Υπήρχαν ουκ ολίγες προσωπικότητες που αγάπησαν την πατρίδα τους και προσέφεραν σε αυτή καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Πολλοί το έκαναν δε και από διαφορετικές θέσεις και διαφορετικά καθήκοντα μέσα στην πορεία τους. Κάποιοι -λιγοστοί- το έκαναν και από απλή, ανιδιοτελή αγάπη, χωρίς να αναμένουν και να διεκδικούν κάποιο κέρδος. Μια τέτοια προσωπικότητα που πραγματοποίησε τα παραπάνω, ήταν ο Νικόλαος Πλαστήρας, στρατιωτικός και πολιτικός. Ο Πλαστήρας, αμφιλεγόμενη προσωπικότητα μα σίγουρα πολυτάραχη, υπηρέτησε το ελληνικό έθνος και στο πεδίο της μάχης και στον πρωθυπουργικό θώκο.
Τα παιδικά χρόνια
Ο Νικόλαος Πλαστήρας γεννήθηκε στις 4 Νοεμβρίου 1883 στο Μορφοβούνι (ή παλαιότερα Βουνέσι) Καρδίτσας. Ο πατέρας του ήταν ο ράφτης Χρήστος Πλαστήρας και η μητέρα του η υφάντρα Στυλιανή Καραγιώργου. Τον Απρίλιο του 1897 ξέσπασε ο Ατυχής Ελληνοτουρκικός Πόλεμος, που ώθησε την οικογένεια Πλαστήρα να καταφύγει στην Πεζούλα, ορεινό χωριό της Νευρόπολης Αγράφων. Ο πόλεμος τελείωσε έναν μήνα μετά, με την ταπεινωτική ήττα της Ελλάδας, και η οικογένεια Πλαστήρα επέστρεψε στην Καρδίτσα. Στην Καρδίτσα ο μικρός Νικόλαος συνέχιζε τη φοίτησή του στο ελληνικό σχολείο της πόλης. Η φοίτησή του στο σχολείο της Καρδίτσας θα διακοπεί βίαια. Ο λόγος ήταν ένας καυγάς του νεαρού Πλαστήρα με τον γιο ενός Τούρκου Αγά. Επομένως, αυτός ο καυγάς τον έβαλε σε μπελάδες και αναγκάστηκε να καταφύγει στον Πειραιά μέσω Βόλου. Εκεί, φοίτησε στη Βαρβάκειο Σχολή. Επέστρεψε όταν είχαν ηρεμήσει τα πνεύματα και αφού οι Τούρκοι είχαν εκκενώσει τη Θεσσαλία, για να ολοκληρώσει τις σπουδές του Γυμνασίου.
Η είσοδος στο στράτευμα
Ο Νικόλαος Πλαστήρας, αφού τελείωσε το Γυμνάσιο, τον Δεκέμβριο του 1903 κατατάχτηκε στον στρατό με τον βαθμό του δεκανέα στο 5ο Σύνταγμα Πεζικού στα Τρίκαλα. Εκεί προήχθη σε επιλοχία. Τον Απρίλιο του 1907, εγκατέλειψε τη μονάδα του με άλλους συναδέλφους του, για να συμμετέχει εθελοντικά στον Μακεδονικό Αγώνα. Είχε έρθει σε επαφή με άτομα από την Καρδίτσα, με τα οποία συγκρότησε μια ομάδα εθελοντών μαχητών. Η ομάδα του συνεργάστηκε με την ομάδα του Μακεδονομάχου Καπετάν Αγραφιώτη και την ομάδα του υπολοχαγού Χαράλαμπου Παπαγάκη. Οι ομάδες αυτές επιδίδονταν σε ανταρτικές επιχειρήσεις γύρω από τη λίμνη των Γιαννιτσών κατά των Βουλγάρων Κομιτατζήδων, όπως έκανε και την ίδια εποχή, στο ίδιο μέρος, ο Μακεδονομάχος Καπετάν Άγρας.
Μετά την ολοκλήρωση της αποστολής του, ο Πλαστήρας επέστρεψε στη μονάδα του. Το 1908, έδωσε εξετάσεις για να εισαχθεί στη Σχολή Υπαξιωματικών στην Κέρκυρα και τα κατάφερε ως πρώτος επιλαχών. Συμμετείχε ενεργά στον Σύνδεσμο Υπαξιωματικών, παρακλάδι του Στρατιωτικού Συνδέσμου που έκανε το Κίνημα στο Γουδί το 1909. Οι κινηματίες απαίτησαν μεταρρυθμίσεις στο κράτος, αξιοκρατία και εξυγίανση του στρατεύματος. Μετά το κίνημα, το 1910, ο Πλαστήρας εισήχθη στη Σχολή Υπαξιωματικών Κέρκυρας απ’ όπου αποφοίτησε το 1912, με τον βαθμό του ανθυπολοχαγού.
Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι και ο «Μαύρος Καβαλάρης»
Η έκρηξη του Α’ Βαλκανικού Πολέμου (5 Οκτωβρίου 1912) βρήκε τον Νικόλαο Πλαστήρα υπασπιστή τάγματος στο 5ο Σύνταγμα Πεζικού, της Στρατιάς Θεσσαλίας, στη Λάρισα. Λόγω γεωγραφικής θέσης, η στρατιά του πολέμησε από τις πρώτες στα πεδία των μαχών. Ο ίδιος ο Πλαστήρας διακρίθηκε στις μάχες της Ελασσόνας, των Γιαννιτσών και του Λαχανά. Στη μάχη του Λαχανά, λόγω της γενναιότητάς του, της μελαχρινής του όψης και του επιβλητικού παρουσιαστικού του πάνω στο μαύρο άλογό του, οι συμπολεμιστές του του έδωσαν το προσωνύμιο Μαύρος Καβαλάρης. Με το τέλος των Βαλκανικών Πολέμων, το 1913, το 5ο Σύνταγμα Πεζικού επέστρεψε στα Τρίκαλα, αλλά το τάγμα του Πλαστήρα αποσπάστηκε στη Χίο. Ο Νικόλαος Πλαστήρας προήχθη σε υπολοχαγό και αργότερα σε λοχαγό λόγω «εξαιρέτων πράξεων».
Ο Βορειοηπειρωτικός Αγώνας
Το 1914, ο Νικόλαος Πλαστήρας επιθυμεί να συνδράμει τον αγώνα για την απελευθέρωση της Βορείου Ηπείρου. Έτσι, μετέβη από τη Χίο στην Αθήνα και συνάντησε τον αξιωματικό Στέφανο Σαράφη για την κατάστρωση σχεδίου. Ύστερα μετέβη στα Τρίκαλα για συγκρότηση στρατιωτικής αποστολής για τη Βόρειο Ήπειρο. Το σχέδιό του όμως ήταν παράνομο και του ανακοινώθηκε η επικείμενη σύλληψή του. Για καλή του τύχη, του συμπαραστάθηκαν αρκετοί συνάδελφοι και φίλοι ενώ η υπογραφή του Πρωτοκόλλου της Κέρκυρας ακύρωσε τα σχέδιά του και τη σύλληψή του. Το Πρωτόκολλο όριζε την κατάπαυση των εχθροπραξιών μεταξύ των δυνάμεων της αλβανικής χωροφυλακής και των Ελλήνων μαχητών της Βορείου Ηπείρου. Έτσι, ο Πλαστήρας γύρισε στη Χίο και συνέχισε τον σχεδιασμό της άμυνας του νησιού.
Ο Εθνικός Διχασμός και ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος
Το καλοκαίρι του 1914 ξέσπασε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Το 1915, στην Ελλάδα ξέσπασε ο Εθνικός Διχασμός μεταξύ των βενιζελικών και των μοναρχικών. Ο Νικόλαος Πλαστήρας ως ένθερμος βενιζελικός, τάχθηκε στο Κίνημα της Εθνικής Άμυνας από το 1916, παρά τω πλευρώ του Ελευθερίου Βενιζέλου, υποστηρίζοντας την έξοδο της Ελλάδας στον πόλεμο στο πλευρό των Δυνάμεων της Αντάντ. Το 1917, η Ελλάδα ενώθηκε υπό τον Ελευθέριο Βενιζέλο και βγήκε στον πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ, κηρύσσοντας τον πόλεμο στις Κεντρικές Δυνάμεις. Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος κηρύχθηκε έκπτωτος και εγκατέλειψε τη χώρα. Ο Νικόλαος Πλαστήρας πολέμησε στο Μακεδονικό Μέτωπο κατά των Γερμανών και των Βουλγάρων, τραυματίστηκε και προάχθηκε σε ταγματάρχη. Στη μάχη του Σκρα (29 – 31 του Μάη του 1918) διακρίθηκε ως διοικητής τάγματος και προήχθη σε αντισυνταγματάρχη «επ’ ανδραγαθία». Ύστερα διορίστηκε στρατιωτικός διοικητής της Χίου.
Ο Νικόλαος Πλαστήρας στην Εκστρατεία της Κριμαίας
Το 1919 ελάμβανε χώρα στη Ρωσία η Ουκρανική Αντεπανάσταση, ο εμφύλιος πόλεμος μεταξύ των κομμουνιστών Μπολσεβίκων και των φιλοτσαρικών. Τους φιλοτσαρικούς συνέδραμαν οι Δυνάμεις της Αντάντ, στέλνοντας στρατιωτικές δυνάμεις στην λεγόμενη εκστρατεία της Κριμαίας. Η ελληνική κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου αποφάσισε να συνδράμει τον αγώνα της Αντάντ κατά των Μπολσεβίκων. Στην Ουκρανία εκστράτευσε το 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων, με αρχηγό τον αντισυνταγματάρχη Νικόλαο Πλαστήρα. Η εκστρατεία απέτυχε και οι Μπολσεβίκοι επικράτησαν. Ο Πλαστήρας διέφυγε στο Γκαλάτσι της Ρουμανίας. Εκεί προήχθη σε συνταγματάρχη και επικεφαλής ξανά της μονάδας του, αναχώρησε για τη Σμύρνη. Ο ελληνικός στρατός ξεκινούσε το «μετέωρον βήμα» στη Μικρά Ασία…
Ο «Καρά – Πιπέρ» στη Μικρασιατική Εκστρατεία
Τον Μάιο του 1919, ξεκίνησε η Μικρασιατική Εκστρατεία με την αποβίβαση του ελληνικού στρατού στη Σμύρνη. Ο Νικόλαος Πλαστήρας ήταν διοικητής ξανά στο 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων. Η περιοχή ευθύνης του ήταν η Μαγνησία και αποστολή του ήταν οι εκκαθαριστικές επιχειρήσεις κατά των Τούρκων ατάκτων στρατιωτών (τσετών). Ο Πλαστήρας είχε διατάξει τους άνδρες του εκτός από τους Τσέτες, να μη πειράζουν κανέναν άλλον Τούρκο ή εν γένει μουσουλμάνο άμαχο πολίτη κι όποιος παράκουγε, θα τιμωρούνταν με θάνατο. Ίδρυσε δε ένα ορφανοτροφείο για τη φροντίδα των ορφανών Ελληνόπουλων της Μικράς Ασίας. Τον Ιούνιο του 1920 κατέλαβε το Αξάρι.
Ο Νικόλαος Πλαστήρας έγινε ο φόβος και ο τρόμος των Τούρκων. Ο «Μαύρος Καβαλάρης» ήταν γνωστός ως Καρά – Πιπέρ (μαύρο πιπέρι) στις τάξεις των Τούρκων λόγω της μελαχρινής του όψης και των νικών του εναντίον τους. Ο στρατός του, το 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων, για τις διακρίσεις του, ονομάστηκε από τους Τούρκους, Σεϊτάν Ασκέρ (ο στρατός του Σατανά). Ο ίδιος ο ηγέτης των Τούρκων, Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, είχε επικηρύξει τον «Καρά – Πιπέρ» έναντι αμοιβής…
Η πτώση του βενιζελισμού και η Μικρασιατική καταστροφή
Τον Νοέμβριο του 1920 πραγματοποιήθηκαν εκλογές. Τόσο στο σύνταγμα του Πλαστήρα όσο και σε όλη την ελληνική επικράτεια, επικράτησε η φιλοβασιλική αντιπολίτευση. Οι αντίπαλοι του Ελευθερίου Βενιζέλου νίκησαν υποσχόμενοι τον τερματισμό των οκταετών στρατιωτικών κινητοποιήσεων. Αυτό βέβαια δεν τηρήθηκε ποτέ. Οι αντιβενιζελικοί ωστόσο έσπευσαν να «ξηλώσουν» από το μέτωπο όλους τους βενιζελικούς αξιωματικούς. Εξαίρεση αποτέλεσε ο Πλαστήρας. Η 13η Μεραρχία απείλησε με ανταρσία και «ο αγαπητός στους άνδρες του, Πλαστήρας, απέφυγε τη μετάθεση». Παρόλα αυτά ο Πλαστήρας κατηγορήθηκε για «περιύβριση του Βασιλέως Κωνσταντίνου». Η κατηγορία αυτή όμως απεδείχθη ψευδής.
Παρά τις διακρίσεις τους και τις νικηφόρες τους μάχες, ο Πλαστήρας και το Σύνταγμα 5/42 υποχρεώθηκαν το καλοκαίρι του 1922 να υποχωρήσουν ατάκτως, μαζί με τον υπόλοιπο ελληνικό στρατό, χωρίς ωστόσο να ηττηθούν σε καμία μάχη ακόμα και στην υποχώρηση. Κατηγορήθηκε από πολλούς για μη συμμόρφωση προς τις διαταγές και προτάθηκε η παραπομπή του σε στρατοδικείο. Το στρατοδικείο ωστόσο δεν έγινε ποτέ λόγω επερχόμενων πολιτικών εξελίξεων… Η τραγική συνέχεια είναι γνωστή. Η Μικρασία εγκαταλείφθηκε από την ελληνική κυβέρνηση και τον ελληνικό σκοπό. Οι Έλληνες της Σμύρνης και της Μικράς Ασίας παραδόθηκαν στη φωτιά και στη σφαγή.
Ο Νικόλαος Πλαστήρας ηγέτης της Επανάστασης της 11ης Σεπτεμβρίου
Εν μέσω της ελληνικής εθνικής τραγωδίας, ο στρατός υποχώρησε στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου όπου επικρατούσε αναβρασμός και δυσαρέσκεια κατά της κυβέρνησης και του βασιλιά Κωνσταντίνου. Στα πλαίσια αυτής της δυσαρέσκειας, ξέσπασε κίνημα, η Επανάσταση της 11ης Σεπτεμβρίου 1922. Ηγέτης της Επανάστασης ήταν ο Νικόλαος Πλαστήρας, πλαισιωμένος από τον Συνταγματάρχη Στυλιανό Γονατά και τον Αντιπλοίαρχο Δημήτριο Φωκά. Οι επαναστάτες του έδωσαν το προσωνύμιο Αρχηγός. Στη συνέχεια, ο Πλαστήρας μετέβη στην Αθήνα όπου ανέτρεψε με πραξικόπημα την κυβέρνηση. Υποχρέωσε σε παραίτηση τον βασιλιά Κωνσταντίνο που τον διαδέχτηκε ο γιος του, Γεώργιος Β’. Στη συνέχεια εγκαθίδρυσε επαναστατική κυβέρνηση, της οποίας ήταν ενορχηστρωτής, χωρίς ωστόσο να είναι μέλος της.
Με τη φροντίδα του φροντίστηκαν και στεγάστηκαν χιλιάδες Μικρασιάτες πρόσφυγες. Με το νομοθετικό διάταγμα της 14ης Φεβρουαρίου 1923, έδωσε λύση στην αγροτική μεταρρύθμιση, μοιράζοντας τσιφλίκια (κτήματα) στους ακτήμονες. Στο στρατό, με τη βοήθεια του στρατηγού Θεοδώρου Παγκάλου, προχώρησε σε ενίσχυση της στρατιάς του Έβρου. Αυτό βοήθησε τον Ελευθέριο Βενιζέλο να αντικρούσει τις απαιτήσεις του Κεμάλ Ατατούρκ στη Θράκη, στη Διάσκεψη της Λωζάννης. Τέλος, ο Πλαστήρας, σχημάτισε στρατοδικείο που πραγματοποίησε τη Δίκη των Έξι. Με την εκτέλεση των Έξι, κατευνάστηκε ο ελληνικός λαός που ζητούσε την καταδίκη των υπευθύνων της Μικρασιατικής Καταστροφής.
«Άξιος της Πατρίδος»
Τον Δεκέμβριο του 1923, ο Νικόλαος Πλαστήρας παρέδωσε την εξουσία στην νεοεκλεγμένη κυβέρνηση. Τον Ιανουάριο΄του 1924 αποστρατεύτηκε με τον βαθμό του αντιστρατήγου. Η Δ’ Εθνοσυνέλευση της Β’ Ελληνικής Δημοκρατίας του έδωσε τον τίτλο «Άξιος της Πατρίδος». Ο στρατηγός τότε θα πήγαινε να ιδιωτεύσει στην Καρδίτσα, αλλά ο ταραγμένος Μεσοπόλεμος δεν θα τον άφηνε για πολύ…
«Όποιος βλέπει την πατρίδα του να καταστρέφεται και κάθεται αδρανής, είναι το ίδιο σαν να την καταστρέφει ο ίδιος».
Advertising
Πηγή εικόνας: el.wikipedia.org | Ο Νικόλαος Πλαστήρας το 1924.
Στο στόχαστρο της δικτατορίας του Παγκάλου
Την 25η Ιουνίου 1925, η νεοσύστατη αβασίλευτη δημοκρατία καταλύεται από το πραξικόπημα του στρατηγού Θεοδώρου Παγκάλου. Η δικτατορία του Παγκάλου προκάλεσε τη δυσαρέσκεια του λαού και του πολιτικού κόσμου και δεν άργησαν να εμφανιστούν οι ιδέες της ανατροπής του. Οι επίδοξοι ανατροπείς του Παγκάλου κάλεσαν τον Πλαστήρα στην Αθήνα για να τους βοηθήσει, ενώ ο δεύτερος απολάμβανε την αποστρατεία του στην ιδιαίτερη πατρίδα του, Καρδίτσα.
Ο δικτάτορας Πάγκαλος θεωρούσε τον Πλαστήρα ύποπτο και υποψήφιο εχθρό του και έβαλε την Χωροφυλακή να τον παρακολουθεί. Ο Πλαστήρας όμως κατάφερε να έρθει κρυφά στην Αθήνα, τον Οκτώβριο του 1925 και να καταφύγει στο ξενοδοχείο Ακταίον, στο Νέο Φάληρο. Στη συνέχεια κρύφτηκε στο σπίτι του φίλου του, Ιωάννη Δογάκη, και ύστερα στο Χαλάνδρι για να συνεχίσει την αντιστασιακή του δράση. Η καταδίωξη αυτή θα σταματήσει το 1926, όταν ο Πάγκαλος ανατραπεί από το πραξικόπημα ενός άλλου στρατιωτικού, του Γεώργιου Κονδύλη.
Πραξικοπηματίας κατ’ εξακολούθηση
Μετά την τελευταία τετραετία της κυβέρνησης Ελευθερίου Βενιζέλου (1928 – 1932), προκηρύχθηκαν εκλογές για τις 5 Μαρτίου 1933. Τη νύχτα τον εκλογών, η καταμέτρηση των αποτελεσμάτων έδειχνε νίκη της αντιβενιζελικής παράταξης του Παναγή Τσαλδάρη. Ο Πλαστήρας τότε οργάνωσε πραξικόπημα, με τις ευλογίες του Βενιζέλου. Το πρόσχημα ήταν πως ο Πλαστήρας θα έσωζε τη δημοκρατία δια των όπλων, ενώ η άνοδος των αντιβενιζελικών αποτελούσε απειλή για τη δημοκρατία. Το πραξικόπημα απέτυχε. Ο Βενιζέλος ηττήθηκε. Ο Πλαστήρας έφυγε για τον Λίβανο και μετά για τη Γαλλία.
Ο Πλαστήρας όμως δεν θα καθόταν «φρόνιμος». Την 1η Μαρτίου 1935 οργάνωσε νέο στρατιωτικό πραξικόπημα από το εξωτερικό, ξανά με την έγκριση του Βενιζέλου. Το πραξικόπημα απέτυχε και πάλι. Ο Πλαστήρας και ο Βενιζέλος καταδικάστηκαν ερήμην σε θάνατο. Όλα αυτά, επιβάρυναν την ήδη υπάρχουσα πολιτική αστάθεια. Λίγο αργότερα, η αβασίλευτη δημοκρατία καταλύθηκε και πραγματοποιήθηκε η Παλινόρθωση της βασιλείας. Παρόλα αυτά, ο βασιλιάς Γεώργιος Β’ έδωσε γενική αμνηστία στους πραξικοπηματίες και ο Πλαστήρας με τον Βενιζέλο απαλλάχθηκαν της ποινής τους.
Τα κίνητρα του Πλαστήρα ίσως να μην ήταν τόσο φιλικά προσκείμενα στη δημοκρατία αυτή τη φορά. Ο ιστορικός Ιάκωβος Χονδροματίδης αναφέρει ότι ο Πλαστήρας επεδίωκε να εγκαθιδρύσει μια δικτατορία κατά τα πρότυπα του φασιστικού καθεστώτος του Μπενίτο Μουσολίνι στην Ιταλία, που υπήρχε ήδη από το 1922, μαζί με άλλα αυταρχικά καθεστώτα ανά την Ευρώπη…
Εχθρός της μεταξικής δικτατορίας
Η πολιτική αστάθεια και η Παλινόρθωση της βασιλείας στην Ελλάδα, οδήγησαν στην κατάλυση της Δημοκρατίας. Στις 4 Αυγούστου 1936, ο Ιωάννης Μεταξάς εγκαθίδρυσε δικτατορικό καθεστώς με την ανοχή του Παλατιού. Τον Σεπτέμβριο του 1937, ο Νικόλαος Πλαστήρας ξεκίνησε αντιδικτατορική δράση κατά του Μεταξά. Έγινε πρόεδρος της Αντιδικτατορικής Επιτροπής και πλαισιωνόταν από σπουδαία μέλη όπως ο Σοφοκλής Βενιζέλος, ο Αγαμέμνονας Σλήμαν και ο Κομνηνός Πυρομάγλου. Σε συνέντευξή του σε Γαλλίδα δημοσιογράφο εξέφρασε ανοικτά την άποψή του για το καθεστώς της 4ης Αυγούστου και για τον φασισμό γενικότερα: «Δεν είναι σύστημα προόδου και εξυψώσεως του διανοητικού επιπέδου των λαών». Ο Πλαστήρας μπήκε στο στόχαστρο του μεταξικού καθεστώτος και του Κωνσταντίνου Μανιαδάκη, του Υπουργού Δημόσιας Ασφαλείας. Η έλευσή του στην Ελλάδα κατέστη ανεπιθύμητη. Έμεινε στη Γαλλία και ανάρρωνε από τη χρόνια φυματίωση που τον ταλαιπωρούσε…
Η έκρηξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου
Η έκρηξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, το φθινόπωρο του 1939, βρήκε τον Πλαστήρα εξόριστο στη Γαλλία. Οι Γερμανοί κατακτητές εισέβαλλαν στη Γαλλία τον Ιούνιο του 1940. Στις 14 Ιουνίου 1940 κατέλαβαν το Παρίσι και η Γαλλία συνθηκολόγησε. Ο Πλαστήρας τότε έφυγε για την ελεύθερη ζώνη της νότιας Γαλλίας όπου έδρευε η φιλογερμανική κυβέρνηση του Βισί. Στις 2 Οκτωβρίου 1940, κατέφυγε στη Νίκαια και εγκαταστάθηκε στο ξενοδοχείο Φράνσια, στην οδό Βίκτωρ Ουγκώ αριθμός 9. Ο νομάρχης της περιοχής, Αλπ Μαριτίμ, του χορήγησε στις 2 Νοεμβρίου 1940, προσωρινή άδεια παραμονής για έξι μήνες.
Η Ελλάδα παράλληλα, βρισκόταν σε πόλεμο με την Ιταλία από τις 28 Οκτωβρίου 1940. Ο Πλαστήρας δε μπορούσε να επιστρέψει. Ο Κωνσταντίνος Μανιαδάκης, έδωσε εντολή στην ελληνική πρεσβεία στο Παρίσι, να εμποδίσει τον Πλαστήρα να επιστρέψει στην Ελλάδα, στις αρχές Νοεμβρίου 1940. Πράγματι, η ελληνική πρεσβεία του Παρισιού έστειλε το σχετικό διάβημα προς τον υπουργό εξωτερικών της Γαλλίας του Βισί. Ο Πλαστήρας παρέμενε ακόμα persona non grata, για την αντίθεσή του προς τον μεταξισμό.
Διπλωματικά θρίλερ εν μέσω Κατοχής
Ενώ ο πόλεμος εξελισσόταν, ο Νικόλαος Πλαστήρας βρισκόταν διαρκώς σε επαφή με τον Κομνηνό Πυρομάγλου, εκπαιδευτικό, πολιτικό, μετέπειτα υπαρχηγό της αντιστασιακής οργάνωσης ΕΔΕΣ και δεξί χέρι του Ναπολέοντα Ζέρβα, ηγέτη του ΕΔΕΣ. Ο Πυρομάγλου ανέλαβε την αποστολή επαναπατρισμού του Πλαστήρα μέσω Συρίας και Τουρκίας. Έτσι, ήρθε σε επαφή με τον Πλωτάρχη Βουαζέν, μέλος της κυβέρνησης του Βισί. Η κυβέρνηση του Βισί περιόρισε τα μέτρα εναντίον του Πλαστήρα, κι όλα ήταν έτοιμα για να επιστρέψει ο τελευταίος στην Ελλάδα. Την άνοιξη του 1941 όμως, οι Βρετανοί και οι Γάλλοι του Σαρλ ντε Γκωλ κατέλαβαν τη Συρία, εμποδίζοντας τον Πλαστήρα να περάσει στη χώρα. Ο δε Πλαστήρας διέκοψε τις επαφές του με την κυβέρνηση του Βισί, τον Ιούνιο του 1941. Στο μεταξύ για την Ελλάδα, ξεκινούσε η μαύρη περίοδος της Κατοχής…
Το καλοκαίρι του 1941, οι Γερμανοί προσκάλεσαν τον Πλαστήρα στο Παρίσι, στέλνοντας στη Νίκαια ως απεσταλμένο, τον αξιωματικό τον SS, Ρόλαντ Νόσεκ. Την ίδια περίοδο, κάποιος Νίκος Ρούσσος, που εκπροσωπούσε την κατοχική κυβέρνηση των Αθηνών, συναντήθηκε με τον Πλαστήρα. Το αντικείμενο της συζήτησής τους, παραμένει άγνωστο. Ο ίδιος ο Πλαστήρας αργότερα, ενημέρωσε τις αρχές του Βισί ότι του είχε γίνει πρόταση από τους κατακτητές να αναλάβει την εξουσία στην Ελλάδα αλλά εκείνος αρνήθηκε. Μεταξύ 23 Ιουλίου και 29 Αυγούστου ταξίδεψε στο Παρίσι και ήρθε σε επαφή με τις γερμανικές αρχές. Το τι συζητήθηκε όμως μεταξύ τους, παραμένει άγνωστο…
Στις αρχές του φθινοπώρου του 1941, ο Πλαστήρας έρχεται σε επαφή ξανά με τον Πυρομάγλου. Τον αποστέλλει στην Ελλάδα με την οδηγία αναστολής κάθε ένοπλης αντίστασης στη χώρα. Ο Πυρομάγλου ωστόσο προσχωρεί στον ΕΔΕΣ του Ναπολέοντα Ζέρβα και γίνεται υπαρχηγός του. Ο Πλαστήρας λόγω των επαφών του και των οδηγιών του στον Πυρομάγλου, γίνεται άτυπα και ανεπίσημα ο πολιτικός ηγέτης του ΕΔΕΣ.
Η «εξαφάνιση» του Πλαστήρα
Στη δίνη του πολέμου, από τον Οκτώβριο του 1941 ως τον Αύγουστο του 1943, τα ίχνη του Νικολάου Πλαστήρα χάνονται. Από έγγραφο του Foreign Office, των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών, μαθαίνουμε ότι τον Αύγουστο του 1942, ο πολιτικός και ακαδημαϊκός, Παναγιώτης Κανελλόπουλος, ζήτησε να χορηγηθεί διαβατήριο στον Πλαστήρα για τον επαναπατρισμό του. Αυτή η είδηση αναστάτωσε τόσο το βρετανικό υπουργείο εξωτερικών όσο και τον πρωθυπουργό της εξόριστης ελληνικής βασιλικής κυβέρνησης στο Κάιρο, τον Εμμανουήλ Τσουδερό. Ο τελευταίος υποστήριζε ότι η επιστροφή του Πλαστήρα θα σήμαινε μπελάδες και θα δημιουργούσε ζήτημα για το πολίτευμα της χώρας μετά την απελευθέρωση.
Όσο ο πόλεμος βάδιζε στο τέλος του, πλήθαιναν οι προσωπικότητες διεθνώς που έψαχναν τον Πλαστήρα. Τον Αύγουστο του 1943, ο πρέσβης της Ελλάδας στο Λονδίνο ζητούσε πληροφορίες για εκείνον από τους Γάλλους, στο Αλγέρι. Τον Φεβρουάριο του 1944, εντάθηκε η προσπάθεια της εξόριστης ελληνικής κυβέρνησης στο Κάιρο, για να έλθει σε επαφή μαζί του. Αυτό έγινε κυρίως από μέλη της όπως ο φιλελεύθερος Σοφοκλής Βενιζέλος και ο υπουργός πολέμου, Βύρωνας Καραπαναγιώτης. Την ίδια περίοδο, η SOE, η βρετανική μυστική υπηρεσία, έβλεπε στο πρόσωπο του Νικολάου Πλαστήρα, τον Έλληνα Σαρλ ντε Γκωλ. Λόγω του ενδόξου παρελθόντος του, αντιμετωπιζόταν σαν σύμβολο της Δημοκρατίας.
Η Απελευθέρωση και τα Δεκεμβριανά του 1944
Τον Οκτώβριο του 1944, η Ελλάδα απελευθερώθηκε από τους Γερμανούς. Έναν μήνα αργότερα, ο πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου ήρθε σε επαφή με τον Πλαστήρα για να ενισχύσει την κυβέρνησή του. Ο Πλαστήρας επέστρεψε στην ελεύθερη Ελλάδα και θα γινόταν πρωταγωνιστής των εξελίξεων. Κατά τη διάρκεια των Δεκεμβριανών του 1944, ήρθε σε συζήτηση με τον Παπανδρέου, τον πολιτικό Γεώργιο Καφαντάρη, τον Γενικό Γραμματέα του ΚΚΕ, Γιώργη Σιάντο και τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος, Δαμασκηνό. Ήρθε δε σε ρήξη με τον Σιάντο, όταν αμφισβήτηση ανοικτά την προσφορά του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ στην Εθνική Αντίσταση κατά των κατακτητών, κάνοντας λόγο για «ξεπάστρεμα όλων των δεξιών» και «κάψιμο χωριών». Ο Σιάντος διαμαρτυρήθηκε: «Δεν σας επιτρέπω να υβρίζετε τους ηρωικούς μας αντάρτες!» ενώ ο Πλαστήρας του ανταπάντησε «Κάθισε κάτω, ζαγάρι!»
Οι δολοπλοκίες του αγγλικού παράγοντα εις βάρος του Πλαστήρα
Μετά τα Δεκεμβριανά, ο Πλαστήρας έγινε πρωθυπουργός ως πρόσωπο ευρείας αποδοχής. Συμμετείχε στη Συμφωνία της Βάρκιζας, την κατάπαυση του πυρός μεταξύ ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και κυβέρνησης-Άγγλων. Προσπάθησε να αποτρέψει τον επερχόμενο Εμφύλιο Πόλεμο. Για αυτές τις ενωτικές του προσπάθειες, έγινε δυσάρεστος στον αγγλικό παράγοντα. Ο Γάλλος πρέσβης στην Αθήνα σημειώνει στις 6 Απριλίου 1945: «Οι Βρετανοί θεωρούν τον Πλαστήρα μια μετριότητα […] . Κάνουν τα πάντα για να τον διώξουν». Έναν μήνα πριν, στην εφημερίδα Ελληνικόν Αίμα, δημοσιεύτηκε μια φωτοτυπία μιας επιστολής του Πλαστήρα που θα σήκωνε θύελλα αντιδράσεων. Η επιστολή αυτή γράφτηκε κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου και σε αυτήν ο Πλαστήρας ζητούσε την κατάπαυση του πυρός με τη μεσολάβηση της Γερμανίας, για να αποφευχθεί το αιματοκύλισμα του ελληνικού ένθους, όπερ και εγένετο. Παρακάτω ακολουθεί η επιστολή.
«Όταν η αδεξιότης της εξωτερικής πολιτικής της 4ης Αυγούστου οδήγησε τον Ελληνικόν λαόν εις έναν άνισον πόλεμον με μιαν μεγάλην δύναμιν ως η Ιταλίαν, έρριψα εις την λήθην όλας τας πικρίας και έκαμα ό,τι εξηρτάτο από εμέ εις την επιτυχίαν του αγώνος. Αρκεί προς επιβεβαίωσιν τούτου μιαν έκκλησιν μου προς τους Έλληνας της Αμερικής υπό ημερομηνίαν 17 Νοεμβρίου 1940, ως και μιαν συνέντευξιν μου, ζητηθείσα εδώ υπό ξένον ανταποκριτήν. Από της ενάρξεως όμως του μετά της Ιταλίας πολέμου, αι ανησυχίαι μου υπήρξαν μεγάλαι και παρά τας τοπικάς νίκας του ελληνικού στρατού στα αλβανικά βουνά, προησθανόμην τας ολεθρίας συνεπείας μιας αστόχου πολιτικής και προπαντώς εκ της ανυπαρξίας ικανής διευθύνσεως των πολεμικών επιχειρήσεων. Η έπαρσις των ανθρώπων του σεσηπότος καθεστώτος της 4ης Αυγούστου αναζωογονηθέντων υπό την μαχητικήν ορμήν του Έλληνος στρατιώτου, υπερέβη κάθε όριον. Η τύφλωσις των ήταν τοιαύτη, ώστε απέρριψαν και αθρόας προσφοράς προς συμμετοχήν εις τον αγώνα ενός σεβαστού αριθμού αξιωματικών τους οποίους το κίνημα του 1935 είχε θέσει εκτός στρατού. Κατά το τέλος του μηνός Νοεμβρίου του 1940 πληροφορούμαι βασίμως ότι υπάρχει έδαφος διευθετήσεως της ιταλοελληνικής συρράξεως τη μεσολαβήσει της Γερμανίας. Έκαμα ότι ήταν δυνατόν, εις την περίπτωσιν αυτήν, ώστε η Ελλάς να επωφεληθεί της ευκαιρίας, αλλ΄ εχθρική στάσις εναντίον μου και του καθεστώτος εν γένει, αλλά και της πρεσβείας του Βισύ, καθίστα αδύνατη την προσωπική μου ενέργεια. Έστειλα τον πρώτον φίλο μου κ. Πυρομάγλου να έλθει σε παφήν με την πρεσβείαν και να τους πληροφορήση σχετικώς με το σπουδαιότατον αυτό ζήτημα, αλλ΄ ούτος δεν εγένετο δεκτός παρά λίαν δυσμενώς και παρα του συμβούλου της πρεσβείας. Βραδύτερον κατά Ιανουάριον και Φεβρουάριον, ο κίνδυνος ήτο οφθαλμοφανής. Ανήσυχος μέχρι απελπισίας ηθέλησα να μεταβώ εις Αίγυπτον. Φίλοι μου εκεί ενήργησαν μέσω Αγγλικών αρχών να μου διευκολυνθή η μετάβασις, αλλά και πάλι η καλή διάθεσις των Άγγλων προσέκρουσεν εις την κατηγορηματικήν απαίτησιν της κυβερνήσεως Μεταξά να μην μου επιτραπή η μετάβασις επί Αιγυπτιακού εδάφους. Εσκέφθην τότε να επιχειρήσω, όπως επιτύχω μετάβασιν εις Βηρυττόν, οπόθεν θα μου ήτο εύκολον να να επικοινωνήσω μέσω προσώπου τινός της Ελληνικής κυβερνήσεως, δια να της παραστήσω τον κίνδυνον και τας ελπίδας αποφυγής της καταστροφής δια μιας συμφωνίας μεσολαβήσει της Γερμανίας. Δυστηχώς όλαι αι προσπάθειαι μου απέτυχον, οφειλόμεναι εις την εχθρικήν διάθεσιν εναντίον μου της πρεσβείας, παρ΄ όλον ότι προσεπάθησα να διευκολύνω την επαφήν, πράγμα το οποίο θα έπρεπε να επιδιώξει εκ της ιδιότητος της η πρεσβεία και όχι εγώ. Εάν κ. πρεσβευτά κατόρθωνα να μεταβώ εις Βηρυττόν, έτρεφον πολλάς ελπίδας ότι θα έπειθον την κυβέρνησιν Κορυζή τουλάχιστον να επιδιώξη την προτεινόμενην εκ μέρους της Γερμανίας διευθέτησιν της ιταλόελληνικής συρράξεως. Είχα αρκετά σοβαρά πειστήρια προς τούτο. Παρ΄όλα αυτά δεν έπαυσα τας ενέργειας μου, όπως ωθήσω προς μιαν απευθείας συννενόησιν της Γερμανίας μετά της Ελληνικής Κυβερνήσεως Μεταξά, ήτις κατά τας πληροφορίας μου, ήρξατο από του Δεκεμβρίου, αλλ΄άνευ αποτελέσματος, χωρίς να γνωρίζω τους λόγους της αποτυχίας των διαπραγματεύσεων εκείνων. Και το μοιραίον επήλθεν. Η Ελλάς ήχθη προς αυτοκτονίαν παρά μιας βασιλικής κυβερνήσεως δεχθείσης μετ΄απεριγράπτου αφελείας ν΄αντιμετωπίση τας δύο μεγαλυτέρας στρατιωτικάς δυνάμεις της Ευρώπης, καίτοι της υπεδείχθη υπό της συμμάχου Αγγλίας ότι η βοήθεια της θα ήταν αυστηρώς περιορισμένη. Η ανήκουστος κουφότης της Βασιλικής κυβερνήσεως υπήρξεν η αφορμή μιας τραγικής καταστροφής για της χώρας εντός ολίγων ημερών και ως να μην ήρκει ετούτο ένεκα τελείας αγνοίας των νεότερων πολεμικών μεθόδων, παρέτειναν ασκόπως τον πόλεμον δια να συντελεσθή η πράξις η τελευταία του δράματος δια την μετατροπίν εις ερείπια της ωραίας αλλά ατυχούς νήσου Κρήτης, την ευθύνην της οποίας κατά μέγα μέρος φέρει επί των ώμων του ο κ. Τσουδερός, γέννημα αυτής. Αυτά είχα να πώ εις απάντησιν του περιεχομένου της επιστολής σας κ. πρεσβευτά…. »
Αυτή η επιστολή δημιούργησε την εντύπωση πως ο Νικόλαος Πλαστήρας ήταν φιλογερμανός και προδότης. Ο Αντιβασιλεύς και Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος, Δαμασκηνός, ζήτησε την παραίτηση του Πλαστήρα. Ο Πλαστήρας παραιτήθηκε στις 8 Απριλίου 1945.
Ποια η αλήθεια;
Ο Πλαστήρας μετά την παραίτησή του παρέμεινε στην Ελλάδα, ασχολούμενος με την πολιτική. Η επιστολή που δημοσιεύτηκε χρησιμοποιήθηκε με πολιτική σκοπιμότητα από τους αντιπάλους του. Ωστόσο, ο Πλαστήρας κάθε άλλο παρά γερμανόφιλος ήταν. Η επιστολή αυτή δηλώνει πως ο Πλαστήρας είχε έγνοια για την τύχη της Ελλάδας και θεωρούσε πως καλώς ή κακώς η Ελλάδα έπρεπε να τερματίσει τον πόλεμο μέσω διαπραγμάτευσης με τις δυνάμεις του Άξονα, για να μη γίνει έρμαιο των κατακτητών. Είναι η απελπισία της στιγμής, που δεν σκιαγραφεί βαθιά πολιτική ανάλυση. Άλλωστε είχε αρνηθεί να συνεργαστεί με τους κατακτητές ως κατοχικός πρωθυπουργός.
«Τό πλανάσθαι ανθρώπινον, αλλά τό ομολογείν τήν πλάνην είναι ανώτερος πολιτισμός και ευγενέστερος ανδρισμός. Ένας λαός ούτω μόνον σκεπτόμενος, αποτρέπει τάς εκ της πλάνης συμφοράς και ευημερεί».
Advertising
Ο Πλαστήρας εκλεγμένος πρωθυπουργός
Μετά το πέρας του ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου (1946 – 1949), ο Πλαστήρας πρωταγωνίστησε στην πολιτική ζωή του τόπου ως Πρόεδρος του κόμματος ΕΠΕΚ (Εθνική Προοδευτική Ένωση Κέντρου). Το σύνθημά του ήταν η «Αλλαγή». Σχημάτισε δύο φορές κυβέρνηση συνασπισμού με κόμματα του κέντρου (15 Απριλίου 1950 – 21 Αυγούστου 1950 και 1 Νοεμβρίου 1951 – 11 Οκτωβρίου 1952). Οι κυβερνήσεις αυτές χαρακτηρίστηκαν ως «κεντρώον διάλειμμα». Ως πρωθυπουργός ήταν μετριοπαθής μα έκανε πολλά: εξάλειψη των συνεπειών και παθών του Εμφυλίου, οικονομική και κοινωνική ανασυγκρότηση της χώρας, σοσιαλδημοκρατικό πρόγραμμα εθνικοποιήσεων, κοινωνικές παροχές, αγροτική μεταρρύθμιση με παροχή γης στους ακτήμονες και χορήγηση ψήφου στις γυναίκες.
Την δεύτερη περίοδο της διακυβέρνησής του, συνεργάστηκε με τους Φιλελεύθερους του Σοφοκλή Βενιζέλου. Λόγω αυτής της συνεργασίας και λόγω της πίεσης της δεξιάς, δεν καλλιέργησε όσο θα ήθελε την πολιτική μιας εθνικής συμφιλίωσης. Δεν κατάφερε να εξαλείψει τους αντικομμουνιστικούς νόμους και τα στρατοδικεία, δεν απελευθέρωσε τους εξόριστους από τα ξερονήσια, δεν κατήργησε τη θανατική ποινή. Επί των ημερών του μάλιστα, πραγματοποιήθηκε και η εκτέλεση του κομμουνιστή Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του, στις 30 Μαρτίου 1952.
Νικόλαος Πλαστήρας: Ο φτωχός πλην τίμιος πρωθυπουργός
Ο Νικόλαος Πλαστήρας αν και πέρασε από ανώτατα στρατιωτικά κλιμάκια και ήταν και πρωθυπουργός, ο φτωχός και λιτός τρόπος ζωής του ήταν παροιμιώδης. Απέφευγε τη χλιδή ενώ δε χρησιμοποιούσε το όνομά του για προνόμια για αυτόν και την οικογένειά του. Απαγόρευε δε στα μέλη της οικογένειάς του να χρησιμοποιούν το επώνυμό του για διευκολύνσεις. Χαρακτηριστική είναι η ιστορία με τον άνεργο αδελφό του, Γεώργιο, που σε ηλικία 65 ετών ζήτησε δουλειά υπαλλήλου στο εργοστάσιο ζυθοποιίας ΦΙΞ σαν ένας απλός πολίτης, χωρίς να εκμεταλλευτεί το επώνυμό του. Ο αδελφός του βέβαια τον εξέπληξε: «Αν έχεις ανάγκη, κάτσε εδώ να μοιραζόμαστε το φαγητό μου». Και ο Γεώργιος αρνήθηκε τη δουλειά.
Ο Νικόλαος Πλαστήρας ήταν άρρωστος. Έπασχε χρόνια από φυματίωση. Έμενε χρόνια σε ένα σπιτάκι στο Μετς, κοντά στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Έστελνε τους δικούς του με τρόπο να ψωνίζουν μόνο ψωμί, ελιές και λίγη φέτα. Οι άνθρωποί του τον συμβούλευαν μιας που ήταν άρρωστος, να τρώει πλούσια κι εκείνος έλεγε «Γιατί; Τι κάνω; Σκάβω για να καλοτρώγω;» Και όταν του πρότειναν να του βάλουν ένα τηλέφωνο δίπλα στο κρεβάτι αυτός είπε «Μα τι λέτε; Η Ελλάδα πένεται κι εμένα θα μου βάλετε τηλέφωνο;» Αυτές και άλλες ουκ ολίγες ιστορίες σκιαγραφούν τον λιτό πλην τίμιο χαρακτήρα του στρατηγού και πρωθυπουργού Πλαστήρα. Δεν τον ενδιέφερε η χλιδή αλλά μόνο η σωτηρία της πατρίδος.
Το τέλος
Ο Νικόλαος Πλαστήρας, καταβεβλημένος από τη χρόνια φυματίωση που τον ταλαιπωρούσε, άφησε την τελευταία του πνοή, στις 26 Ιουλίου 1953, στην Αθήνα. Δεν άφησε κληρονομιά, σπίτια, ακίνητα, καταθέσεις σε τράπεζες. Άφησε στην ορφανή προσφυγοπούλα ψυχοκόρη του 216 δραχμές, ένα δεκαδόλλαρο και μια λακωνική προφορική διαθήκη: «Όλα για την Ελλάδα!» Στα προσωπικά του ήδη βρέθηκε ένα χρεωστικό του στρατού για ένα κρεβάτι που έχασε κατά τη διάρκεια του Μικρασιατικού πολέμου και 8 δραχμές, με τη σημείωση να δοθούν στο ελληνικό δημόσιο, ώστε να μην χρωστά στην πατρίδα τίποτα. Όλα αυτά ήρθαν στο φως από μαρτυρία του φίλου του, στρατηγού Νικολάου Σαμψών.
Όταν πέθανε ο Πλαστήρας, τον έντυσαν το νεκρικό κοστούμι που είχε αγοράσει ο φίλος του, Διονύσιος Καρρέρ. Ο ίδιος ο μεγάλος θανών δεν είχε χρήματα καθώς τον μισθό του τον πρόσφερε διακριτικά σε απόρους και ορφανά παιδιά. Ο γιατρός που τον εξέτασε και υπέγραψε το πιστοποιητικό θανάτου, μέτρησε στο κορμί του 27 σπαθιές και 9 σημάδια από σφαίρες. Ο προσωπικός του γιατρός και φίλος του, Αντώνιος Παπαϊωάννου, αφαίρεσε την καρδιά του και την έβαλε σε θυρίδα της Εθνικής Τράπεζας και στην οικεία του, διατηρώντας τη στη φορμόλη για 27 χρόνια. Το κιβώτιο με την καρδιά, μεταφέρθηκε το 1980, στην ιδιαίτερη πατρίδα του, Καρδίτσα, όπως επιθυμούσε ο ίδιος ο Μαύρος Καβαλάρης. Η μεταφορά έγινε εν μέσω σεμνής τελετής παρουσία του Αρχιεπισκόπου Αθηνών Σεραφείμ και εκπροσώπων της τοπικής και κρατικής πολιτικής ηγεσίας.
Ο Νικόλαος Πλαστήρας κηδεύτηκε δημοσία δαπάνη, με τιμές εν ενεργεία αρχηγού κράτους, με απόφαση της κυβερνήσεως του στρατάρχη Αλεξάνδρου Παπάγου. Έτσι «έφυγε» ένας μεγάλος άνδρας, ο Μαύρος Καβαλάρης, ο πολιτικός, ο άνθρωπος, ο Νικόλαος Πλαστήρας, αφήνοντας πίσω του μια πολυτάραχη ζωή, σαν παραμύθι.
Αποτίμηση
Ο Νικόλαος Πλαστήρας είναι ένας αιώνιος μαχητής του Ελληνισμού. Προσέφερε στην Ελλάδα σε όλη τη διάρκεια της ζωής του και σαν στρατιωτικός και σαν πολιτικός. Υπήρξε ικανότατος στρατιωτικός, τίμιος πολιτικός και άνθρωπος, αγαπητός στους στρατιώτες του και στον λαό. Βρίσκεται στο πάνθεον προσωπικοτήτων που έδωσαν τα πάντα για την πατρίδα, παρά κάποιες αμφιλεγόμενες ενέργειές του. Οι νέοι Έλληνες, πολίτες και άρχοντες, πρέπει να τον έχουν ως παράδειγμα προς μίμηση, για τη φιλοπατρία και την ανιδιοτέλειά του.
Έχει τιμηθεί σε ουκ ολίγα σημεία της Ελλάδος. Στην Καρδίτσα υπάρχει προτομή του καθώς και άγαλμα με τον ίδιο πάνω στο άλογό του. Στη Νέα Ερυθραία και στα Τρίκαλα, στη Σχολή Μονίμων Υπαξιωματικών (ΣΜΥ) υπάρχουν επίσης προτομές του. Η τεχνητή λίμνη Ταυρωπού στην Καρδίτσα, ονομάστηκε επί Κωνσταντίνου Καραμανλή, προς τιμήν του, σε λίμνη Πλαστήρα. Στρατόπεδα, τρένα και εκδηλώσεις φέρουν το όνομά του.
Ο λογοτέχνης Γιώργος Θεοτοκάς, το 1965 έγραψε: «Στο πεδίο των ανθρώπινων σχέσεων ύστερα από τον Ελευθέριο Βενιζέλο μόνο δύο δημόσιοι άνδρες κατόρθωσαν να δημιουργήσουν ένα θερμό ρεύμα συναισθηματικής επαφής με τις μάζες, ο Παπανδρέου τώρα και ο Πλαστήρας άλλοτε».
Ο «καλλιτέχνης» Πλαστήρας
Λίγοι γνωρίζουν την κλίση του Πλαστήρα στο σχέδιο. Ο στρατηγός συνήθιζε να σχεδιάζει σκίτσα με φυσικά τοπία καθώς και χάρτες από τα χρόνια της φοίτησής του σε στρατιωτικές σχολές. Να σημειωθεί ότι ο ίδιος είχε αναλάβει τη χαρτογράφηση της Χίου όταν ανέλαβε το σχεδιασμό της άμυνάς της, εν όψει του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Παρακάτω ακολουθεί ολιγόλεπτο αφιέρωμα σε βίντεο του καναλιού «Πρακτική Σκέψη», σχετικά με τον Νικόλαο Πλαστήρα.
https://www.youtube.com/watch?v=V933O7aMghA
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτό το άρθρο:
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΛΑΣΤΗΡΑΣ: Ο ΦΤΩΧΟΣ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ. Ανακτήθηκε από isagiastriados.com (τελευταία πρόσβαση 15/7/2022)
Νικόλαος Πλαστήρας. Ανακτήθηκε από el.wikipedia.org (τελευταία πρόσβαση 15/7/2022)
Η άγνωστη καλλιτεχνική φύση του “μαύρου καβαλάρη”, Νικολάου Πλαστήρα. Έκανε έξοχα σχέδια και χάρτες, που κρατούσε κρυφά ακόμα και από τους συνεργάτες του. Ανακτήθηκε από mixanitouxronou.gr (τελευταία πρόσβαση 15/7/2022)
