Η Ρένα Καρθαίου ήταν Ελληνίδα ποιήτρια και μεταφράστρια. Ασχολήθηκε κυρίως με την παιδική ποίηση και λογοτεχνία. Η φύση και το παιδί πρωταγωνιστούν στη γραφή της. Ο απλός, άμεσος και ζωντανός λόγος της κερδίζει το αναγνωστικό κοινό. Η παραδοσιακή στιχουργική και τα οικεία νοήματα στα ποιήματά της τραβούν το ενδιαφέρον των παιδιών μα και των μεγάλων.
Η ζωή και το έργο της
Η Ρένα Καρθαίου γεννήθηκε το 1913 στην Αθήνα. Ήταν κόρη του επίσης ποιητή και μεταφραστή Κλέωνα Καρθαίου. Το πραγματικό της όνομα είναι Ειρήνη Λάκωνα. Φοίτησε σε γερμανικό σχολείο και σπούδασε φιλολογία στο πανεπιστήμιο της Αθήνας. Σύζυγός της ήταν ο δημοσιογράφος Αντώνης Μπρούσαλης. Μαζί εξέδιδαν από το 1963 το περιοδικό «Η Πλώρη» με βασική επιδίωξη να καθιερωθεί η δημοτική γλώσσα.
Τα πρώτα της ποιήματα δημοσιεύονται το 1935 στο περιοδικό «Νεοελληνικά Γράμματα» με εκδότη τον Κωνσταντίνο Ελευθερουδάκη και αρχισυντάκτη τον πατέρα της. Το 1949 θα κυκλοφορήσει την ποιητική της συλλογή «Τα πουλιά της Ιερηχώς». Πριν απ’ αυτό έχει ήδη ασχοληθεί με την μετάφραση. Από το 1970 γράφει αποκλειστικά πια για παιδιά. Τα θέματα που πραγματεύεται είναι αυτά με τα οποία μεγαλώνουμε και γνωρίζουμε τον κόσμο όλοι μας σαν παιδιά. Η φύση, οι εποχές, τα παιχνίδια, η γιορτή.
Φθινόπωρο
Advertising
Ο Σεπτέμβρης, πρώτα κρύα,
τρέχει ανοίγει τα σχολεία.
Ο Οκτώβρης συγυρίζει,
ναφθαλίνη σου μυρίζει.
Advertising
Κι ο Νοέμβρης με βροχή,
σκάβει, σπέρνει όλη τη γη.
Του φθινόπωρου, παιδιά
και τα τρία πολλή δουλειά.
Advertising
Η δράση της
Από το 1955 η Ρένα Καρθαίου θα πρωταγωνιστήσει μαζί με άλλες γυναίκες συγγραφείς στην ίδρυση μια γυναικείας ένωσης που αγαπά την γραφή και τους νέους. Έτσι θα γεννηθεί η Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά, ένα σωματείο που στηρίζει και προωθεί τη λογοτεχνία για παιδιά και νέους. Μέχρι και σήμερα η ζεστή και καλλιτεχνική αυτή συντροφιά έχει φιλοξενήσει και φιλοξενεί στους κόλπους της σημαντικούς κι αγαπημένους συγγραφείς και ποιητές της παιδικής λογοτεχνίας. Συνεχίζει να βοηθά στην ανάδειξη και διάδοση του παιδικού βιβλίου και της ποιοτικής γραφής.
Η Ρένα Καρθαίου υπήρξε επίσης από τους πρωτεργάτες στην ίδρυση κι ενός άλλου σημαντικού συλλόγου. Ήταν από τους πρώτους που συνέδραμαν στην ίδρυση του «Κύκλου του ελληνικού παιδικού βιβλίου». Ο Κύκλος είναι ένα μη κερδοσκοπικό σωματείο που έχει στόχο του να φέρει κοντά τους ανθρώπους των βιβλίων και τα παιδιά. Το 1963 η Ρένα Καρθαίου, με μια παρέα ανθρώπων όπως η Αλεξάνδρα Πλακωτάρη, η Ήβη Σκανδαλάκη (Μελισσάνθη), η Στέλλα Ξεφλούδα, η Άλκη Γουλιμή κ.α. ίδρυσαν αυτό το πολιτιστικό σωματείο. Στην ομάδα αυτή προστέθηκαν άνθρωποι των τεχνών και των γραμμάτων. Συγγραφείς, εκπαιδευτικοί, εικαστικοί, παιδοψυχολόγοι, εκδότες, βιβλιοθηκονόμοι, ερευνητές. Μέχρι και σήμερα ο Κύκλος συνεχίζει να αγκαλιάζει και να προωθεί με κάθε τρόπο την φιλαναγνωσία και τη σχέση νέων και βιβλίου με πολλές δράσεις.
Χαρταετοί στον ουρανό
Κάθε Καθαρή Δευτέρα
Advertising
ανοιξιάτικέ μου αέρα,
στα παιδιά μας λες: εντάξει
ο αετός σας θα πετάξει.
Φύσα αγέρα λεβεντιά
Advertising
παίξ’ αετό με τα παιδιά
φεύγει ο αετός ψηλά
και στον άνεμο μιλά.
Φρρρ! Ακολουθούν κι άλλοι,
Advertising
πιο μικροί και πιο μεγάλοι.
Ένας χάρτινος στρατός
ξάφνου κολυμπάει στο φως.
Του αγέρα οι καλεσμένοι,
Advertising
τα πολύχρωμα ντυμένοι,
παν σε ουρανού γιορτάσι,
σκουλαρίκια, ουρά, κεφάλι.
Φύσα , λεβεντιά μου αγέρα!
Advertising
Κάθε Καθαρή Δευτέρα,
των παιδιών ψυχή και νους
χαρταετός στους ουρανούς.
Η Εργογραφία της
Η Ρένα Καρθαίου εξέδωσε την πρώτη της ποιητική συλλογή «Τα πουλιά της Ιεριχώ» το 1949. Θα ακολουθήσει μια δεύτερή ποιητική συλλογή, «Το δέντρο του ουρανού», το 1961. Πρόκειται για δύο ποιητικές συλλογές που απευθύνονται σε ενήλικες. Από κει και μετά η ποιήτρια θα γράφει και θα εκδίδει έργα που μιλούν, κυρίως, στα παιδιά. Η ποίησή της παρόλα αυτά αγγίζει με ιδιαίτερο τρόπο και τους μεγάλους, καθώς γράφει και φτιάχνει εικόνες που όλοι έχουμε ζήσει ή παρατηρήσει στη ζωή μας. Έτσι, το 1972 θα εκδώσει την συλλογή της με τίτλο «Χαρταετοί στον ουρανό». Γι’ αυτή τη συλλογή θα βραβευθεί με το βραβείο της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς. Θα ακολουθήσει το βιβλίο της πάντα με παιδική ποίηση «Ανοιξιάτικα και κυπαρισσόμηλα» το 1982, και η συλλογή «Στα μονοπάτια του ήλιου» το 2002.
Πέρα από την έκδοση των προσωπικών της συλλογών, η Καρθαίου θα συνεργαστεί και θα γράψει σε αναγνωστικά του δημοτικού σχολείου αλλά και σε βιβλία διακοπών για παιδιά και νέους. Ο συνθέτης Χρίστος Λεοντής έχει μελοποιήσει το ποίημά της «Γύρω γύρω όλοι» και ο Γιάννης Δροσίνης το ποίημά της «Η αστροναύτισσα».
Η Ρένα Καρθαίου έχει ακόμη μεταφράσει σημαντικούς ξένους ποιητές όπως τον Ρίλκε, τον Ταγκόρ, τον Γκαλίν κ.α.
Η αγάπη της και η γραφή της για την παιδική ποίηση υπήρξαν τεράστια στηρίγματα για την προώθηση και τη διάδοση του παιδικού και νεανικού βιβλίου. Η Ρένα Καρθαίου έφυγε από τη ζωή τον Οκτώβρη του 2005 σε ηλικία 92 ετών.
Απρίλιος
Advertising
Γύρω, γύρω όλοι, παιδιά,
και στη μέση η Πασχαλιά!
Πάσχα κι η καρδιά του Απρίλη,
Φιληθείτε εχθροί και φίλοι.
Advertising
«Δεύτε λάβετε φως» όλοι,
Φως στο σπίτι, στο περβόλι.
Μαύρες κότες σοκολάτα,
κόκκινα τ’ αυγά στα πιάτα.
Advertising
Ζήτω τα βουνά κι οι κάμποι!
Φως στο φως ο ήλιος λάμπει.
Γύρω γύρω όλοι
και στη μέση η Πασχαλιά.
Advertising
Ακολουθεί βίντεο με μελοποιημένο ποίημα της Ρένας Καρθαίου:
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν στο άρθρο:
- Ρένα Καρθαίου. Ανάκτηση από: sansimera.gr (Τελευταία Σύνδεση 23/10/2021)
- Ρένα Καρθαίου. Ανάκτηση από: homouniversalis.gr (Τελευταία Σύνδεση 23/10/2021)
