Ο Βασίλειος Ζαχάρωφ ήταν Έλληνας μεγαλοεπιχειρηματίας και έμπορος όπλων των αρχών του 20ου αιώνα, που έπαιξε σημαντικό παρασκηνιακό ρόλο στην ευρωπαϊκή πολιτική τόσο ώστε να χαρακτηριστεί «μυστηριώδης άνθρωπος της Ευρώπης» και «Άρχοντας του σκότους». Ξεκίνησε κάνοντας διάφορες δουλειές όπως πυγμάχος, πυροσβέστης, διερμηνέας, ξεναγός, μπράβος κι έφτασε να γίνει τραπεζίτης, έμπορος όπλων, ιδιοκτήτης καζίνο και μεγιστάνας του Τύπου. Υπήρξε συνομιλητής προσωπικοτήτων όπως οι Κλεμανσό, Λόιντ Τζορτζ και Ελευθέριος Βενιζέλος. Ο Βασίλειος Ζαχάρωφ, πουλώντας όπλα σε κάθε γωνιά του κόσμου, απέκτησε πλούτο κι ένα κομμάτι του διέθεσε σε φιλανθρωπίες. Έφτασε μάλιστα να παρασημοφορηθεί 298 φορές για την ειρηνιστική του δράση. Για την προσωπική του ζωή υπάρχουν ελάχιστες πληροφορίες. Παντρεύτηκε την επί 30 χρόνια αγαπημένη του σε ηλικία 75 ετών, όταν εκείνη χήρεψε. Μετά τον θάνατό της, 18 μήνες μετά το γάμο τους, αποσύρθηκε ολομόναχος στον πύργο του στη Γαλλία μέχρι το θάνατό του.
Τα νεανικά χρόνια του Βασιλείου Ζαχάρωφ
Οι πληροφορίες για την καταγωγή του καλύπτονται από μυστήριο. Οι πιο εξακριβωμένες λένε ότι ο Βασίλειος Ζαχάρωφ γεννήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 1849 στα Μούγλα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, στη νοτιοδυτική σημερινή Τουρκία, απέναντι σχεδόν από το νησί της Κω, τα Μοβολλά των Αρχαίων Ελλήνων, από Έλληνες γονείς. Είχε τρεις αδερφές, τη Σεβαστή, τη Ζωή και τη Χαρίκλεια.
Το πραγματικό επίθετο της οικογένειας ήταν Ζαχαρίου. Αρχικά η οικογένεια του πατέρα ζούσε στην Κωνσταντινούπολη, από όπου έφυγαν κατά τους διωγμούς του 1821. Κατέφυγαν στην Ρωσία, όπου το επίθετό έγινε Ζαχάρωφ. Όταν οι συνθήκες το επέτρεψαν, η οικογένεια επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη κι από εκεί πήγε στα Μούγλα, όπου γεννήθηκε ο Βασίλειος. Το 1855 ακολούθησε νέα μετακίνηση στην Κωνσταντινούπολη και εγκατάσταση στην ιστορική συνοικία Ταταύλα, όπου μεγάλωσε ο Βασίλειος.
Τα πρώτα χρόνια εκεί ήταν δύσκολα καθώς οι δραστηριότητες του πατέρα δεν πήγαιναν και τόσο καλά και δυσκολευόταν να θρέψει την πολυμελή οικογένειά του. Μετά από οικονομική βοήθεια κάποιου οικογενειακού φίλου, ο 13χρονος Βασίλειος γράφτηκε στην Αγγλική Σχολή. Σύντομα όμως, μετά την πτώχευση του πατέρα του, αναγκάστηκε να διακόψει για να βρει δουλειά και να βοηθήσει την οικογένεια. Αρχικά δούλεψε ως πυροσβέστης ή τουλουμπατζής, όπως λεγόταν τότε. Λίγο αργότερα, με τις γνώσεις που είχε στα αγγλικά βρήκε δουλειά ως δραγουμάνος, δηλ. διερμηνέας και ξεναγός. Σε αυτή τη δουλειά μπόρεσε να τελειοποιήσει τις γνώσεις του στα αγγλικά και τα γαλλικά. Ταυτόχρονα όμως έκανε και μικροεργασίες αργυραμοιβού, που μόλις του εξασφάλιζαν τα καθημερινά έξοδα.
Η εργασία στο κατάστημα του θείου και η εμπλοκή με την δικαιοσύνη
Ο Βασίλειος Ζαχάρωφ εργάστηκε στην συνέχεια στο κατάστημα υφασμάτων του θείου του του Σεβαστόπουλου στο Γαλατά. Πολύ σύντομα έδωσε νέα ώθηση στο μαγαζί. Ο θείος του, που είχε αποτραβηχτεί για λόγους υγείας, βλέποντας αυτή την ανάπτυξη, έγραψε μια επιστολή στον Βασίλειο, με την οποία τον έκανε συνέταιρό του. Αργότερα όμως αρνήθηκε να καταβάλει στον Βασίλειο τα υποσχόμενα ποσοστά από τα κέρδη. Τότε, ο ίδιος ο Βασίλειος Ζαχάρωφ αφαίρεσε από το ταμείο τα προβλεπόμενα ποσοστά του κι έφυγε για την Αγγλία, όπου από το 1870 είχε αναλάβει την αντιπροσωπεία της εταιρίας.
Στην Αγγλία τον συνέλαβε η αστυνομία, αφού ο θείος του τον είχε καταγγείλει ως καταχραστή της περιουσίας του. Έμεινε στην φυλακή για αρκετούς μήνες καθώς είχε χάσει την επιστολή του θείου του που θα τον αθώωνε. Καθώς οδηγούνταν στο δικαστήριο, βρήκε μέσα στο πανωφόρι του την επιστολή του θείου του, που αποτέλεσε το στοιχείο της αθώωσής του έστω και την τελευταία στιγμή. Ο Βασίλειος Ζαχάρωφ υποστήριζε πάντα αυτή την εκδοχή των γεγονότων, την οποία επιβεβαίωνε και ο μετέπειτα φίλος του, Στέφανος Σκουλούδης.
Οι επισκέψεις στην Ελλάδα και η είσοδος στο εμπόριο όπλων
Μετά από αυτή την περιπέτεια ο Βασίλειος Ζαχάρωφ έφυγε από την Αγγλία και το 1876 ήρθε στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Η γλωσσομάθεια, η ευγένεια αλλά και η άψογη και πάντα προσεγμένη εμφάνισή του, άνοιξαν πολλές πόρτες. Τότε ήταν που ο 27χρονος Ζαχάρωφ γνωρίστηκε με τον 38χρονο Κωνσταντινουπολίτη επιχειρηματία και διπλωμάτη, Στέφανο Σκουλούδη. Γρήγορα όμως διαδόθηκε η φήμη για την κατηγορία του καταχραστή κι έτσι όλοι οι μέχρι τότε φίλοι του έπαψαν τις επαφές μαζί του. Έμεινε μόνο ο Σκουλούδης, που τον συμπαθούσε ιδιαίτερα. Το γεγονός αυτό όμως ανάγκασε τον Βασίλειο Ζαχάρωφ να εγκαταλείψει την Αθήνα και να επιστρέψει στην Αγγλία.
Λίγο καιρό αργότερα δολοφονήθηκε στην Ελλάδα από φρουρό κάποιος Καναδός διαρρήκτης κατά την απόδραση του από τις φυλακές. Κάποια εφημερίδα έγραψε ότι ο δραπέτης αυτός ήταν ο Βασίλειος Ζαχάρωφ, γεγονός που τον ανάγκασε να επιστρέψει στην Αθήνα για ν’ αποδείξει ότι είναι ζωντανός και για να τιμωρήσει τον συκοφάντη. Ο Σκουλούδης, με τον οποίο είχαν κρατήσει επαφές, τον γνώρισε με τον Σουηδό σχεδιαστή όπλων Thorsten Nordenfelt. Έτσι, το 1877, ορίστηκε αντιπρόσωπος της εταιρίας Νόρντενφελτ (μετέπειτα Βίκερς – Άρμστρονγκς), αρχικά στα Βαλκάνια και στη συνέχεια στην Ανατολική Ευρώπη και τη Ρωσία, με αμοιβή 5 λιρών την εβδομάδα. Η νέα θέση έδινε κύρος και βοήθησε τον Βασίλειο Ζαχάρωφ να ανακτήσει γρήγορα τη φήμη του και να πετύχει σημαντικές παραγγελίες από τις ελληνικές κυβερνήσεις. Η εξαγορά της Μαξίμ – Νόρντενφελτ από την αγγλική Βίκερς διεύρυνε το πεδίο των δραστηριοτήτων του, καθώς έγινε περιοδεύων αντιπρόσωπος της εταιρίας. Με όπλο τη δωροδοκία, ο Ζαχάρωφ κατάφερε να αποσπάσει πολλά λεφτά από τα συμβόλαια της Βίκερς.
Το «σύστημα Ζαχάρωφ»
Μέχρι σήμερα είναι γνωστό και εφαρμόζεται το «σύστημα Ζαχάρωφ», που βασίζεται σε ένα εκτεταμένο δίκτυο πληροφοριών που του επέτρεπε να εκβιάζει τους πολιτικούς ηγέτες και τους δημοσιογράφους, να χρησιμοποιεί σύγχρονα μέσα προπαγάνδας και να χρηματοδοτεί συστηματικά έδρες μεγάλων πανεπιστημίων της Δύσης, που προωθούσαν την έρευνα για την πρόοδο της πολεμικής αεροπορίας και των οπλικών συστημάτων.
Έχει μείνει στην ιστορία η περίπτωση της δωροδοκίας ανώτατου Ρώσου από τον οποίο εξαρτιόταν η έγκριση για μια μεγάλη παραγγελία όπλων. Ο Βασίλειος Ζαχάρωφ τον επισκέφθηκε στο γραφείο του, όπου «ξέχασε» το πορτοφόλι του, με ένα μεγάλο χρηματικό ποσό μέσα. Ο Ρώσος έσπευσε να τον ειδοποιήσει αλλά ο Ζαχάρωφ απάντησε ότι το πορτοφόλι δεν ήταν δικό του. Την επόμενη μέρα κάλεσε ο Ρώσος για να δώσει την παραγγελία του.
Σύμφωνα με άλλη εκδοχή ο Ρώσος είχε πει αρχικά στον Ζαχάρωφ ότι δεν ενδιαφερόταν για τα όπλα του. Ο Ζαχάρωφ όμως του πρότεινε να μελετήσει καλύτερα την πρότασή του και να του απαντήσει την Παρασκευή 15 του μήνα. Ο Ρώσος τον διόρθωσε λέγοντας ότι 15 ήταν Πέμπτη κι όχι Παρασκευή. Ο Ζαχάρωφ επέμεινε και τελικά πρότεινε να βάλουν στοίχημα με ένα τεράστιο ποσό. Ο Ρώσος δέχτηκε γιατί ήταν βέβαιος για την ημερομηνία. Έτσι ο Ζαχάρωφ έχασε το στοίχημα αλλά κέρδισε την παραγγελία.
Ο Βασίλειος Ζαχάρωφ γίνεται ο καλύτερος έμπορος όπλων
Όταν η Κύπρος πέρασε σε βρετανική κατοχή το 1878, ο Βασίλειος Ζαχάρωφ φαίνεται να έχει επιστρέψει στη Βρετανία, όπου εργαζόταν ως υπάλληλος και παραγγελιοδόχος της εταιρίας. Αναδείχθηκε ως ένας από τους πιο δραστήριους πωλητές όπλων στην Ευρώπη. Οι συνθήκες ήταν ιδανικές για την πώληση όπλων, ειδικά μετά τη Συνθήκη του Βερολίνου το 1878.
Το 1888 μεσολάβησε προσωπικά ο ίδιος και κατάφερε να συγχωνεύσει τις δυο μεγαλύτερες εταιρίες όπλων της εποχής, τη Νόρντενφελτ και τη Μαξίμ, που κατασκεύαζε τα ομώνυμα μυδραλιοβόλα και προμήθευε όλο τον κόσμο. Όταν όμως επήλθε διαφωνία μεταξύ των δύο, ο Βασίλειος Ζαχάρωφ εγκατέλειψε τη Νόρντενφελτ κι έγινε αποκλειστικός αντιπρόσωπος της Μαξίμ, με ποσοστά από τις πωλήσεις. Το 1897 πέτυχε την συνεργασία της εταιρίας Μαξίμ με τον παλαιότερο οίκο κατεργασίας μετάλλων της Αγγλίας, Βίκερς. Την ίδια περίοδο ξεκίνησαν και διάφορες πολεμικές συρράξεις, όπως ο ατυχής για την Ελλάδα πόλεμος με την Τουρκία το 1897, ο πόλεμος Ιαπωνίας – Κίνας και οι ευρωπαϊκοί πόλεμοι στην Αφρική, που τον βοήθησαν να βγάλει σημαντικά κέρδη και να γίνει πασίγνωστος, άνθρωπος με πολιτική και στρατιωτική επιρροή στους ευρωπαϊκούς κύκλους.
Ο Βασίλειος Ζαχάρωφ ακολουθούσε μια εξαιρετικά έξυπνη τακτική στις πωλήσεις του. Κάποτε πούλησε ένα υποβρύχιο Νόρντενφελτ στην Ελλάδα, μετά παρουσίασε αυτή την αγορά στην Τουρκία ως απειλή και της πούλησε δύο υποβρύχια και τέλος απευθύνθηκε στην Ρωσία, δημιουργώντας την εντύπωση θαλάσσιου υπερεξοπλισμού από τους γείτονες νότια της Μαύρης Θάλασσας, πούλησε και σε αυτήν άλλα δύο υποβρύχια. Επωφελούμενος από τις γνωριμίες του στη Ρωσία, έβγαλε σημαντικά κέρδη και κατά τον Ρωσοϊαπωνικό πόλεμο. Με μια τεράστια παραγγελία όπλων που κατάφερε από την ισπανική κυβέρνηση μπόρεσε να αναμειχθεί με δικά του πια κεφάλαια στην πολεμική βιομηχανία. Οι γνωριμίες και οι προσωπικές φιλίες του με ισχυρούς πολιτικούς της εποχής, όπως οι Λόιντ, Μπριάν, Κλεμανσό κ.ά. τον βοήθησαν να επεκτείνει τις επιχειρηματικές του δραστηριότητες και σε άλλους τομείς, όπως ναυπηγεία και πετρέλαια, έτσι ώστε λίγο πριν τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, να έχει γίνει πια μια λαμπρή πανευρωπαϊκή προσωπικότητα.
Ο Βασίλειος Ζαχάρωφ στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο
Ο Βασίλειος Ζαχάρωφ έγινε ο βασιλιάς της πολεμικής βιομηχανίας κατά την διάρκεια του Α’ παγκοσμίου Πολέμου. Αρκετοί ιστορικοί υποστηρίζουν ότι ο πόλεμος αυτός υποκινήθηκε από τις οπλοβιομηχανίες για να αυξήσουν τα κέρδη τους. Ο Βασίλειος Ζαχάρωφ ήδη από το 1913 είχε εξασφαλίσει για την Βίκερς τους εξοπλισμούς της Ρωσίας κι έτσι κατάφερε σημαντικό πλήγμα στις ανταγωνίστριες εταιρίες, όπως η γαλλική Σνάιντερ και η γερμανική Κρουπ. Στη διάρκεια των βαλκανικών πολέμων βοήθησε την Ελλάδα παρασκηνιακά, επηρεάζοντας πολιτικούς και στρατιωτικούς παράγοντες της Μεγάλης Βρετανίας και της Γαλλίας, αλλά και με δωρεές και χορηγίες. Η αγγλική Βίκερς στην συνέχεια επέκτεινε σε μεγάλο βαθμό τις εγκαταστάσεις της καθώς ο Ζαχάρωφ, που ήταν φίλος αλλά και μυστικός σύμβουλος πολλών σημαντικών πολιτικών ανδρών της Αντάντ, γνώριζε ότι πλησιάζει ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Ως ένας από τους σημαντικότερους προμηθευτές όπλων των συμμάχων, επικοινωνούσε καθημερινά κι έγινε φίλος με τον υπουργό Εξοπλισμών της Μεγάλης Βρετανίας Λόιντ Τζορτζ. Όταν εκείνος έγινε πρωθυπουργός κατά τη διάρκεια του πολέμου, ο Ζαχάρωφ έγινε σημαντικός παρασκηνιακός παράγοντας.
Μόλις ξέσπασε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος ο Βασίλειος Ζαχάρωφ διέθετε ήδη δική του εφημερίδα, την «Excelsior», δική του τράπεζα, την «Union Parisienne», αλλά και πρακτορείο τύπου στην Αθήνα. Μέσω αυτού προπαγάνδισε την έξοδο της Ελλάδας στον πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ. Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, όπως είχε κάνει και νωρίτερα με τους Βαλκανικούς, ο Βασίλειος Ζαχάρωφ υποστήριξε την Ελλάδα δίνοντας δάνεια, δωρεάν πολεμικό υλικό αλλά και αναλαμβάνοντας την υποχρέωση να χορηγεί στην Ελλάδα 2,5 εκατομμύρια δολάρια το χρόνο για όσο διάστημα παρέμενε στον πόλεμο. Οι «Times» του Λονδίνου υπολογίζουν τη συνεισφορά του προς τους Συμμάχους σε 50 εκατομμύρια στερλίνες. Αντιλαμβανόμαστε ότι και τα κέρδη που αποκόμισε από τον πόλεμο αυτό θα ήταν τεράστια.
Η γνωριμία με τον Βενιζέλο
Ο Βασίλειος Ζαχάρωφ είχε γοητευτεί από την προσωπικότητα του Ελευθερίου Βενιζέλου και ο Βενιζέλος θέλησε να τον χρησιμοποιήσει ώστε να έχει στήριξη στις εθνικές του επιδιώξεις και την «Μεγάλη Ιδέα». Διαδραμάτισε αποφασιστικό ρόλο στο διπλωματικό παρασκήνιο κατά την διάρκεια του Συνεδρίου Ειρήνης το 1919, βοηθώντας τον Βενιζέλο στην ικανοποίηση των εθνικών διεκδικήσεων της χώρας. Ο Βασίλειος Ζαχάρωφ συνέχιζε, λοιπόν, να στηρίζει οικονομικά την χώρα και μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και μέχρι την Μικρασιατική Εκστρατεία, αλλά και αργότερα μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, συνέβαλε στην περίθαλψη των προσφύγων.
Οι διάφορες επαγγελματικές δραστηριότητες του Βασιλείου Ζαχάρωφ
Ο Βασίλειος Ζαχάρωφ απέκτησε μεγάλο πλούτο μέσα από τις διάφορες δραστηριότητές του, τόσο μεγάλο μάλιστα, που ονομάστηκε «Ωνάσης του προηγούμενου αιώνα». Η περιουσία του προήλθε κυρίως από το εμπόριο όπλων.
Οι δραστηριότητες του Ζαχάρωφ επεκτάθηκαν και σε πετρελαϊκές εταιρίες και τράπεζες, όταν πια είχε περάσει τα 70 και έπαψε να ασχολείται με τα όπλα και την παρασκηνιακή διπλωματία. Είχε εξαγοράσει την Τράπεζα του Σηκουάνα στο Παρίσι, γνωστή ως «Τράπεζα Αδελφών Μάγιερ» ενώ ίδρυσε στην Κωνσταντινούπολη την Τράπεζα της Μεσογείου. Αναμείχθηκε επίσης με την βιομηχανία πετρελαίου αλλά και τα ναυπηγεία.
Οι φιλοδοξίες του Βασιλείου Ζαχάρωφ δεν σταματούν και αρχίζει να αγοράζει και μερικά ευρωπαϊκά καζίνο. Το 1924 ο καλός του φίλος και Πρίγκιπας του Μονακό Λουδοβίκος Β΄ του πρότεινε να αγοράσει το καζίνο της χώρας, που ήταν υπό πτώχευση λόγω του πολέμου. Ο Βασίλειος Ζαχάρωφ εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία και αγόρασε το καζίνο, το οποίο οδήγησε και πάλι στην κορυφή ξεπερνώντας τις οικονομικές δυσκολίες και κάνοντάς το ένα από τα πιο διάσημα καζίνο της Ευρώπης.
Ο Βασίλειος Ζαχάρωφ γίνεται Σερ
Το 2005 αποχαρακτηρίστηκαν αρχεία του Βρετανικού Υπουργείου Εξωτερικών για την περίοδο 1873-1939. Από εκεί φάνηκε ότι ο Βασίλειος Ζαχάρωφ εργάστηκε ως πράκτορας της Βρετανίας για να βάλει την Ελλάδα στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ, διοχετεύοντας μεγάλα ποσά για την εξαγορά Ελλήνων βουλευτών. Σε μια επιστολή του Ζαχάρωφ στον Βρετανό πρωθυπουργό αναφέρει ότι για δωροδοκίες στην Ελλάδα χρειάζονταν 1,5 εκατομμύριο λίρες, ώστε να εξαγοράσει 45 βουλευτές. Ο Βρετανός πρωθυπουργός δέχτηκε τις προτάσεις όπως φαίνεται και σε ένα έγγραφο στις 11 Δεκεμβρίου 1915, με το οποίο έδωσε χρήματα στον Ζαχάρωφ μέσω της Barclay’s Bank. Με αυτά τα χρήματα ο Βασίλειος Ζαχάρωφ, μεταξύ άλλων, χρηματοδότησε και την ίδρυση του Εκδοτικού Οίκου των Φιλελευθέρων. Το 1916 όμως η Ελλάδα ακόμα δεν είχε μπει στον πόλεμο κι έτσι ο Ζαχάρωφ πέτυχε νέα Γαλλο-Βρετανική χρηματοδότηση των Φιλελευθέρων με επιπλέον 5.000.000 δραχμές για προεκλογικά έξοδα. Γι αυτές του τις υπηρεσίες τιμήθηκε από τον βασιλιά της Αγγλίας με το παράσημο του Λουτρού, ο πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας τον ονόμασε Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής και το 1919 πήρε από τον βασιλιά της Αγγλίας τον τίτλο του βαρονέτου και του ιππότη του Μεγαλόσταυρου του Τάγματος του Μπαθ, γι αυτό και αποκαλούνταν Σερ. Η κυβέρνηση Βενιζέλου του 1917-1920 τίμησε επίσης τον Βασίλειο Ζαχάρωφ με το παράσημο του Σταυρού του Σωτήρος.
Οι ευεργεσίες του Βασιλείου Ζαχάρωφ
Ο Βασίλειος Ζαχάρωφ έκανε πολλές δωρεές στην ζωή του και μπορεί να χαρακτηριστεί ευεργέτης. Για παράδειγμα ήταν χορηγός του Ινστιτούτου Παστέρ στην Αθήνα, που ιδρύθηκε με δικά του χρήματα, έδωσε το σπίτι του στο Παρίσι για να στεγαστεί η Ελληνική Πρεσβεία, ενίσχυσε την ελληνορθόδοξη κοινότητα Παρισίων και βοήθησε πολλούς Έλληνες να συνεχίσουν τις σπουδές στο Παρίσι, δώρισε στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» ποσότητα ραδίου για τη θεραπεία των απόρων ασθενών, χρηματοδότησε την ανέγερση πολεμικού νοσοκομείου στην πόλη Biarritz στη νοτιοδυτική Γαλλία, ανέλαβε την αντισεισμική μελέτη και το στήσιμο νέων κατοικιών για τους σεισμοπαθείς της Κορίνθου. Σημαντικές ήταν και οι δωρεές του σε ελληνικά ιδρύματα της Κωνσταντινούπολης. Επίσης, ίδρυσε έδρα Αεροπορίας στο Πανεπιστήμιο της Αγίας Πετρούπολης και με δική του πρωτοβουλία ιδρύθηκε και στην συνέχεια χρηματοδοτούνταν η έδρα Αγγλικής Λογοτεχνίας στη Σορβόννη και Γαλλικής Λογοτεχνίας στην Οξφόρδη, το πανεπιστήμιο της οποίας τον ανακήρυξε επίτιμο διδάκτορα της Νομικής.
Η προσωπική ζωή του Βασιλείου Ζαχάρωφ
Για την προσωπική ζωή του Βασιλείου Ζαχάρωφ λίγα είναι γνωστά και οι φωτογραφίες ελάχιστες. Το 1883 τον συναντάμε να εργάζεται ως μεσίτης πώλησης πλοίων στην Ιρλανδία, όπου ταυτόχρονα στρατολογεί φτωχές Ιρλανδές για τα εργοστάσια των ΗΠΑ. Στις ΗΠΑ πέρασε ένα μεγάλο διάστημα χωρίς να ξέρουμε ακριβώς τι έκανε εκεί. Κάποια στιγμή εμφανίζεται ως πωλητής μιας εταιρίας σιδηροδρομικών εξοπλισμών του Σεν Λούις. Το 1885 προσποιείται τον ρωσο-έλληνα πρίγκιπα Ζαχαρία Βασίλειο Ζαχάρωφ για να παντρευτεί μια πάμπλουτη Αμερικανή κληρονόμο. Η μόνη αλήθεια βέβαια σε αυτό ήταν μόνο το όνομά του καθώς λεγόταν πραγματικά Ζαχαρίας Βασιλείου Ζαχαρίου, αφού Βασίλειος ήταν το όνομα του πατέρα του. Παρόλα αυτά θα συλληφθεί λίγο αργότερα στο Ρότερνταμ ως δίγαμος, όταν ένας βρετανός ευγενής τον αναγνώρισε ως τον εξαφανισμένο σύζυγο μιας γυναίκας από το Μπρίστολ από το 1872.
Οι εικασίες για τον γάμο του στην Αγγλία είναι μάλλον αληθείς αφού έτσι κατάφερε να αποκτήσει αγγλικό διαβατήριο και την βρετανική υπηκοότητα το 1911. Εγκατέλειψε όμως αυτή τη σύζυγο και βρέθηκε κάποια στιγμή στην Ισπανία. Στο ταξίδι του από τη Μαδρίτη στο Παρίσι γνωρίστηκε με την Ισπανίδα María del Pilar de Muguiro y Beruete, δούκισσα της Villafranca de los Caballeros, που καταγόταν από μια από τις ευγενέστερες και πλουσιότερες οικογένειες της Ισπανίας και ήταν σύζυγος του Φρανσίσκο ντε Μπορμπόν, ενός φρενοβλαβή μεγιστάνα και μέλος της βασιλικής οικογενείας των Βουρβόνων της Ισπανίας. Η δούκισσα Ντε Βιλλαφράνκα ανταποκρίθηκε στην πολιορκία του Ζαχάρωφ, σύναψαν μακροχρόνιο δεσμό και τον βοήθησε να μπει στα ισπανικά αριστοκρατικά σαλόνια, με αποτέλεσμα να γίνει ο κυριότερος προμηθευτής όπλων της Ισπανίας, που εκείνη την εποχή, το 1898, είχε εμπλακεί σε πόλεμο με τις ΗΠΑ.
Το 1924, την χρονιά που απέκτησε το καζίνο του Μόντε Κάρλο, ο 75χρονος Βασίλειος Ζαχάρωφ ήταν ακόμα περιζήτητος. Επέλεξε όμως να παντρευτεί την επί 30 χρόνια αγαπημένη του δούκισσα Ντε Βιλλαφράνκα, που είχε χηρεύσει. Το 1926 όμως, 18 μήνες μετά τον γάμος τους, η δούκισσα Ντε Βιλλαφράνκα πέθανε. Από τότε ο Βασίλειος Ζαχάρωφ αποσύρθηκε από όλες τις επιχειρήσεις και έζησε αποτραβηγμένος από τον κόσμο. Γενικά δεν είχε φίλους γι’ αυτό και τα τελευταία χρόνια της ζωή του ήταν εντελώς μόνος. Πέθανε στις 27 Νοεμβρίου 1936 στον πύργο του στη Γαλλία, που ήταν η πρώην κατοικία του βασιλιά του Βελγίου, Λεοπόλδου Β’.
Η επιρροή του Βασιλείου Ζαχάρωφ στην τέχνη
Ο Βασίλειος Ζαχάρωφ αποτέλεσε θέμα πολλών ιστορικών μελετών και ενέπνευσε πολλούς καλλιτέχνες. Είναι αυτός που ενέπνευσε τον δημιουργό του Τεν Τεν, Ερζέ, να δημιουργήσει τον «Μπαζίλ Μπαζάροφ», το δαιμονικού χαρακτήρα της σειράς και τον Όρσον Γουέλς για την δημιουργία του «Πολίτη Κέιν».
Το 2017 δημιουργήθηκε ένα ντοκιμαντέρ για την ζωή του Βασιλείου Ζαχάρωφ, που προβλήθηκε στο Γαλλικό Ινστιτούτο σε σενάριο και σκηνοθεσία του Άγγελου Αμπάζογλου. Η προβολή του έγινε στο πλαίσιο του «Σεμιναρίου Επιμόρφωσης για την Παραγωγή Ιστορικού Ντοκιμαντέρ», σε συνεργασία με την ΕΡΤ, την τηλεόραση της Βουλής, το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ντοκιμαντέρ. Το ντοκιμαντέρ επικεντρώνεται κυρίως στο εμπόριο όπλων στις αρχές του 20ου αιώνα μέσα από την ιστορία του βασιλιά της πολεμικής βιομηχανίας και θεμελιωτή του συστήματος εμπορίας όπλων μεταξύ κρατών.
Ακολουθεί video για τον Βασίλειο Ζαχάρωφ.
Για το άρθρο χρησιμοποιήθηκαν πληροφορίες από:
- Βασίλειος Ζαχάρωφ, Ανακτήθηκε από: https://el.wikipedia.org/ Τελευταία πρόσβαση: 2/11/22
- Ζαχάρωφ, Βασίλειος, Ανακτήθηκε από: https://greek_greek.en-academic.com/ Τελευταία πρόσβαση: 2/11/22
- Οπλεμπορικό «Σύστημα Ζαχάρωφ». (2005). Ανακτήθηκε από: https://www.rizospastis.gr/ Τελευταία πρόσβαση: 2/11/22
- *Χατζηβασιλείου, Β. (2012). Ο μεγιστάνας που αιματοκύλισε τον κόσμο. Ανακτήθηκε από: https://www.tovima.gr/ Τελευταία πρόσβαση: 2/11/22
- Τάχατος, Ν. (2022). Βασίλειος Ζαχάρωφ: «Ο μυστηριώδης Ελληνας». Ανακτήθηκε από: https://www.eleftheria.gr/ Τελευταία πρόσβαση: 2/11/22
- Ο Έλληνας μεγαλέμπορος όπλων που κέρδισε τεράστια ποσά και του απονεμήθηκε ο τίτλος του Σερ. Οι δωροδοκίες του, η κατασκοπεία και η διαπλοκή με τους κορυφαίους πολιτικούς. Ανακτήθηκε από: https://www.mixanitouxronou.com.cy/ Τελευταία πρόσβαση: 2/11/22
- Δημητρίου, Σ. ΣΕΡ ΜΠΑΖΙΛ ΖΑΧΑΡΩΦ : Ο ΜΥΣΤΗΡΙΩΔΗΣ ΕΛΛΗΝΑΣ ΠΟΥ ΚΑΤΕΚΤΗΣΕ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ. Ανακτήθηκε από: https://zenithmag.wordpress.com/ Τελευταία πρόσβαση: 2/11/22
- ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΖΑΧΑΡΩΦ (1849-1936), Ανακτήθηκε από: https://www.kaliterilamia.gr/ Τελευταία πρόσβαση: 2/11/22
- ΝΑΣΙΟΥΛΑΣ, Ι. (2022). Ζαχάρωφ: “Έτσι λάδωσα τον Βενιζέλο για να συρθεί η Ελλάδα στον πόλεμο”. Ανακτήθηκε από: https://aristeia.news/ Τελευταία πρόσβαση: 2/11/22
- Βασίλειος Ζαχάρωφ. (2019). Ανακτήθηκε από: https://www.lelevose.gr/ Τελευταία πρόσβαση: 2/11/22
- Ο «μυστηριώδης Έλληνας» έμπορος όπλων που ήταν πίσω από κάθε πόλεμο των αρχών του 20ού αιώνα. (2017). Ανακτήθηκε από: https://www.newsbeast.gr/ Τελευταία πρόσβαση: 2/11/22
- Λούφης. Ηρ. (2020). “Σερ Μπαζίλ Ζαχάρωφ ο μυστηριώδης Έλληνας”. Ανακτήθηκε από: https://thesstoday.gr/ Τελευταία πρόσβαση: 2/11/22
