Ένα παραμύθι θα σας πω…Κοινωνικός στιγματισμός
«Μια φορά και έναν καιρό, κάποτε αρκετά παλιά, υπήρχαν άνθρωποι, που εμείς οι σύγχρονοι πλέον τους αποκαλούμε πρωτόγονους, οι οποίοι δεν μίλαγαν ή περίπου μίλαγαν με ήχους περίεργους, προσπαθώντας να κατανοήσουν την νέα αυτή ανθρώπινη λειτουργία της επικοινωνίας. Εκείνοι οι παλαιοί άνθρωποι, ζούσαν σε ομάδες, και βασικό μέλημα τους ήταν η αναζήτηση τροφής και φυσικά η επιβίωση.
Η επιτυχία της επιβίωσης, βασιζόταν στην λειτουργία της ομάδας. Όλα τα μέλη της ομάδας ήταν χρήσιμα, και είχαν συγκεκριμένο ρόλο. Κάποιοι ήταν κυνηγοί, άλλοι συλλέκτες νερού, κάποιοι άλλοι ιχνηλάτες,θεραπευτές, ειδικοί στην φωτιά, στο γδάρσιμο των ζωών και μια πλειάδα εργασιών που είναι μάταιο να αναφέρω. Αποκλεισμένος από τις εργασίες φαντάζομαι πως ήταν μόνο ο άνθρωπος που είχε αρρωστήσει ή είχε πληγωθεί. Παρόλα αυτά, η πρωτόγονη εκείνη κοινωνία δεν του στερούσε το δικαίωμα στην τροφή, το μέγιστο μέλημα των παλαιών ανθρώπων. Η κοινωνία εκείνη, η πρωτόγονη (;) δεν απαξίωνε τον άρρωστο, τον πληγωμένο, τον ανήμπορο.
Κάποτε όμως, οι παλαιοί άνθρωποι,γνώρισαν και άλλους πολλούς και άλλους τόσους παλαιούς , μέχρι που γίναμε πάρα πολλοί σε αυτή την γη, και κάποιος σκέφτηκε τι ωραία ιδέα θα ήταν να ανταλλάζαμε πράγματα (αντιπραγματισμός). Κάποιος άλλος, αρκετό καιρό μετά, σκέφτηκε να φτιάξουμε ένα νόμισμα που θα έχει αξία στις συναλλαγές. Και τότε, ή ίσως και μετά ή πριν, παραμύθι μου είναι ότι θέλω λέω, κάποιοι απόκτησαν τον πλούτο και είπαν δεν κάνουμε πια παρέα με αυτούς που δεν τον διαθέτουν. Και αποφάσισαν να τους λένε φτωχούς ή κατώτερες τάξεις.
Και οι φτωχοί μάλλον επειδή δεν είχαν ωραία ρούχα, και δεν μπορούσαν πια να κάνουν παρέα με τους πλούσιους, αποδέχτηκαν μια θέση που δεν τους άξιζε. Έπειτα οι πλούσιοι σκέφτηκαν πως δεν ήθελαν τους φτωχούς να αποφασίζουν και να κάθονται μαζί τους, ειδικά όταν δεν ήταν από την πόλη τους, δεν συζητώ να μην ήταν από την χώρα τους ή να ήταν γυναίκες ή με σωματική αναπηρία. Και όλοι αυτοί δυστυχώς δεν ζήσαν καλά, και τα παιδιά των παιδιών τους και βάλε, έζησαν να δουν την σύγχρονη κοινωνία να στιγματίζει κοινωνικά το διαφορετικό»
…και η πραγματικότητα
Εδώ τελειώνει το παραμύθι και ξεκινάει η πραγματικότητα. Οι άνθρωποι σε όλη την ιστορία τους, εκτός της αρχής του είδους μας, έζησαν και ζουν τον κοινωνικό στιγματισμό.
Ο κοινωνικός στιγματισμός ή κοινωνική περιθωριοποίηση αφορά ένα παγκόσμιο κοινωνικό πρόβλημα, και ορίζεται ως αποκλεισμός δικαιωμάτων από κάποιες ή όλες τις όψεις της ζωής, λόγω ανισοτήτων που προκύπτουν από τις κοινωνικές διαφορές.
Με απλά λόγια, είναι η απαξίωση που βιώνουν κάποιοι άνθρωποι λόγω διαφορετικής κοινωνικής τάξης ή έλλειψης χρημάτων, ή ακόμα και έλλειψης βασικών αγαθών, όπως η στέγη ή η παιδεία αλλά και λόγω άλλων αιτιών, όπως η καταγωγή τους, ή η κατάχρηση ναρκωτικών ουσιών, η τυχόν αναπηρία, οροθετικοί, μονογονεϊκές οικογένειες κατά βάση οι ευπαθείς ομάδες.
Ο ρόλος της κοινωνικής περιθωριοποίησης, εξετάζεται από διάφορες ειδικότητες ερευνητών, ανθρωπολόγων, ψυχολόγων, κοινωνιολόγων, εθνολόγων και ερευνητών δικαίου, ως σύνθετο πρόβλημα των ανθρώπινων κοινωνιών. Θα λέγαμε πως είναι κοινωνικό πρόβλημα που αποξενώνει και αγνοεί, όπως και πολώνει πολλούς συνανθρώπους μας, και ακολουθείτε συνήθως από λεκτική και φυσική βία.
Αμφίρροπη και με λεπτή ισορροπία η κοινωνική κατάσταση, λειτουργεί σας φαύλος κύκλος, όπου η κοινωνία των τακτοποιημένων και ωραίων, περιθωριοποιούν το διαφορετικό, έτσι ώστε να εμφανιστεί ανώτερη και πνευματικά εξυψωμένη στα μάτια των περιθωριοποιημένων. Οι περιθωριοποιημένοι,ακριβώς επειδή δεν έχουν να χάσουν κάτι, χρησιμοποιούν εν τέλει, μη μπορώντας να κανουν κάτι διαφορετικό, την παραβατικότητα ως μεσο δικαίωσης και οργής… Και σε αυτό το σημείο περιθωριοποιούνται διπλά…
Ο ρόλος του κοινωνικού στιγματισμού έρχεται να μας θυμίσει ότι η ασχήμια ενοχλεί γιατί προβληματίζει, και η κοινωνία μας βαριέται να προβληματίζετε και να «ξεβολεύεται» από καταστάσεις άσχημες και άβολες.
Οι συνέπειες του κοινωνικού στιγματισμού, μας γκρεμίζουν πολλά σκαλιά σαν κοινωνία. Οι ευπαθείς ομάδες είναι οι πρώτες που στιγματίζονται κοινωνικά. Η προκατάληψη και τα στερεότυπα προκαλούν αρνητικές συμπεριφορές με αποτέλεσμα, την φτώχεια την παραβατικότητα και τις ψυχολογικές επιπτώσεις και εν τέλει τον αποκλεισμό
Ο ρόλος του κοινωνικού στιγματισμού ή αποκλεισμού, θα πρέπει να μας ταράζει, διότι αφορά μια κατάσταση ανθρώπων που δεν θέλησαν να είναι στο περιθώριο. Κάποιοι ίσως έκαναν τραγικά λάθη ζωής, τα οποία δεν μπορούν να αποτινάξουν χωρίς βοήθεια. Ο κοινωνικός στιγματισμός δεν πρέπει να μας κρατά αδιάφορους ,γιατί είναι μέτρο αποτυχίας της ίδιας της κοινωνίας. Είναι το σημείο που η κοινωνία συναντά τον άνθρωπο, το κράτος τον πολίτη, η απανθρωπιά την ανθρωπιά.
Ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον και είναι γεννημένος να αγαπά και να βελτιώνεται, όχι να αποξενώνει τον συνάνθρωπο και να πετά το πρόβλημα έξω από το σπίτι του!
Ενδεικτικές Βιβλιογραφικές Αναφορές
- Αλεξίου, (2006). “Κοινωνικός Αποκλεισμός” και “αποκλεισμένες ομάδες”. Κοινωνία & ψυχική Υγεία
- Παπά, Ε. (2010). Ευπαθείς Κοινωνικές Ομάδες & ο Κοινωνικός Αποκλεισμός τους.
- Παπάνης, Ε., Γιαβρίμης, Π. & Ρουμελιώτου, Μ. (2007). Κοινωνικός Αποκλεισμός.
