Ανήκω στα παιδιά της δεκαετίας του ’90, τα οποία πρόλαβαν την αποχή απ’ τη διαρκή χρήση ηλεκτρονικών συσκευών. Τα tablet και smart phones ήταν ανύπαρκτα κι οι υπολογιστές ήταν πιο αργοί κι από χελώνα. Δεν μπορούμε να φανταστούμε τη ζωή μας χωρίς ίντερνετ και χωρίς τον κόσμο των social media.
Ο κόσμος των social media στη καθημερινότητα
Για να έρθουμε όμως και στο σήμερα, πλέον μικροί μεγάλοι έχουμε τοποθετηθεί σε μια κοινή γενιά, αυτή των κοινωνικών δικτύων που σαρώνουν. O αντίκτυπος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχει μετατραπεί από ένα διασκεδαστικό κομμάτι σε ένα πλήρως ενσωματωμένο μέρος σχεδόν σε κάθε πτυχή της καθημερινής ζωής για πολλούς. Με αργά και σταθερά βήματα εισχωρήσαμε στον κόσμο του Instagram, του Facebook και το μόνο που μας απασχολεί είναι να φτάσει η ώρα να ποστάρουμε την επόμενη φωτογραφία στα social media.
Και εκείνη την δεδομένη στιγμή σκέφτομαι ότι αν εμείς -που δε μεγαλώσαμε με αυτή την διαδικτυακή υποδομή- τείνουμε να εθιζόμαστε μερικές φορές, τα παιδιά που ζουν μέσα σε αυτόν τον κόσμο τώρα, πού θα καταλήξουν; Είναι εκπληκτική η δύναμη των κοινωνικών δικτύων και το πώς αυτά διαμορφώνουν -άμεσα και έμμεσα- την ζωή μας. Έχουμε γίνει έρμαια μιας ψεύτικης πραγματικότητας. Καθηλωθήκαμε και χαθήκαμε. Ξεχάσαμε το διάλογο ανάμεσα στα μάτια.
Οι άνθρωποι είμαστε κοινωνικά πλάσματα
Χρειαζόμαστε τη συντροφικότητα των άλλων για να ευδοκιμήσουμε στη ζωή και η δύναμη των συνδέσεών μας έχει τεράστιο αντίκτυπο στην ψυχική υγεία και ευτυχία μας.
Το να είσαι κοινωνικά συνδεδεμένος με τους άλλους μπορεί να απαλύνει το άγχος και την κατάθλιψη, να αυξήσει την αυτοεκτίμηση, να προσφέρει χαρά και να αποτρέψει τη μοναξιά (Subramanian, 2017).
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν μπορούν ποτέ να αντικαταστήσουν την πραγματική ανθρώπινη σύνδεση.
Το αντίκτυπο των social media
Κατά έναν ειρωνικό τρόπο, για μια τεχνολογία που έχει σχεδιαστεί για να φέρνει τους ανθρώπους πιο κοντά, το να αφιερώνεις πολύ χρόνο σε κοινωνικά μέσα μπορεί πραγματικά να σε κάνει να νιώσεις πιο μοναχικός και απομονωμένος και να επιδεινώσει προβλήματα ψυχικής υγείας όπως άγχος και κατάθλιψη ( Hunt, Marx, Lipson & Young, 2018).
Σίγουρα έμμεσα δημιουργεί εμπόδιο στην καθαρή επικοινωνία, αλλά αυτό δεν είναι όλο. Το να μάθεις πώς να κάνεις φίλους είναι ένα σημαντικό μέρος της ενηλικίωσης και η φιλία απαιτεί ένα ορισμένο ρίσκο. Όταν υπάρχουν προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν – μεγάλα ή μικρά – χρειάζεται θάρρος για να είστε ειλικρινείς για τα συναισθήματά σας και στη συνέχεια να ακούσετε τι έχει να πει ο άλλος.
Το να μάθεις να διασχίζεις αποτελεσματικά αυτές τις γέφυρες είναι μέρος αυτού που κάνει τη φιλία διασκεδαστική και συναρπαστική και επίσης τρομακτική. Αλλά όταν η φιλία διεξάγεται διαδικτυακά και μέσω κειμένων, τα παιδιά το κάνουν αυτό σε ένα περιβάλλον χωρίς πολλές από τις πιο προσωπικές – και μερικές φορές εκφοβιστικές – πτυχές της επικοινωνίας.
Είναι ευκολότερο να στέλνετε μηνύματα, οπότε διακυβεύονται λιγότερα. Δεν ακούς, ούτε βλέπεις την επίδραση που έχουν τα λόγια σου στο άλλο άτομο. Επειδή η συνομιλία δεν πραγματοποιείται σε πραγματικό χρόνο, κάθε μέρος μπορεί να πάρει περισσότερο χρόνο για να εξετάσει μια απάντηση.
Social media και ψυχική υγεία
Ενώ πολλοί από εμάς απολαμβάνουμε να παραμένουμε συνδεδεμένοι στα κοινωνικά μέσα, η υπερβολική χρήση μπορεί να τροφοδοτήσει συναισθήματα άγχους, κατάθλιψης, απομόνωσης ( Humphreys, 2018). Από την άλλη πλευρά, η έλλειψη ισχυρών κοινωνικών συνδέσεων μπορεί να θέσει σοβαρό κίνδυνο για την ψυχική και συναισθηματική υγεία σας.
Εάν περνάτε υπερβολικά πολύ χρόνο στα κοινωνικά μέσα και αισθήματα θλίψης, δυσαρέσκειας, απογοήτευσης ή μοναξιάς επηρεάζουν τη ζωή σας, ίσως είναι καιρός να επανεξετάσετε τις διαδικτυακές σας συνήθειες και να βρείτε μια πιο υγιή ισορροπία (Graham, Mason, Riordan, Winter & Scarf, 2021).
Δεν υπάρχουν αρκετές έρευνες για να διαπιστωθούν οι μακροπρόθεσμες συνέπειες, καλές ή κακές, της χρήσης των κοινωνικών μέσων μαζικής ενημέρωσης. Ωστόσο, πολλαπλές μελέτες έχουν βρει μια ισχυρή σχέση μεταξύ των κοινωνικών μέσων και του αυξημένου κινδύνου για κατάθλιψη, άγχος, μοναξιά, αυτοτραυματισμό, ακόμη και αυτοκτονικές σκέψεις (Massing-Schaffer & Nesi, 2020; Weinstein, et al., 2021).
Είναι δεδομένο ότι η ανάπτυξη της τεχνολογίας θα επιφέρει την ολοένα και μεγαλύτερη ύπαρξή της στη ζωή μας. Είναι, όμως, στο χέρι μας πώς θα εκμεταλλευτούμε αυτή την ανάπτυξη. Ο χρόνος τρέχει, η ζωή είναι μικρή. Άρα μήπως να ζούσαμε και λίγο; Τα social media δεν είναι η ζωή μας. Απλώς υπάρχουν για να δείχνουν πόσο διαφέρουμε μεταξύ μας οι άνθρωποι.
«Η πραγματικότητα είναι εκεί και σε περιμένει, θέλει να αλλάξει, άλλαξέ την». ~ Bertolt Brecht
Advertising
Βιβλιογραφικές Αναφορές
Graham, S., Mason, A., Riordan, B., Winter, T., & Scarf, D. (2021). Taking a break from social media improves wellbeing through sleep quality. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 24(6), 421-425. Doi; https://doi.org/10.1089/cyber.2020.0217
Humphreys, L. (2018). The qualified self: Social media and the accounting of everyday life. MIT press. E-book, Ανακτήθηκε 26 Σεπτέμβρη 2021
Hunt, M. G., Marx, R., Lipson, C., & Young, J. (2018). No more FOMO: Limiting social media decreases loneliness and depression. Journal of Social and Clinical Psychology, 37(10), 751-768. Doi: https://doi.org/10.1521/jscp.2018.37.10.751
Massing-Schaffer, M., & Nesi, J. (2020). Cybervictimization and suicide risk in adolescence: An integrative model of social media and suicide theories. Adolescent Research Review, 5(1), 49-65. Doi: https://doi.org/10.1007/s40894-019-00116-y
Subramanian, K. R. (2017). Influence of social media in interpersonal communication. International Journal of Scientific Progress and Research, 38(2), 70-75. Ανακτήθηκε 26 Σεπτέμβρη 2021
Weinstein, E., Kleiman, E. M., Franz, P. J., Joyce, V. W., Nash, C. C., Buonopane, R. J., & Nock, M. K. (2021). Positive and negative uses of social media among adolescents hospitalized for suicidal behavior. Journal of Adolescence, 87, 63-73. Doi: https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2020.12.003
