Η αναγνωστική μου σχέση με την Λένα Μαντά μετράει πολλά πολλά χρόνια. Από το 2006 που έπεσε στα χέρια μου η Θεανώ. Έχω διαβάσει όλα της τα βιβλία. Άλλα μου άρεσαν, άλλα όχι. Πάντα πίστευα πως οι ιστορίες της ήταν λιγάκι τραβηγμένες. Όχι αυτό που λέμε βγαλμένες από την ζωή. Και προσωπικά για εμένα το καλύτερο της βιβλίο αποτελούσε το Έρωτας σαν βροχή. Μέχρι φέτος.
Για να είμαι απόλυτα ειλικρινής δεν είχα σκοπό να το αγοράσω και να το διαβάσω. Και ο λόγος είναι πολύ απλός. Από τότε που έγινα και εγώ μαμά αρνούμαι κατηγορηματικά να διαβάσω οτιδήποτε έχει σχέση με “διαταραγμένες” οικογενειακές σχέσεις και ειδικά σχέσεις μητέρας-κόρης. Τουλάχιστον οποιοδήποτε βιβλίο μπορώ να καταλάβω το ανάλογο περιεχόμενο από το οπισθόφυλλο ακόμα. Ωστόσο σε όποια σελίδα και να έμπαινα, σε όποιο λογαριασμό στο instagram, παντού έπεφτα πάνω στο Ζωή σε πόλεμο. Επομένως λίγο το vintage εξώφυλλο, λίγο το σύνδρομο της κλειδαρότρυπας που έχουμε όλοι μας, μπήκα στον πειρασμό και το πήρα, χωρίς καν να διαβάσω κριτικές και σχόλια.
Το Ζωή σε πόλεμο αποτελεί για μένα το καλύτερο βιβλίο της Λένας Μαντά. Και αυτό γιατί είναι τελείως διαφορετικό από όλα τα προηγούμενα της. Σε σημείο τέτοιο που αν δεν υπήρχε το όνομα στο εξώφυλλο δεν θα μπορούσα να καταλάβω την συγγραφέα. Άλλωστε η Λένα Μαντά στον πρόλογο του βιβλίου μας προειδοποιεί για αυτό, καθώς αποτελεί πραγματική ιστορία. Την δική της ιστορία και της μητέρας της. Είναι όμως πολύ δύσκολο να κρίνεις ένα βιβλίο ειδικά όταν η ιστορία που εξιστορεί είναι η ιστορία του ίδιου του συγγραφέα. Πως μπορείς να κρίνεις την ζωή κάποιου;
Αρχικά προσπάθησα να δω την ιστορία καθαρά σαν προϊόν φαντασίας. Να ξεχάσω έστω και για λίγο πως στο βιβλίο που κρατούσα στα χέρια μου η συγγραφέας κατέθετε τις αναμνήσεις της. Τι και αν τα ονόματα των ηρώων ήταν άλλα, άδικος κόπος. Όσο προχωρούσα την ανάγνωση η διαπίστωση και μόνο πως αυτά που διάβαζα, τα είχε όντως ζήσει ο άνθρωπος που τα κατέθετε, ήταν το λιγότερο ανατριχιαστική.
Πάμε όμως στο περιεχόμενο του βιβλίου. Είναι η ιστορία της Φραντζέσκας. Η ζωή της, η διαδρομή της, οι επιλογές της. Η Φραντζέσκα γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί νόμισε ότι ερωτεύτηκε, εκεί παντρεύτηκε και εκεί γέννησε την κόρη της Κάλλια. Μετά από τα γεγονότα που σημάδεψαν τους Έλληνες της Πόλης βρέθηκε με την οικογένειά της στην Ελλάδα. Και εκεί παίρνει την μεγάλη απόφαση να χωρίσει. Το βιβλίο ξεκινά με την πρώτη μέρα που η μάνα παίρνει από το χέρι την κόρη της και αποφασίζει να μείνουν μόνες τους. Για την συγγραφέα εκείνο το σημείο, είναι το σημείο που θεωρεί ότι αρχίζουν όλα. Είναι το σημείο που η Φραντζέσκα αποφασίζει να πάρει την ζωή της στα χέρια της για να μην λείψει τίποτα από την κόρη της. Όλα όσα θα ακολουθήσουν στο βιβλίο, είναι γεγονότα που η Λένα Μαντά τα έζησε, τα άκουσε ή ακόμα και τα κρυφάκουσε. Κάποια γεγονότα είναι πραγματικά, κάποια όχι. Από εμάς εξαρτάται τι θέλουμε να πιστέψουμε και τι όχι.
Δεν θυμάμαι να έχω θυμώσει με ήρωα βιβλίου τόσο, όσο θύμωσα με την Φραντζέσκα. Θύμωσα, νευρίασα, έκλεισα το βιβλίο, αρνούμενη να συνεχίσω. Αλλά η ιστορία της Κάλλιας με φώναζε πίσω. Και ήθελα τόσο πολύ όλα όσα διάβαζα να μην ήταν πραγματικά. Να ήταν ένα ακόμα βιβλίο βγαλμένο από την φαντασία της Λένας Μαντά. Και για να βάζουμε τα πράγματα στην θέση τους και να μην αδικώ την κεντρική ηρωίδα, θα ήθελα όλοι οι άνθρωποι που περιστοίχιζαν την μικρή Κάλλια να μην ήταν πραγματικοί. Αλλά όχι. Υπήρξαν και υπάρχουν ανάμεσα μας. Και η Κάλλια-Λένα είναι όλα τα παιδιά που μεγαλώνουν μέσα σε σπίτια που οι γονείς τους είναι πολύ απασχολημένοι με την ζωή τους για να ασχοληθούν με τις ανάγκες τους. Είναι όλα εκείνα να παιδιά που “πληρώνουν” τις κάκιστες σχέσεις πεθεράς-νύφης, άνδρα-γυναίκας μέσα στην οικογένεια.
Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:
Φραντζέσκα, η ηρωίδα μου… Αθηνά, η μητέρα μου… Ζωή σε πόλεμο, η ζωή της…
Η ιστορία της, η διαδρομή της, οι επιλογές της, η σχέση μας και τα δεκαεννιά χρόνια που έμεινα μαζί της. Σε πόλεμο με όλους η μητέρα μου. Μ’ εμένα, με τους φίλους της, με τους δικούς της, με την ίδια τη ζωή τελικά…
Μαζί με την ιστορία της, και τα δικά μου παιδικά και εφηβικά χρόνια. Λόγια που δεν ειπώθηκαν, παραλείψεις που έφεραν πόνο, πράξεις που πλήγωσαν, χαμένες αγκαλιές και δάκρυα. Όλα μέσα σε τούτες τις σελίδες, που, εκτός από βιογραφία, έγιναν κι ένα οδυνηρό ταξίδι στο δικό μου χθες, στην αφετηρία μου…
Λίγα λόγια για την συγγραφέα:
Η ΛΕΝΑ ΜΑΝΤΑ γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη αλλά ήρθε στην Ελλάδα σε μικρή ηλικία. Σπούδασε νηπιαγωγός χωρίς ποτέ να θελήσει να ασκήσει το συγκεκριμένο επάγγελμα. Επί τρία χρόνια είχε δικό της θίασο κουκλοθέατρου, με έργα δικής της συγγραφής. Έχει δημοσιεύσει άρθρα σε τοπικές εφημερίδες και για δύο χρόνια διετέλεσε διευθύντρια προγράμματος σε ραδιοφωνικό σταθμό των βορείων προαστίων. Είναι παντρεμένη, έχει δύο παιδιά και μένει μόνιμα στο Καπανδρίτι. Βραβεύτηκε «Συγγραφέας της Χρονιάς» το 2009 και το 2011 από το περιοδικό Life & Style. To 2016 της απονεμήθηκε το Βραβείο Κοινού των βιβλιοπωλείων PUBLIC, στην κατηγορία «Ηρωίδα-Έμπνευση», για το μυθιστόρημά της ΜΙΑ ΣΥΓΓΝΩΜΗ ΓΙΑ ΤΟ ΤΕΛΟΣ. Βιβλία της έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, στα ιταλικά, στα ισπανικά, στα τουρκικά, στα κινεζικά, στα αλβανικά, στα σερβικά και στα βουλγαρικά, ενώ συνολικά έχουν πουλήσει περισσότερο από 1,8 εκατομμύρια αντίτυπα στην Ελλάδα. Από τις Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ έχουν εκδοθεί δεκαπέντε μυθιστορήματά της, καθώς και δύο συλλογές διηγημάτων.
