Πέρα από τις κλασικές χριστουγεννιάτικες ταινίες που απολαμβάνουμε εθιμικά κάθε χρόνο, υπάρχει και μια πληθώρα άλλων που διαδραματίζονται μεν κατά την εορταστική εκείνη περίοδο, όμως ακολουθούν ένα διαφορετικού τύπου σενάριο, που παραπέμπει σε οτιδήποτε άλλο παρά τα Χριστούγεννα. Εξπέρ του είδους, αποτελούν οι παραγωγές της δεκαετίας του ’40, όχι απλώς με άπειρες επιλογές μυστηρίου που άφησαν το στίγμα τους έως και τα τελευταία χρόνια, αλλά και μια φανερή κλίση στις γιορτές, που συμβολίζουν την ζεστασιά, την οικογένεια, την νοσταλγία… Παρακάτω βρίσκονται τρεις (μη) χριστουγεννιάτικες ταινίες για εκείνους που επιθυμούν να πρωτοτυπήσουν για φέτος με κάτι διαφορετικό και ίσως ταυτόχρονα να ανακαλύψουν και ορισμένα κρυφά διαμαντάκια.
Meet John Doe (1941)
Σκηνοθεσία: Frank Capra
Πρωταγωνιστούν: Barbara Stanwyck, Gary Cooper, Edward Arnold
Λίγο αφότου απολυθεί οριστικά, η φιλόδοξη νεαρή δημοσιογράφος Ann Mitchell (υποδυόμενη από την Barbara Stanwyck), δακτυλογραφεί ένα πλαστό γράμμα ενός φτιαχτού από την φαντασία της προσώπου, ο οποίος κατά τα λεγόμενά της, με αφορμή την απόλυσή του απειλεί να αυτοκτονήσει δημόσια στο Δημαρχείο την ημέρα των Χριστουγέννων, ως διαμαρτυρία για την ταξική αδικία που μαστίζει την κοινωνία. Ο φανταστικός επαναστάτης που επινόησε η πρωταγωνίστρια, ακούει στο όνομα John Doe και γοητεύει αλλά και αντικατοπτρίζει, τον μέσο άνθρωπο, που εκμεταλλεύεται αδρά από τα πανίσχυρα «αφεντικά». Στην πορεία, ο πραγματικός John Doe, θα ερωτευτεί την Ann ενώ στο μεσοδιάστημα θα ανακαλύψει την αληθινή ασχήμια της πραγματικότητας που τον θέλει πιόνι του συστήματος και των μέσων ενημέρωσης, «ξεπουλώντας» τον εαυτό του για τα λεφτά και την δόξα των υποκινητών του, με αποτέλεσμα να αποκαλύψει την αληθινά αδικημένη υπόστασή του που κρύβεται πίσω από την διάσημη πλέον, περσόνα του. Αποτελεί μια από τις πιο γλυκόπικρες (μη) χριστουγεννιάτικες ταινίες, που μας υπενθυμίζει πως οι γιορτινές ημέρες δεν είναι παρά για τους απλούς ανθρώπους, που με λίγη τόλμη παραπάνω όπως ο Doe, ίσως και να καταφέρουν να αφυπνίσουν τα επαναστατικά μυαλά, των έρμαιων βασανισμένων συμπολιτών υπό την δικτατορία των πλουσίων. Άλλωστε οι γιορτές, δεν είναι απαραίτητα μια καθησυχαστική περίοδος αλλά και μια ελπιδοφόρα ευκαιρία υπενθύμισης των κεκτημένων μας.
Cover Up (1949)
Σκηνοθεσία: Alfred E. Green
Πρωταγωνιστούν: William Bendix, Denise O’Keefe, Barbara Britton
Ένας ντετέκτιβ, κατά την άφιξή του σε μια μικρή πόλη όπου έλαβε χώρα μια αυτοκτονία με σκοπό να την διερευνήσει περαιτέρω, συναντάει μια γυναίκα που επιστρέφει στο σπίτι και την οικογένειά της για τις γιορτές. Όσο το ερωτικό ειδύλλιο εξελίσσεται, η αλλόκοτη συμπεριφορά των κατοίκων της πόλης και η μόνιμη άρνησή τους να βοηθήσουν στην ύποπτη υπόθεση αυτοχειρίας, τον οδηγεί στο συμπέρασμα ότι πρόκειται ξεκάθαρα για δολοφονία, καλά κρυμμένη υπό το προσωπείο της εύκολης λύσης ότι το θύμα έδωσε αυτοπροσώπως τέλος στην ζωή του. Οι πολίτες επιμένουν ότι δεν υπάρχουν αποδείξεις για ανθρωποκτονία, όμως παράλληλα εκδηλώνουν έκαστος το μένος του για τον θανών, δυσκολεύοντας εκ νέου την θέση τους. Όμως, ο πρωταγωνιστής όπως και ο ίδιος λέει, είναι ικανός να ανακαλύψει πολλά περισσότερα από ότι δείχνει, με στόχο την ανάδειξη της αλήθειας. Αποτελεί μια έξυπνη μεν αλλά πιο χαμηλών τόνων δε, ταινία μυστηρίου, με την ιδιαιτερότητα να διαδραματίζεται κατά την λαμπερή περίοδο των Χριστουγέννων από την οποία φυσικά δεν λείπει και το διακριτικό, ωστόσο παρόν, χιούμορ. Ίσως να μην είναι η πρώτη φορά που κάποιος συνδυάζει το είδος του noir με τα Χριστούγεννα, όμως πάντοτε μια τέτοια ιδέα ακούγεται ιδιαιτέρως συναρπαστική και σε αυτήν έρχεται να δώσει την πινελιά του, ο σκηνοθέτης Alfred E. Green (ο οποίος λίγες ταινίες αργότερα εγκατέλειψε τον χώρο της σκηνοθεσίας). Εκτός της συμβολής της στις κλασικές (μη) χριστουγεννιάτικες ταινίες της εποχής, της αξίζει και μια θέση στις πιο υποτιμημένες noir της δεκαετίας.
Christmas in July (1940)
Σκηνοθεσία: Preston Sturges
Πρωταγωνιστούν: Dick Powell, Ellen Drew, Raymond Walburn
O Jimmy, μεσοαστός υπάλληλος γραφείου και δεσμευμένος με την Betty, η οποία του υπενθυμίζει διαρκώς πως πρέπει να αρραβωνιαστούν, είναι ένας από τους χιλιάδες συμμετέχοντες σε έναν διαγωνισμό που διακρίνει το καλύτερο σλόγκαν που θα μπορούσε να σκαρφιστεί κανείς και τέλος βραβεύει τον νικητή με 25.000$. Μια ημέρα, οι συνάδελφοι του Jimmy, αποφασίζουν να του στήσουν μια πλάκα, κάνοντάς τον να νομίζει πως είναι ο επιλαχών για το έπαθλο και φυσικά, εκείνος με την σειρά του δεν χάνει χρόνο να σκορπίσει τα ευχάριστα νέα σε όλο του τον περίγυρο, μαζί με δώρα και υποσχέσεις. Παρ’ ότι ο διαγωνισμός έληξε άδοξα εν τέλει χωρίς την ανακοίνωση του νικητή στο τέλος του ραδιοφωνικού προγράμματος όπου είχε κανονιστεί να γίνει η ζωντανή μετάδοση, ο Jimmy έχει στην κατοχή του έναν ψευδή τίτλο πρωτιάς και αφότου ανακαλύψει την αλήθεια, οφείλει να την γνωστοποιήσει στους αρμόδιους αλλά πλέον και στο αφεντικό του που μετά την φήμη του, του προσέφερε ανέλιξη στην διαφημιστική εταιρεία. Αποτελεί την δεύτερη ταινία στην φιλμογραφία του Preston Sturges (σκηνοθέτης του «Sullivan’s Travels») και μια κριτική επιτυχία που χάθηκε στον χρόνο, ανάμεσα σε άλλες. Ίσως να μην συγκαταλέγεται στις υπόλοιπες του είδους της στα πλαίσια των Χριστουγέννων, ούτε και στις παραπάνω (μη) χριστουγεννιάτικες ταινίες της εποχής, όμως σίγουρα δεν θα μπορούσε κανείς να αρνηθεί ότι είναι άκρως εορταστική. Υπάρχουν δώρα, εκπλήξεις, «χριστουγεννιάτικα» ψώνια και μια απροσδόκητα ευχάριστη διάθεση να κυριαρχεί, παρά τις ίντριγκες και τις μικροπλεκτάνες της πλοκής.
