Ο Κρις Μάρκερ αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα αινίγματα στην ιστορία του σινεμά. Διαλέγοντας να μείνει μακριά από τη δόξα των Όσκαρ, ασχολήθηκε πεισματικά με την avant–garde και το «μπλέξιμο» του κινηματογράφου με τη φωτογραφία και το ντοκιμαντέρ. Ενώ υπάρχουν πολλά παραδείγματα αυτού του συνεχή πειραματισμού στη φιλμογραφία του, η μικρού μήκους ταινία, «La Jetée» (1962) και η κινηματογραφική έκθεση, «Sans Soleil» (1983), είναι τα δύο που ξεχωρίζουν. Η επιρροή, μάλιστα, της πρώτης ταινίας είναι τέτοια που αποτελεί πλέον σημείο αναφοράς στον ακαδημαϊκό χώρο και τις συζητήσεις μεταξύ κινηματογραφιστών.
La Jetée (1962)
Δείτε ολόκληρη την ταινία στο YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=fU99W-ZrIHQ
Το «Jetée», ή αλλιώς η αποβάθρα (εδώ ενός αεροδρομίου), είναι μια από τις πρώτες ταινίες του Κρις Μάρκερ. Ο σκηνοθέτης αποδίδει την ιστορία, όχι με σκηνές, αλλά με ασπρόμαυρες φωτογραφίες και μόνο μία λήψη που μοιάζει με φωτογραφία που «ζωντανεύει». Η ταινία διαρκεί 28 λεπτά και λαμβάνει χώρα σε ένα κατεστραμμένο Παρίσι στο μέλλον, ύστερα από το ξέσπασμα ενός Γ’ Παγκοσμίου Πολέμου, όπου οι επιστήμονες προσπαθούν να ταξιδέψουν πίσω στο χρόνο, μέσα από τα όνειρα των εθελοντών ασθενών τους, για να σώσουν την ανθρωπότητα από το δυστοπικό παρόν. Οι «Δώδεκα Πίθηκοι» (1995), του Τέρι Γκίλιαμ, είναι ουσιαστικά ριμέικ της ταινίας του Μάρκερ, με πρωταγωνιστή τον Μπρους Γουίλις. Η ταινία αξίζει να ειδωθεί πολλές φορές και αποτελεί διαμαντάκι για τους πανεπιστημιακούς, που την διδάσκουν σε διάφορα μαθήματα.
Sans Soleil (1983)
Δείτε ολόκληρη την ταινία στο YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=RP3pEWCSWdI
Το «Sans Soleil» (δίχως ήλιο), ολοκληρώθηκε δύο δεκαετίες μετά το «Jetée» και ανήκει στο είδος της κινηματογραφικής έκθεσης ιδεών. Ο Κρις Μάρκερ χρησιμοποιεί εδώ ντοκιμαντερίστικα πλάνα, κυρίως από την Ιαπωνία και τη Γουινέα Μπισάου και τα «μπερδεύει» με αποσπάσματα από διαφημίσεις και άλλο τηλεοπτικό υλικό. Ο τίτλος προέρχεται από ένα έργο του Μοντέστ Μουσόργκσκι και η ταινία αποτελεί ένα διαλογισμό επάνω στην ανθρώπινη μνήμη και τη διαμόρφωση της ανθρώπινης ιστορίας βάσει ελλιπών αναμνήσεων. Μερικές από τις πιο χαρακτηριστικές εικόνες του ντοκιμαντέρ είναι αυτή με τις πορσελάνινες Μανέκι Νέκο (γάτες που γνέφουν), οι οποίες αποτελούν σύμβολο καλής τύχης στην ιαπωνική κουλτούρα, αλλά και αυτή με τη νεαρή κοπέλα από την Αφρική, που κοιτάζει πρώτα ανεπαίσθητα την κάμερα του Μάρκερ και ύστερα στρέφει αποφασιστικά το βλέμμα της επάνω σε εκείνη. Η πλούσια αυτή ταινία σε οπτικοακουστικά ερεθίσματα μπορεί να προσφέρει διαφορετικά πράγματα με κάθε νέα της θέαση.
Οι κομμουνιστικές και υψηλά καλλιτεχνικές πεποιθήσεις του Κρις Μάρκερ, ίσως να τον κάνουν δυσπρόσιτο στο ευρύ κοινό. Ο κάθε λάτρης, όμως, του κινηματογράφου θα πρέπει να δει το «Jetée» και το «Sans Soleil», όχι για προσπαθήσει να το αντιγράψει, αλλά για να διευρύνει τους ορίζοντές του σχετικά με το τι πάει να πει σινεμά.
