Ο Παράδεισος Έπεσε στη Γη (It must be Heaven), ήταν το αφιέρωμα που έγραψε και σκηνοθέτησε το 2019 ο Παλαιστίνιος σκηνοθέτης Ελία Σουλεϊμάν. Ένα από τα πολλά αφιερώματα του στην πατρίδα του, δηλαδή. Η πρόταση αυτή αποτελεί όχι απαραίτητα μια κριτική, αλλά περισσότερο μια εισαγωγή στον Παλαιστινιακό κινηματογράφο, σε μια περίοδο που η Παλαιστίνη πρέπει να βρίσκεται ιδιαίτερα στο μυαλό μας. Όχι τόσο από καλλιτεχνική άποψη, αλλά από εκείνη που εφάπτεται στην έντονη, τρομακτική και βίαιη επικαιρότητα. Ας θεωρήσουμε επομένως, την προτεινόμενη ταινία μια αφορμή για την ευαισθητοποίηση και ενημέρωση μας ως προς τα ζητήματα που κατατρύχουν τον κόσμο. Αυτό το άρθρο, συνεπώς είναι αφιερωμένο στην Παλαιστίνη, αλλά και σε κάθε μέρος του οποίου η ομορφιά καταστρέφεται με τον πόλεμο.
Λίγα λόγια για τον σκηνοθέτη
Ο Ελία Σουλεϊμάν γεννήθηκε το 1960 στην Ναζαρέτ. Έζησε στην Νέα Υόρκη στην δεκαετία του ’80 όπου και ξεκίνησε να σκηνοθετεί πειραματικές ταινίες μικρού μήκους και ντοκυμαντέρ. Το πρώτο του ντοκυμαντέρ μάλιστα, ονόματι «Εισαγωγή στο Τέλος μιας Διαφωνίας», πέραν του γεγονότος ότι μπορείτε να το βρείτε διαδικτυακά, έκανε κριτική στο πώς βλέπουν τα Δυτικά μέσα την πολιτική κατάσταση στην Μέση Ανατολή, αλλά και την κουλτούρα και τρόπο ζωής των Παλαιστινίων. Σε σατιρικά ύδατα κινούνται και τα λοιπά έργα του σκηνοθέτη, ο οποίος έχει μια μοναδική οπτική γωνία για τα γινόμενα, για την αλληλεπίδραση των ανθρώπων, για τις διαφορετικές κουλτούρες. Άλλωστε, δεν συγκαταλέγεται αδίκως στους πιο αναγνωρισμένους Παλαιστινίους σκηνοθέτες, σεναριογράφους αλλά και ηθοποιούς.
Ο Παράδεισος έπεσε στη Γη
Στο αρκετά πρόσφατο έργο του, ο Σουλειμάν σκηνοθετεί, γράφει το σενάριο και πρωταγωνιστεί. Με την εμφανή επιρροή των μεγάλων Μπάστερ Κίτον και Ζακ Τατί, φοράει το καπέλο του, και, αμίλητος, μας ξεναγεί στο ίδιο του το φιλμ. Στην ίδια του τη ζωή, όπου είναι παράλληλα ηθοποιός και παρατηρητής. Βλέπουμε με τα μάτια του, ακούμε με τα αυτιά του, περπατάμε με τα πόδια του, σχεδόν μυρίζουμε τα λεμόνια, βρεχόμαστε από την βροχή και ζεσταινόμαστε από τον ήλιο. Μιλά μόνο με τις εκφράσεις του. Στη συγκεκριμένη ταινία τα αξιοθέατα έχουν πνοή, μια ολόδική τους ιστορία να αφηγηθούν. Και όταν μένεις σιωπηλός, η αλήθεια είναι πως οι άνθρωποι ανταποκρίνονται πολύ περισσότερο, ξετυλίγουν μόνοι τους τα πέταλα του χαρακτήρα τους μπροστά σου.
Αυτό είναι ένα από τα πολλά πράγματα που μαθαίνουμε σε αυτό το φιλμ. Το δεύτερο πράγμα που μαθαίνουμε είναι υπομονή. Το τρίτο είναι ότι δεν χρειάζεται να μιλήσει κεντρικός χαρακτήρας για να καταλάβουμε το βαρύ πολιτικό μήνυμα που κρύβεται από πίσω. Δεν χρειάζεται να ακουστεί ουδεμία κραυγή βοηθείας. Η σιωπή μπορεί να χαρακτηριστεί ηχηρή, μέχρι και εκκωφαντική.
Από την Παλαιστίνη, στο Παρίσι, στην Νέα Υόρκη βλέπουμε συνεχείς παραλληλισμούς. Βλέπουμε την θρησκεία, την κουλτούρα να συγχέονται με αστείρευτο, πνευματώδες χιούμορ. Ο Ελία Σουλεϊμάν είναι ξεναγός και επισκέπτης στην ταινία του. Με διαφορετικούς τρόπους από τα συνήθη νεύματα που κάνουν οι παρουσιαστές στα ντοκυμαντέρ, δείχνει τον ήσυχο θαυμασμό του ως παρατηρητής. Κάτι το μοναδικό, το διαφορετικό. Αναβιώνει μια τεχνική που είχε ξεχαστεί στον κινηματογράφο από τότε που ξεκίνησαν τα φιλμ να είναι ομιλούντα. Η παρατήρηση εδώ, όπως και παντού είναι ατέρμονη, από την οποία δεν έχεις τίποτα να χάσεις, παρά μόνο κερδίζεις.
Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο στο παρόν φιλμ, κατά την ταπεινή μου άποψη τουλάχιστον, δεν είναι τα τοπία, οι λήψεις, η μουσική, αλλά ο τρόπος αντίδρασης του γνωστού σκηνοθέτη σε αυτά που του θυμίζουν την πατρίδα του. Αυτό να παρατηρήσετε και εσείς με την σειρά σας, μαζί με όλα αυτά που μας δίνει την ευκαιρία να θαυμάσουμε ο σκηνοθέτης. Μας παραχωρεί την καλλιτεχνική ελευθερία να δημιουργήσουμε και εμείς πάνω στην ταινία του, μας αφήνει άπλετο χώρο να εκμεταλλευτούμε το νόημά της με τον πιο υπέροχο τρόπο.
Ελπίζω να απολαύσετε την συγκεκριμένη πρόταση όσο και εγώ.
Καλή προβολή.
