Ο αυτισμός αποτελεί μία σοβαρή νεύρο-ψυχιατρική διαταραχή. Στο πλαίσιο αυτής της διαταραχής δυσκολεύεται η ανάπτυξη ορισμένων ψυχολογικών δεξιοτήτων, που είναι ζωτικές για την ψυχο-κοινωνική λειτουργία του ανθρώπου. Οι δεξιότητες αυτές σχετίζονται με την κοινωνική συναλλαγή και αμοιβαιότητα, την επικοινωνία και την οργάνωση πρόσφορης και σκόπιμης δραστηριότητας. Στις περιοχές αυτές, τα αυτιστικό παιδί εμφανίζει σημαντικές δυσκολίες και χαρακτηριστικές αποκλίσεις.
Ένα από τα χαρακτηριστικά του αυτισμού είναι και η σοβαρή επιβράδυνση στην γλωσσική ανάπτυξη κι επικοινωνία. Η γλώσσα εξελίσσεται πολύ αργά και κάποιες φορές δεν αναπτύσσεται καθόλου. Εάν αναπτυχθεί, η γλωσσική έκφραση παίρνει συνήθως παράδοξες μορφές. Αυτοί που μπορούν να χρησιμοποιήσουν τη γλώσσα, χρησιμοποιούν ασυνήθιστες παρομοιώσεις ή να μιλούν με μία τυπική και μονότονη φωνή.
Τα άτομα με αυτισμό έχουν εξαιρετική δυσκολία στην εκμάθηση γλώσσας, κοινωνικών δεξιοτήτων και στο να σχετίζονται με άλλους ανθρώπους. Επίσης, συχνά βιώνουν μια τρομερή υπερκινητικότητα ή ασυνήθιστη παθητικότητα στις καθημερινές τους δραστηριότητες.
Για την καλύτερη κατανόηση του αυτισμού, σας παραθέτω μια ομιλία που είχε διεξαχθεί στο Tedx από την Άδα Σταματάτου, μία μητέρα. Έχει όμως και μία ιδιαιτερότητα, αφού είναι μητέρα ενός αυτιστικού παιδιού. Πόση δύναμη ψυχής μπορεί να κρύβει τελικά μία γυναίκα; Έχει δημιουργήσει τη σελίδα στο Facebook “H ζωή μου με τον Γιάννη” στην οποία μοιράζεται ιστορίες για τον Γιάννη, τον αυτιστικό γιο της, αλλά ταυτόχρονα και ιστορίες για τη δική της καθημερινότητα.
Η Μοντεσσοριανή μέθοδος βρίσκεται εδώ, για να μας ανακαλύψει πώς τα άτομα με αυτισμό μπορούν να βελτιώσουν την κοινωνική τους ζωή και τις επικοινωνιακές δεξιότητες τους μέσα από την εκπαίδευση.
Τα αυτιστικά παιδιά τείνουν να ακολουθούν μια ρουτίνα, όταν η ρουτίνα τους διαταραχθεί ‘νευριάζουν και θυμώνουν’. Οι μοντεσσοριανοί παιδαγωγοί γνωρίζουν ότι μια καλή διδακτική πρακτική αποτελεί την διατήρηση ενός απλού ημερήσιου προγράμματος. Ωστόσο, για οποιαδήποτε αλλαγή στην ρουτίνα π.χ. σχολικές εκδρομές, χρειάζεται ειδική προετοιμασία από τον παιδαγωγό. Επίσης, η ήσυχη και ατομική ατμόσφαιρα της Μοντεσσοριανής τάξης επιτρέπει στο αυτιστικό παιδί να συμμετέχει σε περισσότερες περιστάσεις σύμφωνα με τους δικούς του όρους. Πολλές δραστηριότητες παρέχουν καθημερινές ευκαιρίες κοινωνικής αλληλεπίδρασης και ο δάσκαλος πρέπει να βοηθήσει σταδιακά με επιτυχία την αλληλεπίδραση αυτή με τα άλλα παιδιά.
- Ένα ιδιαίτερο εξατομικευμένο πρόγραμμα σπουδών.
- Ελευθερία της κίνησης.
- Αυτό-ρυθμιζόμενη εκπαίδευση.
- Έμφαση στην εξατομικευμένη διδασκαλία και σε μικρές ομάδες. Ακολουθώντας κάθε παιδί το δικό του ρυθμό σε ασχολίες που το ενδιαφέρουν και το ευχαριστούν, γίνεται πιο δημιουργικό και εφευρετικό με αποτέλεσμα να αυξάνει στο μέγιστο την απόδοσή του.
- Πολυαισθητηριακή προσέγγιση της μάθησης.Επιμένουμε στην εκπαίδευση των αισθήσεων ώστε να μπορέσει το παιδί να τις διακρίνει, να εστιάσει σ’ αυτές, να τις καταλάβει και να τις απολαύσει. Η ανακάλυψη και η βαθιά κατανόησή τους, φέρνουν το άτομο πιο κοντά στην κατανόηση του εαυτού του και τελικά στην ισορροπία.
- Δεξιότητες ζωής και κοινωνικές αλληλεπιδράσεις.
- Προώθηση της ανεξαρτησίας και της δυνατότητας επιλογής.
- Τάξεις μικτής ηλικίας. Η μίξη των ηλικιών παιδιών από δυόμιση έως έξι ετών, βάζει τα παιδιά στη διαδικασία να συνυπάρχουν από νωρίς με διαφορετικές προσωπικότητες, διάφορων ηλικιών και ικανοτήτων, όπως συμβαίνει και εκτός σχολείου. Μαθαίνουν, λοιπόν, να προσαρμόζονται και να διαχειρίζονται καταστάσεις και συναισθήματα αρμονικά και φυσικά.
- Ασφάλεια και προσωπική αίσθηση ευεξίας.
Για ένα αυτιστικό παιδί η ελευθερία να μετακινείτε κατά την εργασία του είναι σημαντική με πολλούς τρόπους. Δεν διευκολύνει μόνο την υπερδραστηριότητά του αλλά και το βοηθά να γενικεύσει τις αποκτηθείσες γνώσεις με διάφορα παιδιά. Η χρήση οπτικών προγραμμάτων και ρουτινών βοηθά σημαντικά αυτά τα παιδιά στις μεταβάσεις διάφορων δραστηριοτήτων κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω των βασικών κανόνων, των διδακτικών υλικών και ενός προετοιμασμένου περιβάλλοντος.
Το παιδί δεν βιάζεται και επιτρέπεται να επαναλαμβάνει την εργασία του όσες φορές χρειάζεται. Δεδομένου ότι τα παιδιά με αυτισμό τείνουν να έχουν ανομοιόμορφα αναπτυγμένες δεξιότητες, είναι σημαντικό αυτοί οι μαθητές να πάρουν το χρόνο που χρειάζονται για να γεφυρώσουν τις αδυναμίες τους. Η Μοντεσσοριανή αίθουσα διδασκαλίας είναι εφοδιασμένη με υλικά διαφορετικής δυσκολίας και πολυπλοκότητας. Τα παιδιά είναι ελεύθερα να μετακινούνται γύρω από την τάξη και να εργάζονται με υλικό χωρίς χρονικό περιορισμό.
Οι περισσότεροι μαθητές του αυτιστικού φάσματος μαθαίνουν καλύτερα μέσω οπτικών ή πολυαισθητηριακών παρουσιάσεων και έτσι δεν είναι πιθανό να λειτουργούν και να συμμετέχουν ενεργά σε μια παραδοσιακή τάξη, όπου το υλικό παρουσιάζεται συνήθως προφορικά σε ολόκληρη την αίθουσα ταυτόχρονα. Στο Μοντεσσοριανό περιβάλλον τα παιδιά έχουν την ευκαιρία να μάθουν μέσω πρακτικών εξερευνήσεων και πειραματισμού αντί για αφηρημένη λεκτική διδασκαλία. Το Μοντεσσοριανό παιδαγωγικό υλικό είναι πλούσιο σε περιεχόμενο και φυσικά ελκυστικό και επιτρέπει σε κάθε παιδί να εκφράζει την ατομική του αισθητική προτίμηση. Παρόλα αυτά, ορισμένα υλικά Montessori μπορούν να χρησιμοποιηθούν με επιτυχία σε μια γενική τάξη με παραδοσιακές εκπαιδευτικές μεθόδους, ενώ η χρήση άλλων υλικών απαιτεί ειδική εκπαίδευση.
Ακολουθεί μια ταινία για το εκπαιδευτικό σύστημα Μοντεσσόρι, όπως το βιώνει ένα αυτιστικό παιδί ηλικίας 3-6 ετών. Λαμβάνει χώρα στο παλαιότερο Μοντεσσοριανό σχολείο της Γαλλίας. Για ένα χρόνο, ο σκηνοθέτης και πατέρας ενός μικρού κοριτσιού ο ίδιος, έζησε καθημερινά με τα παιδιά. Κατάλαβε πώς βιώνουν την αυτονομία και την αυτοεκτίμηση – αξίες στις οποίες η παιδαγωγός Μαρία Μοντεσσόρι αφιέρωσε τη ζωή της.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν
Ανακτήθηκε υλικό από το βιβλίο: Η εκπαίδευση παιδιών και νεαρών ατόμων με αυτισμό.
Ανακτήθηκε υλικό από την ηλεκτρονική πηγή: https://www.montessoriwayoflife.gr/ Γιατί να επιλέξω ένα παιδικό σταθμό με τη μέθοδο Μοντεσσόρι.
Ανακτήθηκε υλικό από την ηλεκτρονική πηγή: https://www.autismgreece.gr/ Χαρακτηριστικά αυτισμού.
