Το παρόν άρθρο, με τίτλο ΔΑΦ και Νόσος του Πάρκινσον: Υπάρχει Σχέση; θα παρουσιάσει τη μεγαλύτερη διαχρονική πληθυσμιακή μελέτη η οποία έχει διεξαχθεί μέχρι σήμερα για τη συσχέτιση μεταξύ του αυτισμού και της νόσου Πάρκινσον, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Jama Neurology στις 27 Μαϊου 2025.

Η διαταραχή του φάσματος του αυτισμού (εφεξής ΔΑΦ) είναι μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή η οποία επηρεάζει το 2% των παιδιών παγκοσμίως. Η κληρονομικότητα στη ΔΑΦ υπερβαίνει το 80%. Ωστόσο, και περιβαλλοντικοί παράγοντες συμβάλλουν στην αιτιολογία της ΔΑΦ. Η ΔΑΦ σχετίζεται με σημαντική και διαρκή αναπηρία καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής. Η έρευνα για τις μακροπρόθεσμες παθήσεις στον πληθυσμό των ατόμων με ΔΑΦ καθίσταται κρίσιμη, ιδιαίτερα για τις παθήσεις πρώιμης έναρξης με υψηλότερη γενετική προδιάθεση.

Η έρευνα

Στη διαχρονική μελέτη των Yin και συνεργατών (2025) συμπεριλήφθηκαν 2,278,565 άτομα (με διάμεση ηλικία στο τέλος της μελέτης τα 34 έτη, εκ των οποίων 1,106,772 ήταν γυναίκες) τα οποία γεννήθηκαν στη Σουηδία από το 1974 έως το 1999 και παρακολουθήθηκαν έως τον Δεκέμβριο του 2022.

Η νόσος Πάρκινσον εμφανίστηκε σε 438 από τα 2,226,611 άτομα χωρίς ΔΑΦ και σε 24 από τα 51,954 άτομα με ΔΑΦ.

Ευρήματα

Η μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε στο JAMA Neurology, βρήκε ότι τα άτομα με ΔΑΦ είχαν πάνω από 4 φορές υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου Πάρκινσον σε σύγκριση με τα άτομα χωρίς ΔΑΦ, ανεξάρτητα από γνωστούς παράγοντες, όπως, επί παραδείγματι, η χρήση αντικαταθλιπτικών ή η έκθεση σε αντιψυχωσικά.

1. Η συσχέτιση μεταξύ της διάγνωσης ΔΑΦ και της εκδήλωσης νόσου Πάρκινσον δεν επηρεάστηκε από την προσαρμογή για πιθανούς συγχυτικούς παράγοντες, όπως το φύλο, η κοινωνικο-οικονομική κατάσταση, το οικογενειακό ιστορικό ψυχικής ασθένειας και το οικογενειακό ιστορικό νόσου Πάρκινσον.
2. Ο πρόωρος τοκετός, ως σημαντικός παράγοντας κινδύνου για την εκδήλωση ΔΑΦ στα πρώτα χρόνια της ζωής, δεν συσχετίστηκε και δεν τροποποίησε τον κίνδυνο εμφάνισης ΔΑΦ.
3. Αργότερα στη ζωή, τα άτομα με κατάθλιψη και τα άτομα τα οποία λάμβαναν αντικαταθλιπτικά, είχαν διπλάσιο κίνδυνο εμφάνισης ΔΑΦ, αλλά αυτοί οι παράγοντες δεν τροποποίησαν τον κίνδυνο εμφάνισης ΔΑΦ.
4. Η έκθεση σε αντιψυχωσικά έδειξε 6πλάσιο αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ΔΑΦ και εξήγησε το μισό μέγεθος της συσχέτισης μεταξύ της ΔΑΦ και της νόσου Πάρκινσον. Η συσχέτιση ήταν ισχυρή αποκλειστικά για την ιδιοπαθή νόσο Πάρκινσον.

Συμπεράσματα

Η ΔΑΦ συσχετίστηκε με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου Πάρκινσον, ακόμη και μετά την προσαρμογή για την κατάθλιψη ή τη χρήση αντικαταθλιπτικών και την έκθεση σε αντιψυχωσικά.

Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν μια πιθανή κοινή αιτιολογία μεταξύ των νευροαναπτυξιακών διαταραχών και της νόσου Πάρκινσον. Τα ευρήματα μπορεί να δικαιολογούν την αυξημένη ευαισθητοποίηση για τις μακροχρόνιες νευρολογικές παθήσεις σε άτομα με ΔΑΦ. 

Βιβλιογραφία

Yin, W., Reichenberg, A., Schnaider Beeri, M., Levine, S. Z., Ludvigsson, J. F., Figee, M., & Sandin, S. (2025). Risk of Parkinson Disease in Individuals With Autism Spectrum Disorder. JAMA neurology, 82(7), 687–695. https://doi.org/10.1001/jamaneurol.2025.1284