Η επιστολή που περίμενε ο Τζορτζ Μπάνκροφτ πως θα έφτανε από μέρα σε μέρα στο Νιούπορτ, έπεσε σαν κεραυνός ͘αφενός λόγω του περιεχομένου της αλλά και εξ αιτίας της τεράστιας επιθυμίας του ιστορικού να καθυστερήσει όσο μπορούσε, ώστε να επιστρέψει στην Ουάσινγκτον με τον πολύτιμο θησαυρό του Μόουζες.
Ήταν και οι δύο τους εκεί, στην έπαυλη, δίπλα από το δάσος στο οποίο είχαν ξεναγηθεί(όχι λίγες φορές) τις τελευταίες μέρες των επισκέψεων του Μόουζες. Ίσως ο καθαρός και βαρύς από υγρασία αέρας να έκανε τις διηγήσεις τους να καλπάζουν, όσο τα κελαηδήματα των ποικίλων πτηνών αντηχούσαν κρυμμένα μυστικά ̶ σαν ένα κοινό που θαύμαζε τον αγώνα λόγων ενός ιστορικού και ενός έμπειρου γνώστη της πολυδαίδαλης επανάστασης του αιώνα.
Κι όμως… Εκείνο το πρωινό έπρεπε να επιβραδύνουν τις φιλοπερίεργες ορέξεις τους και την τάση τους για ανταγωνισμό, γιατί μπροστά τους ανοιγόταν ένα νέο κεφάλαιο της Ιστορίας. Ούτε ο Μπάνκροφτ αλλά ούτε και ο Μόουζες ήταν δυνατό να γνωρίζουν τι τους επιφύλασσε το μέλλον.
Ένας νέος πόλεμος, μια διαμάχη γεμάτη φανατισμό και πείσμα έκανε την εμφάνισή της στον ορίζοντα των Ηνωμένων Πολιτειών. Ήταν αυτό το γεγονός που θα χώριζε τους «ομοαίματους»,που θα έσπαγε την ενότητα παλιών συμπολεμιστών και θα έκανε την Αμερική να πνιγεί στο εμφύλιο μίσος.
Η επιστολή ανέφερε ρητά και κατηγορηματικά:
Κύριε Μπάνκροφτ,
είναι επείγουσα ανάγκη να μεταβείτε στην Ουάσινγκτον. Επιστρατεύονται όλες μας οι δυνάμεις, πολιτικές και στρατιωτικές. Πρέπει η ολομέλεια να λάβει κρίσιμες αποφάσεις για τις κυρώσεις και τα μέτρα ενάντια σε κάθε πολιτεία του Νότου, που αντιστρατεύεται τους ελεύθερους νόμους του εμπορίου και της ελευθερίας των αγροτών.
Πληροφορίες από τον Νότο μας μεταφέρουν πως οργανώνονται πολιτοφυλακές, με πρώτη στη Νότια Καρολίνα, οι οποίες εν δυνάμει μπορεί να αποτελέσουν δύναμη επέμβασης προς τον Βορρά.
Σας αναμένουμε στην πρωτεύουσα εντός δύο ημερών.
Με αγωνιστικούς χαιρετισμούς,
ο πρόεδρος, τα μέλη
-Τώρα που το βλέπεις με τα δικά σου μάτια, αναμένω(δίχως να νευριάσεις) την πρότασή σου. Καταλαβαίνεις πως πρόκειται για μια νέα περίοδο στη ζωή μας. Δεν μπορώ να στέκομαι άπραγος για πολύ ακόμη.
-Καταλαβαίνω, Τζορτζ… Έφτασε η ώρα. Μπορεί εμένα να με προσπέρασε η ιστορία, σίγουρα δεν είμαι σε θέση να συμμετάσχω στις φιλόδοξες περιπέτειες, αλλά μου οφείλεις…
-Σε αντίθεση με σένα, πρέπει να ετοιμάσω τα πράγματά μου. Η οφειλή μου προς το πρόσωπό σου δεν υφίσταται, εάν δεν καταφέρουμε να φτάσουμε στο τέλος αυτής της υπόθεσης και να με κάνεις να καταλάβω ποιος είναι ο σκοπός όλης αυτής της αναμονής.
-Έχεις λίγη ώρα; Σου υπόσχομαι πως το βράδυ, θα ταξιδεύεις προς την Ουάσινγκτον γεμάτος ικανοποίηση γι’ αυτά που θα γράψεις ως ιστορία, αν καταφέρουμε όλοι να ξεφύγουμε από τον όλεθρο που πλησιάζει.
-Σιχαίνομαι να ταξιδεύω βράδυ… Η υγρασία σού τρυπάει τα κόκκαλα. Το λιγοστό φως σε κάνει εύκολο στόχο για επίδοξους ληστές!
-Νομίζω πως θα πρέπει, για αυτή τη φορά μονάχα, να το ρισκάρεις. Άλλωστε, εσύ έλεγες πως η ιστορία είναι η ζωή σου.
-Τι απέγινε ο Σκορπιός; Μπες στο θέμα, πανάθεμά σε!
-Να φανταστώ δεν προσφέρεται η στιγμή για βόλτα…, ειρωνεύτηκε την ανυπομονησία του. Τουλάχιστον το τσάι επιβάλλεται. Λίγα λεπτά θα πάρει…
Αφού κάθησαν στις αναπαυτικές πολυθρόνες του σαλονιού, ο Μόουζες ξεκίνησε τη διήγησή του. Ο Σκορπιός ήταν το πρόσωπο του ενδιαφέροντος, αφού από τα χέρια εκείνου του κουρσάρου το ημερολόγιο συνέχισε το ταξίδι του μέσα στην Επανάσταση.
-Οι βλαστήμιες του Σκορπιού όταν πια βρισκόταν σε ασφαλές καταφύγιο μετά την ξαφνική επίθεση των Άγγλων, λέγεται πως ήταν από τις χειρότερες. Ο Μόργκαν, τραυματίας ως ήταν, δεν τον είχε αντικρίσει έτσι ξανά. Τον καταλαβαίνω… Εσύ, Τζορτζ; Ποιος καπετάνιος δεν θα αντιδρούσε έτσι μετά από τον ξαφνικό χαμό του πλοίου του;…
-Ένας κουρσάρος δίχως τα όπλα του, δίχως τα εργαλεία του… Σίγουρα θα σκότωνε όποιον ήταν υπεύθυνος γι’ αυτό. Άραγε, έμαθε για τον Άρνολντ;
-Κι αν έμαθε ‒αφού ήταν γνωστό σε όλο τον στρατό των πατριωτών‒ δεν μπορούσε να τον αγγίξει. Οι Άγγλοι είχαν κάνει συμφωνία: πλούτος, μισθός, διοικητική θέση. Μακριά από τα πεδία μάχης, τουλάχιστον μακριά από εκεί όπου καραδοκούσε ο κίνδυνος. Δεν θα ήθελαν να χάσουν μια κινητή βιβλιοθήκη με μυστικά για το σύνολο του επαναστατικού στρατού.
Οι δρόμοι του Μόργκαν και του Σκορπιού χώρισαν. Ο πρώτος, απ’ όσο ξέρεις, συνέχισε να μάχεται κάποιους μήνες αργότερα. Δεν το είχε βάλει κάτω τελικά. Αγνά και πατριωτικά ήταν τα αισθήματά του. Ο Σκορπιός από την άλλη, είχε αντικειμενικό πρόβλημα: κάποιοι από τους άντρες του είχαν σκοτωθεί, κάποιοι είχαν διαφύγει δίχως να δώσουν σημεία ζωής… Εκείνος, μόνος, δύσκολα θα προσέλκυε νέο πλήρωμα υπό τις διαταγές του δίχως νέο σκαρί.
Έτσι, πήρε την απόφαση. Θα παρουσιαζόταν στον Βορρά. Νιου Τζέρσεϊ, Νέα Υόρκη, με τέτοιο «βιογραφικό» σίγουρα θα μπορούσε να εισχωρήσει στις τάξεις των πατριωτών. Ειδικά εκείνη την εποχή που τα πλοία του αμερικανικού στόλου ήταν λιγοστά και με ελάχιστα εκπαιδευμένους άντρες, εκείνος θα αποτελούσε τρανό παράδειγμα προς μίμηση, πραγματικό εκπαιδευτή ο οποίος θα μπορούσε να παίξει καλά τον ρόλο του.
Ένας καπετάνιος, νέος αξιωματικός του αμερικανικού ναυτικού που έκοβε το μάτι του ‒τελευταία έπαιρνε όλο και περισσότερες αποστολές στις «πλάτες» του‒ είδε κάτι σ’ αυτόν. Εκτός από τις εμπειρίες που είχε, έδειχνε πως πατούσε σε αρχές που ταίριαζαν και σ’ εκείνον˙ αφοσίωση, τιμή, λόγος. Αν τον πλήρωναν κιόλας για να εκδικηθεί τους Άγγλους, αυτό σήμαινε για τον Σκορπιό μια ζωή παραδείσια.
-Σε ποιο καράβι υπηρέτησε; Πως λεγόταν ο καπετάνιος;
-Τζον Πολ Τζόουνς, υπολοχαγός του Ηπειρωτικού Ναυτικού των Νέων Χωρών. Το καράβι στο οποίο επιβιβάστηκαν και οι δύο για πρώτη φορά λεγόταν Άλφρεντ.
-Το γνωστό πλοίο Άλφρεντ;… Που συμμετείχε στην επίθεση στο Νασσάου;
-Μάλιστα, Τζορτζ. Το όνομα του καπετάνιου δεν σου θυμίζει τίποτα;
-Αξιωματικός της σειράς, από τους τόσους και τόσους που υπηρέτησαν σ’ αυτά τα καράβια. Αλλά γιατί ρωτάς;
-Ο καπετάνιος αυτός ήταν ο υπαίτιος της μεγαλύτερης επιτυχίας του ναυτικού, και μάλιστα εκτός έδρας˙ στα ανοιχτά του Ηνωμένου Βασιλείου.
-Πράγματι; Εννοείς την επίθεση στο Σέραπις;
-Τόσο υποτιμημένος ένιωθε κατόπιν αυτής της επιτυχίας του, που δεν κράτησε για πολύ ακόμη τη θέση του. Ακόμη και ο μέγας ιστορικός, ο Τζορτζ Μπάνκροφτ, αγνοεί την ύπαρξή του! Όλα σ’ αυτόν τον πόλεμο κρίθηκαν σημαντικά μονάχα στην ξηρά.
Τι κι αν καλέσαμε για βοήθεια τους Γάλλους με τον παντοδύναμο στόλο τους, για να ξεράνουν τον Κορνουάλις;… Εμείς δώσαμε τα παράσημα μονάχα στους αξιωματικούς και στρατηγούς στα πεδία των μαχών. Αλλά να ξέρεις, πως η θάλασσα στην οποία σήμερα σαλπάρουν δεκάδες πλοία γεμάτα προϊόντα κι αμύθητο χρυσάφι, είναι η ζωοποιός δύναμη αυτής της νέας χώρας. Μην ξεχνάς πόσο στηριζόμαστε στο εμπόριο και στην τροφοδοσία μας από κάθε γωνιά της Γης.
-Μόουζες, με εκπλήσσεις. Όλες αυτές τις μέρες δεν είδα κανένα ίχνος θυμού, απογοήτευσης… Γενικώς, κανένα συναίσθημα δεν εκφράστηκε ποτέ στο πρόσωπό σου. Μήπως είναι η ένταση της τελευταίας μέρας ή σαν να μου φάνηκε πως πληγώθηκε η ναυτική καταγωγή κι αξιοπρέπειά σου; Να ξέρεις, δεν παίρνουν παράσημα όλοι οι ήρωες… Σε σένα νομίζω πως θα αρκούσε μια αναφορά της μεγάλης προσφοράς σου στο έθνος, στο έργο μου μέσω αυτού του ημερολογίου. Αλλά, δημόσια αναγνώριση; Τιμές από το Κογκρέσο και όλη την ηγεσία του τόπου; Λίγο δύσκολο το βλέπω…
-Εκτός από άφρων και αγνώμων, είσαι εν τέλει και τόσο προσβλητικός! Αν νόμιζες πως όλος αυτός ο σαματάς, η ταραχή, η προσπάθειά μου να σε κάνω να καταλάβεις το βαθύτερο νόημα της Επανάστασης, πηγάζει από την επιθυμία μου για παράσημα και προσωπική αναγνώριση, μάλλον άδικα χάνω τον χρόνο μου μαζί σου.
Ο Μόουζες πέταξε εκνευρισμένος την κούπα με το τσάι του στο τραπέζι και σηκώθηκε, δείχνοντας πως ήταν έτοιμος να φύγει. Μάλιστα είχε χώσει ξανά βίαια και βιαστικά τις σελίδες του ημερολογίου του πάλι μέσα στο σακάκι του.
Ο Τζορτζ ένιωσε πως έχανε την τελευταία στιγμή όλα όσα είχε μάθει και για τα οποία μόχθησε και έκανε υπομονή τόσες μέρες. Το έδαφος έτρεμε κάτω από τα πόδια του. Το μυαλό του είχε κολλήσει. Δεν μπορούσε να δώσει λύση στο αδιέξοδο που είχε φθάσει τη συζήτηση με τον Μόουζες.
Ήταν όμως και ο εγωισμός του: αν ενέδιδε στις απειλές του Μόουζες, θα φαινόταν ακόμη πιο αδύναμος, πιο εξαρτημένος από τον άγνωστο άντρα με τους περίεργους σκοπούς. Αν πίεζε περισσότερο την κατάσταση, θα έχανε σίγουρα και για πάντα τα ίχνη ενός τέτοιου θησαυρού. Καμία απόδειξη της ύπαρξης αυτού του Μόουζες δεν θα υπήρχε˙ ούτε καν ως προφορική μαρτυρία δεν θα μπορούσε να παρουσιάσει όλα αυτά τα νέα στοιχεία.
Τότε, σαν φως, η Ιστορία ήρθε πάνω απ’ όλα και καθάρισε τα «σύννεφα». Σαν μια δύναμη θεϊκή, ξεθόλωσε το μυαλό του. Σαν μαριονέτα τον πήρε από το χέρι και τον οδήγησε μπροστά από τον Μόουζες, ο οποίος ήταν έτοιμος ν’ ανοίξει την πόρτα και ν’ αποχωρήσει. Από μηχανής θεός, που κατέβηκε από τον θρόνο του και βοήθησε, ώστε να μην χαθεί παντοτινά η δύναμή του. Γιατί ένα τέτοιο κειμήλιο βεβαίως και θα τον δυνάμωνε έπειτα από τη γνωστοποίηση όλων αυτών των ιστορικών στοιχείων.
-Με συγχωρείς για την έκρηξη, για το ειρωνικό μου ύφος… Πρέπει να καταλάβεις πως σαν άνθρωπος κι εγώ, έχω τις αδυναμίες μου. Περίμενα άλλωστε τόσο καιρό να σε δω να χάνεις τον έλεγχο, να καταφέρω να σε ρίξω από τη θέση ισορροπίας σου.
Μείνε για να τελειώσεις την ιστορία σου. Ένα «συγγνώμη» δεν είναι αρκετό, φαντάζομαι, αλλά θα κατανοήσω όποιον λόγο κι αν μου πεις, όποια εξήγηση κι αν μου δώσεις για το προηγούμενο ξέσπασμα θυμού˙ το ξέσπασμα πικρίας που γέμισε προηγουμένως τα λόγια σου.
Ο Μόουζες κοίταξε σαστισμένος τον Μπάνκροφτ. Αμήχανος, δεν περίμενε ποτέ να φτάσει σ’ αυτό το σημείο και να ζητήσει συγχώρεση. Κάτι είχε αλλάξει μέσα του, είχε ξεφύγει από το εγωκεντρικό μοντέλο του κόσμου του. Ακούμπησε τον ώμο του παρηγορητικά και, μη αρθρώνοντας λέξη, επικοινωνούσε με το βλέμμα του.
Η συγκατάνευση ηρέμησε και τον Μπάνκροφτ, χαλάρωσε το πρόσωπό του, έδιωξε τον άμεσο φόβο που τον είχε καταβάλει.
Καθώς τον κοιτούσε μέχρι να ηρεμήσει και να απομακρυνθεί από την εξώπορτα, την οποία είχε σφραγίσει με το σώμα του, ο Μόουζες του είπε:
«Εκείνος ο καπετάνιος, ο Τζον Πολ, με το επιπρόσθετο ψευδώνυμο Τζόουνς, ήταν ο πατέρας μου. Μπορούμε να γνωριστούμε και επίσημα τώρα κύριε Τζορτζ Μπανκροφτ. Λέγομαι Μόουζες Πολ (Τζόουνς)» ,προτείνοντας το χέρι του για χειραψία.
