Το «ευ αγωνίζεσθαι» στην εκπαίδευση
Το «ευ αγωνίζεσθαι» και η εκπαίδευση είναι δυο έννοιες οι οποίες πρέπει να συμβαδίζουν. Το «ευ αγωνίζεσθαι» υπήρξε βασικό γνώρισμα στην αρχαία ελληνική εκπαίδευση και κανένας δεν αμφισβητεί ότι το αγωνιστικό πνεύμα ήταν καίριος παράγοντας στην ανάπτυξη της ανθρώπινης προσωπικότητας. Ο αθλητικός στίβος έγινε για το άτομο σχολείο αξιών, υψηλού ήθους και αρετής, συγκρατώντας το από το να υπερβεί τα όρια του.
Ο στόχος ήταν η διάπλαση ελεύθερων, ολοκληρωμένων και υπεύθυνων πολιτών σωματικά και πνευματικά. Πολιτών οι οποίοι είχαν ισόρροπη ανάπτυξη στο νου, στην ψυχή και στο σώμα. Όπως αναφέρει ο Πλάτων, οι νέοι ασκούσαν τα σώματά τους, για να μη δειλιάζουν στον πόλεμο και για να λάμπουν στην καθημερινή τους ζωή ως πολίτες. Τι συμβαίνει όμως στη σύγχρονη εκπαίδευση; Και κατά πόσο τα αντίστοιχα στοιχεία και ιδανικά της κλασικής ελληνικής παιδείας υπάρχουν;
Το αθλητικό ιδεώδες στο σημερινό σχολείο
Η σύγχρονη εκπαίδευση γνωσιοκεντρική κατά κύριο λόγο, δεν προωθεί το υγιές αθλητικό ιδεώδες. Ένα ιδεώδες που αποτελεί πρότυπο αγωγής και δεν γυμνάζει μόνο το σώμα του νέου. Παράλληλα ασκεί σημαντικές ψυχικές δυνάμεις, καλλιεργεί τη φιλαλληλία και το συναγωνισμό. Θέτει τις βάσεις για την αυτοπειθαρχία και την υπευθυνότητα.
Είναι ένα ιδανικό που εκλείπει από το σύγχρονο εκπαιδευτικό χώρο του 21ου αιώνα. Έναν χώρο που προσπαθεί να ετοιμάσει εξειδικευμένες και επιστημονικά καταρτισμένες οντότητες και όχι ολοκληρωμένες προσωπικότητες. Το «ευ αγωνίζεσθαι» παραγκωνίστηκε παράλληλα με ο,τι αγαθό προσφέρει.
Τρόποι ενίσχυσης του «ευ αγωνίζεσθαι»
Mέσω της παιδείας το άτομο απελευθερώνεται και ολοκληρώνεται. Για να επιτευχθεί όμως τόσο η απελευθέρωση όλο και η ολοκλήρωση είναι επιτακτική η ανάγκη αναδιαμόρφωσης της εκπαίδευσης με βάση τις αρχές του «ευ αγωνίζεσθαι» και της ανθρωπιστικής παιδείας.
Θεωρείται αναγκαία η αναδιοργάνωση του μαθήματος της γυμναστικής με σοβαρότητα και ωριμότητα. Η προβολή αθλητών-προτύπων που θα συνδυάζουν στην αθλητική τους διαδρομή τα χαρακτηριστικά του «καλού καγαθού» νέου του αρχαίου κόσμου.
Το “ευ αγωνίζεσθαι” στην εκπαίδευση θα πραγματωθεί αν γίνει πραγματικότητα ο εκσυγχρονισμός των σχολικών αθλητικών εγκαταστάσεων. Έτσι θα αποτελούν πόλο έλξης για τον έφηβο. Μόνο με βάση τις παραπάνω προϋποθέσεις θα θεμελιωθεί το γνήσιο αθλητικό ιδεώδες και θα ανακτήσει τη χαμένη του αίγλη. Μια αίγλη που αμαυρώθηκε στο πέρασμα των χρόνων από τη βία, τα στημένα παιχνίδια και τον πρωταθλητισμό με κάθε μέσο.
Συμπέρασμα
Οι αρχαίοι Έλληνες συνόψιζαν τη σχέση αθλητισμού και παιδείας στη γνωστή ρήση «νους υγιής εν σώματι υγιεί». Έτσι μέσα από την καλλιέργεια του ιδανικού της καλοκαγαθίας το άτομο ήταν ωραίο και ενάρετο. Προετοιμαζόταν για την επικείμενη στρατιωτική θητεία του, για τον πόλεμο αλλά και για τη ζωή του πολίτη. Γινόταν με άλλα λόγια μια άρτια προσωπικότητα.
Μια προσωπικότητα που αναζητά ο αιώνας μας της ταχύτητας, των ψηφιακών μέσων, της υπερπληροφόρησης. Μία προσωπικότητα που θα κατακτά τη νίκη στις αντιξοότητες, θα σέβεται το συνάνθρωπό του και θα διέπεται από ηρωισμό.
Γιατί όπως έχει αναφέρει χαρακτηριστικά η Ελένη Γλυκατζή –Αλβελέρ «η ευγενής άμιλλα του αγωνίζεσθαι κι όχι οπωσδήποτε του να κερδίζεις τον αγώνα, αναδεικνύει τον καλύτερο όχι στα έργα του πόλεμου και της τυφλής δύναμης, αλλά στον ειρηνικό στίβο του συναγωνισμού που δεν γνωρίζει τον ανταγωνισμό. Δεν ονομάζω «ήρωες» τους στρατιωτικούς που είναι καταστροφείς των πόλεων και των πολιτισμών. Ονομάζω ήρωες αυτούς μόνο που αγωνίζονται για τον άνθρωπο και τα δικαιώματά του».
Και τέτοιου είδους ήρωες μπορούμε να βρούμε όταν το «ευ αγωνίζεσθαι» γίνει τρόπος ζωής.
Πηγή: https://eur-lex.europa.eu/resource.html?uri=cellar:25459732-74be-438c-b950 6c428760e392.0005.01/DOC_62&format=PDF (Τελευταία πρόσβαση 4/7/2021)
