Dagen H ή «Högertrafikomläggningen», αν δυσκολεύεστε με την προφορά της πρώτης ονομασίας. Αυτό είναι το όνομα της θρυλικής μέρας που έμεινε στην ιστορία της Σουηδίας ως η μέρα που η κίνηση των οχημάτων μετατοπίστηκε από την αριστερή λωρίδα του δρόμου στη δεξιά. Συζητήσεις για ένα τέτοιο δαιδαλώδες εγχείρημα επικρατούσαν καιρό στο πολιτικό παρασκήνιο. Τελικά, στις 3 Σεπτεμβρίου του 1967 η μεγάλη αλλαγή πραγματοποιήθηκε.
Οι πρώτες “λοξοδρομίες”
Η «οδήγηση» στην αριστερή πλευρά του δρόμου χρονολογείται από την Ρωμαϊκή εποχή. Εδώ, πρέπει να τονίσουμε πως μιας και η επανάσταση των μηχανοκίνητων οχημάτων αργεί να φτάσει στο προσκήνιο, η λέξη «οδήγηση» δεν χαρακτηρίζει πλήρως την ικανότητα μετακίνησης. Η διέλευση, λοιπόν, από τα αριστερά είχε από τότε εγκαθιδρυθεί κυρίως, γιατί η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων είναι δεξιόχειρες, κάτι που επέτρεπε στους ιππείς να κρατούν τα ξίφη τους με το δεξί χέρι σε περίπτωση απρόσμενης επίθεσης. Μάλιστα, η πορεία από αριστερά είχε υιοθετηθεί από πολλούς λαούς. Η αλλαγή επήλθε πρώτα στις ΗΠΑ, λόγω της αύξησης των εμπορικών συναλλαγών. Για να επιτευχθούν οι συναλλαγές, χρησιμοποιήθηκαν μεγάλα κάρη που κινούνταν με την δύναμη των αλόγων. Το κάρο δεν είχε θέση για τον οδηγό υποχρεώνοντάς τον να ιππεύσει το αριστερό άλογο- και όντας στο 90% των δεξιόχειρων- να κρατάει το μαστίγιο με το δεξί. Αυτό του επέτρεπε, επίσης, να έχει ορατότητα στις ρόδες καρών του αντίθετου ρεύματος.
Αιτίες και προεργασίες
Οι πρωταρχικοί λόγοι που πυροδότησαν αυτή την σπουδαία αλλαγή ήταν οικονομικοί και θέματα ασφαλείας. Η Σουηδία, παρά την αυτοκινητοβιομηχανία της Volvo, εισήγαγε οχήματα από τις ΗΠΑ σε χαμηλότερη τιμή των οποίων, όμως, οι προδιαγραφές είχαν δημιουργηθεί για οδήγηση στη δεξιά λωρίδα. Παραδόξως, και η ίδια η Volvo κατασκεύαζε αυτοκίνητα με τέτοιες προδιαγραφές για να καλυφθεί η εγχώρια ζήτηση. Ως συνέπεια, ο αριθμός ατυχημάτων ανέβαινε. Τα οχήματα, επίσης, στις γειτονικές χώρες της Σουηδίας, Φινλανδία και Νορβηγία, κινούνταν από δεξιά. Λόγων των περίπου 5 εκατομμυρίων οχημάτων ανά έτος που περνούσαν τα σύνορα, η οδήγηση από το αντίθετο ρεύμα απέβαινε δύσκολη. Η απόφαση για αλλαγή κύριας λωρίδας δεν ήρθε άμεσα. Μετά από δημοψήφισμα του 1955, το 83% των πολιτών ψήφισε “όχι”. Ωστόσο, λίγα χρόνια αργότερα, το 1963, το σουηδικό Κοινοβούλιο ψήφισε υπέρ της αλλαγής.
Η Dagen-H πλησίαζε. Οι χρονοβόρες και δαπανηρές διαδικασίες ξεκίνησαν. Σήματα και φανάρια πέρασαν στην αντίθετη πλευρά, οι οριογραμμές του οδοστρώματος επανασχεδιάστηκαν, 8000 λεωφορεία επανατοποθέτησαν πόρτες στη δεξιά πλευρά με τις στάσεις τους να τοποθετούνται αντιστοίχως. Το εγχείρημα, συνολικά κόστισε 628 εκατομμύρια σουηδικές κορώνες (SEK) που, με τα σημερινά δεδομένα, ισοδυναμούν με 2,6 δισεκατομμύρια SEK( ≈254 εκ. Ευρώ).
Ώρα μηδέν
Στις 3 Σεπτεμβρίου 1967, 4:45 π. μ όλα τα οχήματα πήραν διαταγή να σταματήσουν. Πολίτες είχαν μαζευτεί, παρακολουθούσαν το κοσμοϊστορικό γεγονός. Τα αυτοκίνητα πήραν, στη συνέχεια, οδηγίες να αλλάξουν λωρίδα. Στις 5:00 μ. μ μέσα από ραδιοφωνική αντίστροφη μέτρηση, η κυκλοφορία ξεκίνησε. Υπήρξαν μόνο 157 μικροατυχήματα, λόγω του αρχικού αποπροσανατολισμού των οδηγών. Η ημέρα έμεινε στην ιστορία ως “Högertrafikomläggningen” ή απλούστερα “Dagen H”. Ως αποτέλεσμα, τα ατυχήματα μειώθηκαν για λίγο καιρό ωστόσο επανήλθαν, αφού οι οδηγοί είχαν συνηθίσει και δεν οδηγούσαν πλέον τόσο προσεκτικά.
Όλο το εγχείρημα εμπεριείχε, αδιαμφισβήτητα, τεράστια οικονομικά, πολιτικά και κατασκευαστικά ρίσκα. Παρ’ όλα αυτά, τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα, όπως η ανεμπόδιστη διασυνοριακή μετακίνηση και η αποφυγή τροχαίων συναρτήσει του μεγάλου όγκου οχημάτων στους σημερινούς δρόμους κατέστησαν σαφές πως η Dagen H πυροδότησε την έναρξη της ανάπτυξης. Χρόνια μετά, η Σουηδία θα αποκτήσει ένα από τα ισχυρότερα δίκτυα υποδομών και μεταφορών. Το 2018, μάλιστα, το Υπουργείο Υποδομών της ανακοίνωσε το σχέδιο Swedish National Transport Plan 2018-2029. Αυτό το project έχει κόστος 68 δις ευρώ και περιλαμβάνει την κατασκευή οδικών και σιδηροδρομικών δικτύων και την αναβάθμιση των υπαρχόντων. Ακόμα, λόγω της έλλειψης ιδιόκτητων κατοικιών που αντιμετωπίζει η χώρα θα διατεθεί ένα ποσό της τάξεως των 150 δις ευρώ στην οικοδόμηση σύγχρονων κατοικήσιμων κτηρίων. Κάτι τέτοιο σίγουρα θα συμβάλλει στην βιώσιμη περιφερειακή και κεντρική ανάπτυξη της Σουηδίας.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:
- What happens when a capital city switches which side of the road you drive on, ανακτήθηκε από businessinsider.com, τελευταία πρόσβαση (4/12/2020)
- Dagen H, ανακτήθηκε από wikipedia.org, τελευταία πρόσβαση (4/12/2020)
- gonvernment.se, τελευταία πρόσβαση (4/12/2020)
