
Κάλαντα
Αρχιμηνιά κι Αρχιχρονιά
– Ψηλή μου δεντρολιβανιά
Κι αρχή καλός μας χρόνος
Advertising
– Εκκλησιά με τ’ Άγιο Θόλος
Άγιος Βασίλης έρχεται
– Και δε μας καταδέχεται
Από την Καισαρεία
Advertising
– Συ είσ’ αρχόντισσα κυρία
Βαστάει πένα και χαρτί
– Ζαχαροκάντυο ζυμωτή
Χαρτί-χαρτί και καλαμάρι
Advertising
– Δες και με το παλικάρι.
Αναδρομή
Τα κάλαντα προέρχονται από τις Βυζαντινές καλένδες.
Είναι στην ουσία ευχετήρια και εγκωμιαστικά άσματα, που τραγουδούν συνήθως τα παιδιά στις παραμονές των μεγάλων εορτών, όπως τα Χριστούγεννα (24 Δεκεμβρίου), τη Πρωτοχρονιά (31 Δεκεμβρίου) και τα τα Θεοφάνια (5 Ιανουαρίου).
Τα Κάλαντα της Πρωτοχρονιάς ή αλλιώς Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά, έχουν στίχους που είναι κάπως δυσνόητοι και ασυνάρτητοι. Στο πρώτο άκουσμά τους ή διάβασμά τους ή τραγούδισμά τους μοιάζουν σαν τυχαίες λέξεις τοποθετημένες σε μια σειρά.
Με μια δεύτερη όμως προσεκτικότερη ανάγνωση, διακρίνει κανείς το διπλό νόημά τους.

Αποκωδικοποίηση
Σύμφωνα με τον θρύλο, πρόκειται για μια ιστορία αγάπης καλά κρυμμένη, ώστε να μπορέσει να αναγνωσθεί μόνο από τους πρωταγωνιστές της.
Κατά τον μεσαίωνα, οι άνθρωποι των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων, δεν είχαν το δικαίωμα να μιλούν στους αριστοκράτες. Οι μόνες μέρες που είχαν μια στοιχειώδη ελευθερία λόγου ήταν στις γιορτές. Εκεί τους τραγουδούσαν διάφορα τραγούδια.
Έτσι, στους στίχους του συγκεκριμένου τραγουδιού, ένα παλικάρι κάνει ερωτική εξομολόγηση στην κοπελιά που αγαπά. Την αποκαλεί ψηλή δενδρολιβανιά, γιατί φορούσε ψηλά κωνικά καπέλα της εποχής. Την παρομοιάζει με τον θόλο της εκκλησίας, καθώς ήταν τόσο ψηλή. Αναρωτιέται γιατί δεν τον καταδέχεται, ενώ εκείνος την θεωρεί γλυκιά και φτιαγμένη από ζάχαρη.
Η διπλή σημασία
Παράλληλα με την εξομολόγηση του ερωτευμένου νέου, η απλή ανάγνωση έχει καθαρά θρησκευτικό χαρακτήρα και είναι ένας φόρος τιμής για τον Άγιο Βασίλη.
Το νεαρό παλικάρι έβαλε ενδιάμεσα στους στίχους τα λόγια που ήθελε να πει στην αγαπημένη του (οι στίχοι που είναι μέσα σε παύλες), ώστε με αυτόν τρόπο να μην «καρφωθεί».
– Ψηλή μου δεντρολιβανιά – (Ψηλή σαν δεντρολιβανιά)
– Εκκλησιά με τ’ Άγιο Θόλος – (ψηλή σαν τον θόλο της εκκλησίας)
Advertising
– Και δε μας καταδέχεται – (Το κορίτσι δεν τον καταδέχεται)
– Συ είσ’ αρχόντισσα κυρία – (Εσύ είσαι η αρχόντισσά μου)
– Ζαχαροκάντυο ζυμωτή – (Φτιαγμένη από ζάχαρη, γλυκιά μου)
– Δες και με το παλικάρι – (Κοίτα και εμένα το παλικάρι)
Advertising
Το καθαρά θρησκευτικό κομμάτι του ύμνου είναι:
Αρχιμηνιά κι Αρχιχρονιά (Πρώτη του μήνα και πρώτη του χρόνου)
Κι αρχή καλός μας χρόνος.
Άγιος Βασίλης έρχεταιΑπό την Καισαρεία.
Advertising
Βαστάει πένα και χαρτί
Χαρτί-χαρτί και καλαμάρι (Το καλαμάρι που χρησιμοποιούσαν παλαιότερα όταν έγραφαν με πένα ή μελάνι).
Η ευρηματικότητα του απλού λαού, για να εκφράσει τα συναισθήματά του διανθισμένα με στοιχεία από την λαϊκή μας παράδοση και κληρονομιά, συνθέτουν ένα έξυπνο τραγούδι με εύθυμο χαρακτήρα που ακούγεται στις γιορτές, προσφέροντάς μας εκτός από τη θρησκευτική θαλπωρή και συναισθηματική ανάταση.
Πηγές για την δημιουργία του άρθρου:
Κάλαντα. Ανακτήθηκε από https://el.wikipedia.org/wiki/Κάλαντα
Τι σημαίνουν τα «ασυνάρτητα» Κάλαντα της Πρωτοχρονιάς – Ποια η ιστορία τους. Ανακτήθηκε από https://www.news247.gr