Την άνοιξη του 1519 ο Ισπανός αξιωματικός Ερνάν Κορτέζ φτάνει στις νότιες ακτές του Μεξικού με στόχο να εκστρατεύσει και να καταλάβει την άγνωστη γη του Μεξικού, την χώρα της αυτοκρατορίας των Αζτέκων. Βασίζει την σιγουριά του για την νικηφόρα έκβαση του δύσκολου αυτού εγχειρήματος στον άρτιο οπλισμό του τάγματός του, στην κατοχή αλόγων, τουφεκιών, κανονιών, τόξων και εκπαιδευμένων σκυλιών. Είναι τόσο αποφασισμένος που καίει τα 11 ισπανικά πλοία ώστε κανείς Ισπανός στρατιώτης να μην σκεφτεί την πιθανότητα διαφυγής.
Τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς ξεκινάει μια πορεία στην ενδοχώρα του Μεξικού με σκοπό να φτάσει στην πρωτεύουσα των Αζτέκων, την Τενοτστιτλάν. Έχει ήδη πληροφορηθεί πως η πόλη αυτή είναι τεράστια και λουσμένη στο χρυσάφι και πως εκεί βασιλεύει ο Μοντεζούμα. Τα δύο σημαντικότερα στοιχεία όμως για τα οποία ο δαιμόνιος Κορτέζ πληροφορήθηκε προτού φθάσει στην πρωτεύουσα ήταν πως ο Μοντεζούμα είχε υποτάξει πολλές ντόπιες φυλές που δεν ήταν καθόλου ευχαριστημένες από την διακυβέρνησή του (και κατά συνέπεια ο Κορτέζ θα μπορούσε να τις προσεταιρισθεί ως μελλοντικούς συμμάχους εναντίον του) και ότι η παλιά αζτεκική προφητεία περιμένει την έλευση των θεών που θα ‘χουν πρόσωπα λευκά και θα ‘ρθουν καβάλα σε άλογα.
Παρόλο που ο Μοντεζούμα προσπάθησε να αναχαιτίσει την ‘επέλασή’ τους, αναγκάστηκε τελικά να δεχθεί τους Ισπανούς που είχαν ήδη ισοπεδώσει την πόλη Τσολούλα και μαζί τους κατοίκους της και παράλληλα είχαν πάρει με το μέρος τους χιλιάδες ντόπιους πολεμιστές. Ο Κορτέζ εκμεταλλευόμενος υπέρ του όλες αυτές τις βολικές συγκυρίες μπαίνει τον Νοέμβριο του 1519 στην εντυπωσιακή και τεράστια Τενοτστιτλάν. Ο βασιλιάς Μοντεζούμα τον υποδέχεται και τον ξεναγεί στην πόλη, επιδεικνύοντάς του (ίσως και προς έμμεσο εκφοβισμό) τα κομμένα κεφάλια όσων θυσιάζονταν στους θεούς. Οι Ισπανοί σοκάρονται από τα έθιμα των Αζτέκων και αντιλαμβάνονται πως αν θέλουν να πετύχουν την κατάληψη του Μεξικού πρέπει να δράσουν άμεσα. Ανταλλάσσουν δώρα με τον βασιλιά Μοντεζούμα και ενώ φαινομενικά η παραμονή τους στην πόλη είναι ειρηνική, αρχίζουν να βγαίνουν στην επιφάνεια οι διόλου πολιτισμένοι σκοποί τους. Σε κάθε τους βόλτα στην πόλη κλέβουν από τους ναούς πολύτιμα κειμήλια και χρυσάφι και λίγο καιρό μετά ο Κορτέζ διατάσσει την σύλληψη του βασιλιά Μοντεζούμα και την παύση της λατρευτικής ζωής και των τελετών των Αζτέκων.
Όσο αρχίζουν να γίνονται εμφανείς οι υποθάλπουσες σκοπιμότητες, οι Αζτέκοι συνειδητοποιούν πως αυτοί οι λευκοί άνθρωποι απέχουν μακράν από τους θεούς και την εκπλήρωση της προφητείας τους. Με αφορμή μια ολιγοήμερη απουσία του Κορτέζ και μια παρανόηση των Ισπανών κατά την οποία έσφαξαν ένα μέρος των αμάχων κατοίκων της πόλης, οι ντόπιοι αποφασίζουν να εξεγερθούν εναντίον των ασεβών ξένων και ανακηρύσσουν νέον βασιλιά. Ο Κορτέζ επιστρέφει και προσπαθεί μάταια να επαναφέρει την τάξη. Ο Μοντεζούμα λιθοβολείται μέχρι θανάτου και οι Ισπανοί υποχωρούν κακήν κακώς στην ακτή. Οι χρονικογράφοι αναφέρουν πως οι επιζώντες ήταν ελάχιστοι γιατί καθυστερούσαν να διαφύγουν, καθώς προσπαθούσαν να κουβαλήσουν όσο περισσότερο χρυσάφι γινόταν. Έτσι οι Αζτέκοι συνέλαβαν πολλούς Ισπανούς, τιμωρώντας τους με τον πλέον “ευφάνταστο” και ειρωνικό τρόπο: τους “πότιζαν” λιωμένο χρυσάφι που έκαιγε τα σωθικά τους.
Ο δαιμόνιος Κορτέζ όμως δεν το έβαλε κάτω. Αρχίζει να καταστρώνει νέο σχέδιο κατάληψης της πρωτεύουσας, το οποίο περιελάμβανε διάφορες στρατηγικές κινήσεις. Έχει ήδη πάρει με το μέρος του τις ισπανικές δυνάμεις που είχαν καταφτάσει με εντολή του Βελάσκεθ προκειμένου να τον συλλάβουν (αφού είχε γίνει ξεκάθαρο πως ο Κορτέζ δρούσε με δικά του πλάνα και έχοντας το δικό του συμφέρον και όχι της Ισπανίας ως μπούσουλα). Έχουν έρθει επίσης να προσχωρήσουν στην πολιορκία εναντίον της πρωτεύουσας 100.000 ντόπιοι που τον θεωρούσαν ως απελευθερωτή. Συνάμα και δίχως να το επιδιώξουν οι Ισπανοί είχαν μεταδώσει στους Αζτέκους τον υιό της ευλογιάς προκαλώντας χιλιάδες θανάτους ανάμεσα στους ντόπιους. Για μια ακόμη φορά οι συγκυρίες αποδεικνύονταν εξαιρετικά ευνοϊκές. Η πολιορκία της πρωτεύουσας ξεκινά στις 26 Μαΐου του 1521 και λήγει στις αρχές του Αυγούστου, αφού η μολυσματική αρρώστια είχε συνδυαστεί τρομακτικά άψογα με τις καθημερινές επιδρομές και τον αποκλεισμό των πολιορκημένων.
Οι “πολιτισμένοι” κατακτητές επιδόθηκαν σε μια γενοκτονία πρωτοφανούς βαρβαρότητας, υποβάλλοντας τους εναπομείναντες αμάχους κατοίκους σε βασανιστήρια από τα οποία δεν εξαιρέθηκαν ούτε τα παιδιά και οι γυναίκες, τις οποίες σκότωναν αφότου βίαζαν. Υπολογίζεται ότι εκείνες τις μέρες σφαγιάστηκαν από τους κατακτητές περί τους 300.000 ανθρώπους. Ο βασιλιάς Κάρολος o A’ όρισε τον Κορτέζ κυβερνήτη, διοικητή της Νέας Ισπανίας, τιμώντας τον για τον καίριο ρόλο του στον αποικισμό της νέας ηπείρου. Στα απομεινάρια της πάλαι πότε εντυπωσιακής αζτεκικής πρωτεύουσας Τενοτσιτλάν άρχισε να χτίζεται αμέσως η Πόλη του Μεξικό κι έτσι η μια πρωτεύουσα αντικατέστησε “εν μια νυκτί” την άλλη, “αντικαθιστώντας” έτσι απότομα και τους κατοίκους της, καθώς στην νέα πρωτεύουσα άρχισαν σύντομα να καταφθάνουν Ευρωπαίοι. Στην νέα πρωτεύουσα δεν έμεινε τίποτα που να θυμίζει τον πολιτισμό των Αζτέκων, την μνημειώδη αρχιτεκτονική τους, τον τρόπο ζωής τους και την ιστορία τους, ούτε καν το όνομα της πόλης τους.
Όσο περισσότερο βαθαίνει κανείς στην μελέτη της ιστορίας τόσο πιο πολύ επιβεβαιώνει πως οι λέξεις πολιτισμός και πρόοδος είναι πάρα μα πάρα πολύ σχετικές και συνήθως, επισφραγισμένες με ανθρώπινο αίμα.
