Ο Ρομαντισμός ως κίνημα και η πορεία του
Ο Ρομαντισμός και η πορεία του μέσα στον Χρόνο σημάδεψε την ιστορία της Τέχνης και χάραξε το δρόμο πολλών καλλιτεχνών. Στις μέρες μας, μπορούμε να χαρακτηρίσουμε κάποιον ρομαντικό, όταν οι ευγενικές πράξεις του ή τα λόγια του αγγίζουν την ψυχή μας, με έναν ιδιαίτερο τρόπο. Η έννοια, όμως, του Ρομαντισμού έχει βαθιές ρίζες και η πορεία του Κινήματος του Ρομαντισμού ξεκινά αιώνες πριν.
Πιο συγκεκριμένα, Ο Ρομαντισμός πρωτοεμφανίζεται ως όρος το δέκατο έβδομο αιώνα στην Αγγλία σε διηγήματα με ιππότες και σε αφηγήσεις σχετικές με τις αντιξοότητες της ζωής, τον έρωτα και το πάθος. Ο συναισθηματικός οργασμός, που εκφράζεται μέσα από τους καλλιτέχνες, η ανάγκη της εξιδανίκευσης και της κατάκτησης των ανώτατων αξιών, η μελαγχολία και η νοσταλγία, χαρακτηρίζουν με λίγα λόγια την ουσία αυτού του κινήματος. Οι αυστηρές προδιαγραφές της κλασικής παράδοσης σπάνε και η αναζήτηση του τοπικού χρώματος, σε συνδυασμό με την ανάγκη του ανθρώπου να ανήκει κάπου, οδήγησαν σε μία μορφή έκφρασης της προσωπικής αισθητικής του καθενός.
Ιδιαίτερα με τη βιομηχανική επανάσταση και το κίνημα του Διαφωτισμού, ο Ρομαντισμός έφτασε στο απόγειο της δόξας του. Μάλιστα, προβλήθηκε ως μία αντίσταση απέναντι σε κάθε είδος στυγνής απαγόρευσης και οριοθέτησης, μία αντίσταση απέναντι στον καθωσπρεπισμό της αριστοκρατίας! Ο Ρομαντισμός, το δέκατο όγδοο αιώνα, συνδέεται ισχυρά με το έργο και τη φωνή του Ζαν Ζακ Ρουσσώ, ο οποίος μιλά επαναστατικά και με ιδιαίτερη φόρτιση για τους κανόνες που ισχύουν στην κοινωνία για τους πολίτες και για τον ρόλο της εκτελεστικής εξουσίας. Έτσι, σιγά σιγά προβάλλεται η ανάγκη της ελεύθερης διακίνησης των ιδεών και της συμμετοχής όλων των πολιτών στα κοινά.
Συγχρόνως, στην αρχιτεκτονική εκφράζεται ένα εθνικό αίσθημα. Το απόλυτα ωραίο που προέβαλε ο Νεοκλασικισμός, δεν υφίσταται πια. Στη ζωγραφική εδρεύει η εκφραστική ελευθερία, φως και σκιά χορεύουν μέσα στα χρώματα, που κατακλύζουν τους πίνακες. Παράλληλα, η ιστορία, οι μύθοι, οι λαϊκοί θρύλοι ζωντανεύουν ξανά. Όλα φαίνεται πως αγγίζουν το συναίσθημα και φθάνουν σε μία ανώτερη ιδανική κατάσταση, χωρίς το φόβο της έκφρασης.
Ο Ρομαντισμός στα χρόνια του Μεσαίωνα
Ο Ρομαντισμός και η Πορεία του στον Χρόνο συνεχίζει με μία στάση στο σκοτεινό Μεσαίωνα. Ο Μεσαίωνας είναι μία εποχή που προκαλεί πάντα το ενδιαφέρον των ανθρώπων και ξυπνά συναισθήματα πάθους, έως και ανατριχίλας. Μέσα σε μία τόση σκληρή εποχή, όμως, ο έρωτας, που δειλά δειλά ξεμύτιζε στα σκοτεινά δρομάκια ή ξεπηδούσε μέσα από τα ραβασάκια τον ερωτευμένων, άνθιζε. Φυσικά, μέσα σε όλο το όνειρο του Ρομαντισμού στα μεσαιωνικά χρόνια, αγρυπνά και το παραμύθι των ιπποτών.
Ο ευγενής έρωτας αποκτά μία ιδιαίτερη σημασία μέσα από τη λογοτεχνία, καθώς θεωρείτο σπάνιος. Οι σαρκικές απολαύσεις ήταν κάτι το γνωστό, αλλά ο ευγενής έρωτας βρισκόταν σε μίαν άλλη, άγνωστη διάσταση. Η γυναίκα αποκτά την επιθυμία της ηθικής εξύψωσης, παρουσιάζεται συχνά απόμακρη μέσα στα βιβλία και ίσως παντρεμένη με κάποιον πλούσιο βασιλιά. Η πλατωνική αγάπη συνήθως εξελίσσεται σε μία παράνομη-τολμηρή πράξη των δύο ερωτευμένων. Έτσι, νεοπλατωνικά ρεύματα σκέψης βρίσκουν καταφύγιο μέσα στον Ρομαντισμό της εποχής. Γεννιέται σταδιακά η ανάγκη για το χάδι, για το παιχνίδι ανάμεσα στους νέους που ερωτεύονται, όπως και κάποιες αξίες ιπποτικές και αντιλήψεις για το σωστό ήθος ενός ιππότη.
Η ιπποτική αρετή υπαγορεύει στον ιππότη να περάσει σωματικές και ψυχικές οδύνες για χάρη της καλής του. Με αυτόν τον τρόπο, όμως, ο ήρωας εξυψώνεται πνευματικά και ο συγγραφέας μπορεί να εκφράσει τον ψυχικό του κόσμο. Από την άλλη, η κοινωνική απόσταση και οι σχέσεις υποτέλειας της εποχής καλλιεργούν τον ευγενή, ανικανοποίητο έρωτα. Με τον καιρό, χάρη στον Ρομαντισμό και την Πορεία που ακολούθησε, το τι είναι κοινωνικά αποδεκτό παραμερίστηκε και δόθηκε χώρος στα συναισθήματα που κρύβονταν, να αναπνεύσουν.
O Ρομαντισμός στις μέρες μας
Με την παρακολούθηση της Πορείας του Ρομαντισμού μέσα στον Χρόνο καταλήγουμε στο σήμερα, όπου δεν χρειάζονται πλέον οι λογοτεχνικοί όροι, για να εξηγήσουμε συναισθήματα. Η έννοια του Ρομαντισμού έγκειται σε αυτό που νιώθουμε, όταν βιώνουμε κάτι έντονο. Δεν είναι απαραίτητα κάτι που θα μας κάνει να αισθανθούμε ευφορία, αλλά μπορεί να νιώσουμε και βαθιά θλίψη ή πόνο. Ένα τοπίο γεμάτο αναμνήσεις, με χρώματα και πινελιές νοσταλγίας, ξεκλειδώνει ακριβώς το νόημα του Ρομαντισμού. Μία κίνηση ρομαντική, ευγενική, που μας συγκινεί, είναι ακριβώς αυτό που εννοούμε με το συγκεκριμένο όρο, από το πώς μυρίζει ένα τριαντάφυλλο, μέχρι το αντίκτυπο που έχει ένας άλλος άνθρωπος πάνω μας.
Μέσα στη ρουτίνα της καθημερινότητας, συχνά δεν αφήνουμε τα συναισθήματα να αναπνεύσουν. Τα κρατάμε μέσα μας και τα κλείνουμε σε μία σκονισμένη γωνιά του μυαλού μας. Οι τάσεις του κλασικισμού, που ισχύουν στη λογοτεχνία, μπαίνουν χωρίς να το καταλάβουμε και μέσα στις σκέψεις μας γινόμαστε απόλυτοι και σκληροί επαγγελματίες, προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τα τρέχοντα προβλήματα. Σε όλες αυτές τις στιγμές πανικού που μας πιάνουν, ας μην ξεχνάμε να αναμείξουμε τη σκιά με λίγο φως, να βάλουμε χρώμα σε τακτά χρονικά διαστήματα και να αισθανθούμε το μεγαλείο του Ρομαντισμού. Έτσι παραμένουμε ανθρώπινοι, έτσι παραμένουμε ανέλπιστα ρομαντικοί!
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:
- Ελληνική Ιστορία και Προϊστορία, δημοσιεύτηκε από: greekhistoryandprehistory.blogspot.com (Τελευταία Πρόσβαση: 21/5/2020)
- ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΣ, δημοσιεύτηκε από: ebooks.edu.gr (Τελευταία Πρόσβαση: 21/5/2020)
- Ρομαντισμός: Ένα κίνημα από τον άνθρωπο για τον άνθρωπο, δημοσιεύτηκε από: culturenow.gr (Τελευταία Πρόσβαση: 21/5/2020)
