Τα αίτια της Κλιματικής Αλλαγής

Η ανθρώπινη δραστηριότητα επηρεάζει σταδιακή το κλίμα του πλανήτη. Ορισμένες τέτοιες δραστηριότητες είναι η καύση ορυκτών καυσίμων, η αποψίλωση των δασών, η γεωργία, η παραγωγή καυστικών ουσιών και η κτηνοτροφία οι οποίες απελευθερώνουν μεγάλες ποσότητες αερίων του θερμοκηπίου, παραπάνω από αυτές που χρειάζεται η ατμόσφαιρα.

Αναλυτικότερα, η καύση του άνθρακα, του πετρελαίου και του φυσικού αερίου παράγει επιπλέον διοξείδιο του άνθρακα και υποξείδιο του αζώτου. Η αποψίλωση των δασών οδηγεί στο να υπάρχουν όλο και λιγότερα δέντρα τα οποία είναι απαραίτητα γιατί αυτά είναι που απορροφούν το CO₂ από την ατμόσφαιρα. Όταν, λοιπόν, υλοτομούνται, ο άνθρακας που θα αποθηκευόταν σ’ αυτά απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα. Επιπλέον, τα αζωτούχα λιπάσματα εκπέμπουν υποξείδιο του αζώτου. Τα φθοριούχα αέρια που εκπέμπονται αυξάνουν δραματικά τη θερμοκρασία, και μάλιστα έως και 23.000 φορές περισσότερο από αυτή που προκαλεί ο άνθρακας. Οι πάγοι λιώνουν, με αποτέλεσμα η στάθμη του νερού να ανεβαίνει και πολλές πόλεις πλήττονται από πλημμύρες. Κατά συνέπεια επιδεινώνεται το φαινόμενο του θερμοκηπίου και προκαλείται η υπερθέρμανση του πλανήτη.

κλιματικη αλλαγη | iEllada.gr

Advertisements

Συγκεκριμένα, η περίοδος 2011 – 2020, ήταν η δεκαετία με την πιο ψηλή θέρμανση και θερμότητα του πλανήτη, που έχει καταγραφεί. Η παγκόσμια μέση θερμοκρασία ξεπέρασε τα προβιομηχανικά επίπεδα κατά 1,1 °C. Σημειώνεται ότι η ανθρωπογενής υπερθέρμανση του πλανήτη αυξάνεται με ρυθμό 0,2 °C ανά δεκαετία. Αυτό το γεγονός προκαλεί σοβαρές επιπτώσεις και για το φυσικό περιβάλλον, οι οποίες ενδέχεται να αποβούν καταστροφικές, αλλά και για την ανθρώπινη υγεία και ζωή γενικότερα. Για τους παραπάνω λόγους, η διεθνής κοινότητα θεωρεί αναγκαία τη διατήρηση της αύξησης της θερμοκρασίας κάτω από τους 2 °C, με συνεχόμενες προσπάθειες να περιοριστεί στους 1,5 °C.

Όσον αφορά το φαινόμενο του θερμοκηπίου, είναι το κύριο αίτιο της κλιματικής αλλαγής του πλανήτη. Στην ατμόσφαιρα της γης υπάρχουν ορισμένα αέρια τα οποία λειτουργούν όπως το γυαλί του θερμοκηπίου. Εκεί παγιδεύεται η θερμότητα του ήλιου χωρίς να απελευθερώνεται και διεισδύει στο διάστημα, με αποτέλεσμα την σταδιακή υπερθέρμανση της γης. Αυτά τα αέρια υπάρχουν ήδη στην ατμόσφαιρα της γης, όμως με διάφορες ανθρώπινες δραστηριότητες αυτά αυξάνονται και λειτουργούν αρνητικά για το περιβάλλον.

Η στάση των πόλεων που απειλούνται από την κλιματική αλλαγή

Οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής έχουν αρχίσει και απειλούν πολλά μέρη της γης παγκοσμίως. Το έτος 2022, σοβαρές πλημμύρες προκάλεσαν καταστροφές σε περιοχές όπως της Νιγηρίας, του Πακιστάν και της Αυστραλίας. Αυτό το φαινόμενο προβλέπεται να χειροτερέψει, καθώς έχουν γίνει έρευνες οι οποίες αποκαλύπτουν ότι τμήματα μεγάλων πόλεων της Ασίας προβλέπεται να είναι υποβρύχια μέχρι το τέλος του αιώνα. Ακόμα και στις ακτές των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής αναμένεται να παρατηρηθεί αύξηση της στάθμης της θάλασσας κατά 10 έως 12 ίντσες μέχρι το έτος 2050.

Για την προστασία τους, αυτές οι πόλεις προσπαθούν να βρουν τρόπους να μην στρέφονται ενάντια στο νερό αλλά να βρουν λύσεις που να “συμβιώνουν” μαζί του. Στην αρχή, δοκίμαζαν να εμποδίσουν την είσοδό του στις πόλεις χτίζοντας τοίχους και φράγματα. Αποδείχτηκαν, όμως, μη λειτουργικές και αποτελεσματικές λύσεις καθώς δεν μπορούσαν να υπολογίσουν τον όγκο του νερού που θα έπρεπε να αποτρέπουν αυτές οι κατασκευές. Για αυτόν τον λόγο, πλέον, οι πόλεις που απειλούνται και κατά συνέπεια πλήττονται από τη δύναμη του νερού αποφάσισαν να δοκιμάσουν διαφορετικούς τρόπους να το αντιμετωπίσουν. Συγκεκριμένα, προσπαθούν πλέον να το ενσωματώνουν στον ιστό της πόλης τους και όχι να το απωθούν. Μέχρι στιγμής, αυτή η νοοτροπία φαίνεται να είναι πιο αποτελεσματική, χωρίς όμως να είναι ακόμα σαφές αν θα μπορεί να συνεχίσει να λειτουργεί προς όφελος των πόλεων, καθώς η κλιματική πρόκληση είναι τεράστια. Παρακάτω παρατίθενται ορισμένες προσπάθειες πόλεων.

Μπανγκόκ Ταϊλάνδη, ‘ Monkey cheek ‘ parks

 Η Μπανγκόκ είναι μία πόλη εξαιρετικά ευάλωτη στις πλημμύρες καθώς είναι χτισμένη στις πλημμυρικές περιοχές του ποταμού Chao Phraya. Το έτος 2011, η πόλη αντιμετώπισε καταστροφικές πλημμύρες που στέρησαν τη ζωή σε εκατοντάδες ανθρώπους. Η στάθμη του νερού στον κόλπο της Ταϊλάνδης αυξάνεται και η πόλη έχει αρχίσει να βυθίζεται λόγω της αυξανόμενης αστικοποίησης. Η Ταϊλανδή αρχιτέκτονας Kotchakorn Voraakhom, η οποία ίδρυσε την εταιρεία Landprocess, έχει αφιερώσει μεγάλο μέρος της δουλειάς της στην προσπάθεια να κατανοήσει τον καλύτερο σχεδιασμό για τις πλημμύρες, έχοντας ως κίνητρο η πόλη αυτή να μην είναι εναντίον της φύσης αλλά να πορεύεται και να συνυπάρχει με αυτή.

As flooding increases, these cities are designed to work with — not against — the water | CNN

 Μία από τις λύσεις της για την Μπανγκόκ είναι το Centenary Park στο Πανεπιστήμιο Chulalongkorn στο κέντρο της Μπανγκόκ. Το πάρκο αυτό 11 στρεμμάτων ολοκληρώθηκε το 2017 και έχει σχεδιαστεί για να λειτουργεί και να συλλαμβάνει νερό. Έχει χτιστεί σε μια πλαγιά όπου εκεί είναι σε θέση να διοχετεύει νερό μέσα από τους κήπους και τους τεχνητούς υγρότοπους και στη συνέχεια σε μια λίμνη συγκράτησης. Δεν είναι σε εμφανή οπτικό πεδίο και κάτω από το πάρκο υπάρχουν υπόγειες δεξαμενές οι οποίες μπορούν να χωρέσουν 160.000 γαλόνια νερού. Είναι αξιοθαύμαστο το γεγονός ότι η ιδέα για την κατασκευή αυτού του πάρκου προήλθε από τα μάγουλα των πιθήκων, οι οποίοι χρησιμοποιούν τα μάγουλά τους για να αποθηκεύσουν φαγητό και να το φάνε αργότερα όταν πεινάσουν. Οι χώροι πρασίνου, όπως αυτό το πάρκο, συμβάλλουν στη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και στη μείωση του φαινομένου της αστικής θερμικής νησίδας.

 Ο αρχιτέκτονας και καθηγητής Kongjian Yu, ιδρυτής της εταιρείας σχεδιασμού Turenscape είναι ο πρωτοπόρος των πόλεων σφουγγαριών. Στόχος αυτών των πόλεων είναι να δώσουν περισσότερο χώρο στο νερό και όχι να στραφούν εναντίον αυτού. Το πάρκο του ποταμού Yongxing στο Πεκίνο είναι ένα από τα πολλά του έργα. Πρόκειται για έναν πρώην τσιμεντένιο κανάλι αποστράγγισης, το οποίο ο Yu μετέτρεψε σε ένα ποτάμι σφουγγάρι με σκοπό τη σωστή διαχείριση των πλημμυρικών υδάτων καθώς και το φιλτράρισμα των ομβρίων υδάτων. Το πάρκο είναι πλούσιο σε φυτά και δέντρα και συνδέεται με ένα δίκτυο μονοπατιών που προσφέρει και την πρόσβαση σε παιδικές χαρές και αθλητικά γήπεδα που έχουν χτιστεί για τα παιδιά.

 Με το πέρασμα των χρόνων, οι πόλεις σφουγγάρια όλο και πολλαπλασιάζονται στην Κίνα. Ήταν επόμενο, λοιπόν, να δημιουργηθούν ερωτήματα για το αν αυτές οι κατασκευές μπορούν να αντιμετωπίσουν και να διαχειριστούν και μεγαλύτερο όγκο νερού που μπορεί να προέλθει ακόμα και από βαριές βροχές και καταιγίδες, καθώς είναι και αυτά ορισμένα από τα φαινόμενα που έχουν αυξηθεί λόγω της κλιματικής αλλαγής. Αυτοί οι προβληματισμοί αυξήθηκαν το 2021, όπου στην πόλη Zhengzhou, στην επαρχία Henan, η οποία παρόλο που αποτελούσε μέρος της πρωτοβουλίας για την πόλη σφουγγαριών, έπληξε από καταστροφικές βροχοπτώσεις οι οποίες στέρησαν σχεδόν 300 ανθρώπινες ζωές.

Άμστερνταμ, Ολλανδία, Μετατρέποντας τα σπίτια σε βάρκες

Οι Κάτω Χώρες αντιμετωπίζουν σοβαρές αλλαγές με την κλιματική αλλαγή καθώς ήδη το ένα τρίτο περίπου από αυτές βρίσκεται κάτω από τη στάθμη της θάλασσας. Για αυτόν τον λόγο προσπαθούν να εργαστούν με το νερό, χτίζοντας κυριολεκτικά πάνω του (!). Συγκεκριμένα το Ρότερνταμ φιλοξενεί το πρώτο πλωτό γαλακτοκομείο, το οποίο άνοιξε το 2019, καθώς και τα πρώτα πλωτά πάρκα από απόβλητα, ακόμα και ένα πλωτό κτίριο γραφείων. Είναι αναμενόμενο, λοιπόν, το γεγονός ότι η ιδέα των πλωτών σπιτιών κερδίζει σταδιακά έδαφος.

 ΣτοSchoonschip του βόρειου Άμστερνταμ, το αρχιτεκτονικό γραφείο Space&Matter έχει σχεδιάσει μια κοινότητα 30 σπιτιών πάνω στο νερό. Η κατασκευή ολοκληρώθηκε το 2021 και τώρα φιλοξενεί περισσότερους από 100 κατοίκους. Η σκέψη πίσω από τα πλωτά σπίτια έρχεται από τη λογική ότι το νερό και η γη είναι συνυφασμένα. Έτσι δήλωσε ο Jeroen Dellensen, ένας από τους τρεις ιδρυτές, μαζί με τους Jaspar Jansen και Chris Collaris. Οι κατοικίες αυτές είναι χτισμένες με ξύλινα κουφώματα και μονωμένες με λινάτσα άχυρο και είναι εξοπλισμένες με αντλίες θερμότητας και ηλιακούς συλλέκτες. Οι roof gardens έχουν ως στόχο να τους βοηθήσουν να δροσιστούν το καλοκαίρι καθώς και να απορροφήσουν το νερό της βροχής.

As flooding increases, these cities are designed to work with — not against — the water | CNN

 Μια ευέλικτη προβλήτα συνδέει τα σπίτια μεταξύ τους και με τη γη. Ο Tjeerd Haccou, συνιδρυτής της Space&Matter,δήλωσε ότι είναι σώφρον να μην πολεμάμε τη στάθμη της θάλασσας αλλά αντιθέτως να αγκαλιάσουμε το νερό ως αστική κατάσταση. Η κοινότητα αυτή έχει σχεδιαστεί για να αντέξει την αλλαγή της στάθμης των υδάτων τις επόμενες δεκαετίες.

Μαλδίβες, Μοντελοποιώντας μια πόλη σε ένα κοράλλι εγκεφάλου

Οι Μαλδίβες είναι από λίγες χώρες που κινδυνεύουν περισσότερο από όλες με την κλιματική αλλαγή. Περισσότερα από 1.000 νησιά στον Ινδικό Ωκεανό βρίσκεται λιγότερο από ένα μέτρο πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Η κυβέρνηση συνεργάζεται με τον προγραμματιστή Dutch Docklands για την κατασκευή μιας νέας πλωτής πόλης, για την καταπολέμηση της απειλής των πλημμυρών καθώς και για την ανάγκη για δημιουργία περισσότερων κατοικιών. Πρόκειται για ένα είδος techno πόλη αλλά με την εμφάνιση και την αίσθηση ενός παλιού ψαροχωριού από τις Μαλδίβες, δήλωσε ο Koen Olthuis, ιδρυτής της Waterstudio, της εταιρείας που σχεδιάζει την πόλη.

As flooding increases, these cities are designed to work with — not against — the water | CNN

 Βρίσκεται σε μια λιμνοθάλασσα περίπου 10 λεπτά με βάρκα από την πρωτεύουσα Μαλέ. Η πόλη θα αποτελείται από μια σειρά πλωτών μονάδων που κατασκευάζονται τοπικά και ρυμουλκούνται στο νερό. Θα προσαρτηθούν στο βυθό της θάλασσας σε τηλεσκοπικά ξυλοπόδαρα που θα επιτρέψουν στην πόλη να ανεβαίνει και να πέφτει με τα κύματα και να αντιμετωπίσει την άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Ο σχεδιασμός της βασίζεται σε ένα κοράλλι εγκεφάλου και την ικανότητά του να βρει «μια ισορροπία μεταξύ χώρου και ανοίγματος». Ο στόχος είναι μια πυκνή πόλη που θα παρέχει αρκετό χώρο για τους ανθρώπους, εξασφαλίζοντας παράλληλα αρκετό ηλιακό φως που θα φτάνει στον πυθμένα κάτω από αυτήν. Τεχνητές κοραλλιογενείς τράπεζες θα συνδεθούν κάτω από την πόλη για να δημιουργήσουν κοραλλιογενή οικοσυστήματα. Η κατασκευή επρόκειτο να ξεκινήσει στο τέλος αυτού του έτους και αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι τις αρχές του 2028.

Κοπεγχάγη, Δανία, Χτίζοντας ένα γιγαντιαίο κλιματικό πάρκο

 Το 2011, η Κοπεγχάγη βίωσε μια έκρηξη νεφών, δηλαδή μια πολύ ξαφνική και καταστροφική καταιγίδα που εξαπέλυσε βροχή μηνών μέσα σε λίγες ώρες, αφήνοντας τμήματα της πόλης κάτω από ένα μέτρο νερού. Οι ζημιές ήταν εκτεταμένες, εκτιμώμενες σε περίπου 1 δισεκατομμύριο δολάρια. Η καταστροφή αυτή ενίσχυσε τα κλιματικά σχέδια της πόλης, όπως το κλιματικό πάρκο Enghaveparken. Το πάρκο αυτό χρονολογείται από το 1928 και επανασχεδιάστηκε από το αρχιτεκτονικό γραφείο του Tredje Natur και του Fleming Rafn. Επιθυμούσαν να βρουν τρόπο να διατηρήσουν την κληρονομιά του πάρκου, προετοιμάζοντάς το παράλληλα για να καταφέρει να αντιμετωπίσει τα ακραία κλιματικά φαινόμενα του μέλλοντος.

 Το επανασχεδιασμένο πάρκο, το οποίο βρίσκεται στο κάτω μέρος ενός λόφου, βασίζεται στην ιδέα της ύπαρξης θαλάμων για το νερό. Το σημείο εκκίνησης θα είναι ένα γήπεδο χόκεϊ το οποίο είχε κατέβει 3 μέτρα. Αφού γεμίσει το γήπεδο, το νερό θα μπορεί να ρέει σε έναν κήπο με τριανταφυλλιές και εν τέλη στη λίμνη. Το πάρκο διαθέτει ακόμα και υπόγειες λεκάνες οι οποίες έχουν τη δυνατότητα να συλλέγουν το βρόχινο νερό της γειτονιάς. Επιπλέον, ένας περιμετρικός τοίχος γύρω από το πάρκο θα κρατάει το νερό περιορισμένο και θα επιτρέψει σε όλα τα ιστορικά δέντρα να παραμείνουν στην θέση τους με τον τρόπο που είναι χτισμένος.

 Σε μάκρος 100 ετών, τα 35.000 τετραγωνικά μέτρα του πάρκου θα μπορούν να γεμίσουν και να κρατήσουν το νερό έως οι πλημμύρες να μειωθούν ώστε να μπορεί να απελευθερωθεί το σύστημα αποχέτευσης. Το πάρκο υπολογίζεται ότι θα έχει τη δυνατότητα να χειριστεί 6 εκατομμύρια γαλόνια. Κεντρικός στόχος είναι να επανασυνδεθούν οι άνθρωποι με τη φύση, καθώς πλέον θα συνυπάρχουν μαζί και δεν θα στρέφεται η μία μεριά ενάντια στην άλλη. Έτσι, θα γίνει εφικτό να πάψει να εξαπλώνεται η κλιματική αλλαγή και κατά συνέπεια να προκαλούνται καταστροφικά φυσικά φαινόμενα.

As flooding increases, these cities are designed to work with — not against — the water | CNN

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:

• Γενική Διεύθυνση Δράσης για το Κλίμα. Ανακτήθηκε από www.europa.eu. (τελευταία πρόσβαση 20 Απριλίου 2023).
• Γενική Διεύθυνση Δράσης για το Κλίμα. Ανακτήθηκε από www.europa.eu. (τελευταία πρόσβαση 20 Απριλίου 2023).
• Paddison, L. Ανακτήθηκε από Καθώς οι πλημμύρες αυξάνονται, αυτές οι πόλεις έχουν σχεδιαστεί για να εργάζονται με — όχι εναντίον — του νερού | CNN, Τελευταία προβολή 20 Απριλίου 2023.