Στο τοπ 10 των διφορούμενων, γενικών και αόριστων λέξεων σίγουρα θα έβαζα και την λέξη πολιτισμό. Θα μου πεις είναι η παραγωγή οποιουδήποτε έργου ή διανοήματος που …που τι; Που προάγει τον άνθρωπο; Α εδώ θα τα χαλάσουμε. Που τον καλλιεργεί; Κι εδώ το ίδιο. Που τον χαρακτηρίζει ίσως; Ναι, αυτά είναι μάλλον το μόνο σίγουρο και ασφαλές συμπέρασμα γι’ αυτή την τόσο γενική και αφηρημένη, βέβαια, έννοια.
Όπως αναλογιζόμουν για χιλιοστή φορά το θέμα της επίδειξης του οίκου Gucci στην Ακρόπολη, ένα ομολογουμένως λεπτό θέμα που όμως θα μπορούσαν να το έχουν διαχειριστεί πολύ ωραία, έξυπνα, με σεβασμό αφενός και διπλωματία αφετέρου, σκέφτηκα πόσο εύκολα κλείνουμε ενίοτε και συνήθως τις πόρτες σε εμπορικές συναλλαγές που δεν έχουν το, απαραίτητο στα αυτιά μας, επίχρισμα καλλιτεχνικού χώρου (βαριάς κουλτούρας κλπ. κλπ.) και πόσο εύκολα τις ανοίγουμε σε καλλιτεχνικές αυθεντίες παλλόμενων πεών, ξεχνώντας πως και τα δύο, εν προκειμένω, είναι προβολή. Και βέβαια υπάρχει και κακή προβολή και καλή προβολή. Μόνο που εμείς δεν ξέρουμε απ’ αυτά, δεν μπορούμε καν να αιτιολογήσουμε γιατί επιλέγουμε το ένα και απορρίπτουμε το άλλο. Δεχόμαστε το ένα επειδή αφορά τη λεξούλα τέχνη και απορρίπτουμε το άλλο επειδή αφορά τη λεξούλα εμπόριο. Βλέπετε; Είμαστε ο πολιτισμός της λεξούλας, που με την ίδια ακριβώς λογική βάζει τα ‘μπιπ’ στην τηλεόραση για να μην ακουστεί η κακή λεξούλα αλλά επιτρέπει να παίζει ό,τι ξεφτιλισμένη διαφήμιση (και όχι μόνο) υπάρχει. Talk me about hyprocrisy babe.
Τα τελευταία χρόνια, σύσσωμος ο ελληνικός καλλιτεχνικός χώρος ματώνει για να επιβιώσει και αναζητά ευκαιρίες να δείξει την ικανότητά του και δεν του δίνονται τέτοιες ευκαιρίες. Και το λέω γιατί θυμάμαι τις προτάσεις και τις κινήσεις που είχαν γίνει πέρσι σε σχέση με το φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου. Θεωρώ λοιπόν ότι πρέπει να υποστηρίζουμε ανθρώπους που μέσα σ’ αυτή τη ζοφώδη ελληνική πραγματικότητα παράγουν έργο και τυγχάνουν ευρείας αναγνώρισης (βλέπε Λάνθιμος) ασχέτως αν μας αρέσει ή όχι το παραγόμενό τους! Το κλασσικό μας σύνδρομο και η Νο1 παροιμία που μας ταιριάζει είναι το όσα δε φτάνει η αλεπού. Ναι, κρεμαστάρια κάναμε και την Ακρόπολη, και τα κρεμάσαμε καλά να τα βλέπουμε και να τα καμαρώνουμε, γιατί μας πιάνει το χαρακτηριστικό συμπλεγματάκι μας που μας δίνει το δικαίωμα να τα υπερασπιζόμαστε με σθένος όταν θεωρούμε πως έρχονται να τα συλήσουν(;) αλλά να τα ξεχνάμε όλες (μα όλες) τις υπόλοιπες φορές. Νομίζουμε πως τα ακέραια “όχι” θα μας προσδώθουν κάτι απ’την αρχαία αίγλη, πως θα διαφυλάξουμε λίγο παραπάνω τα δύο χιλιετίες φυλαγμένα και δεν έχουμε ακόμα καταλάβει πως εμείς σβήνουμε και φθίνουμε. Δεν αντιληφθήκαμε ποτέ πως πολιτισμός δεν είναι να τα ‘χεις εκεί να τα βλέπεις. Είναι να τα ζεις ως δικά σου. Αλλιώς, όχι, δεν είναι δικά σου. Και το λέω με πλήρη συναίσθηση. Όταν δεν ξέρεις να ξεχωρίσεις την άλωση της Πόλης απ’ τη μικρασιατική καταστροφή και προς τα που πέφτει η Θράκη, τίποτα δεν είναι δικό σου. Κι επειδή τότε είναι που πολύ φοβάσαι μην τυχόν κι ανακαλύψουν την ηθελημένη άγνοιά σου, κρύβεσαι πίσω από γενναία όχι και στεντόριους δονκιχωτισμούς. Γιατί δεν είναι ο Gucci που φοβάσαι, είναι ο εαυτός σου. Και σε πιάνουν όλα μαζί τα συμπλέγματά σου, σου φταίει ο Gucci που θέλει να ισοπεδώσει τα ιερά σου και ο Λάνθιμος με τους χαζοσυμβολισμούς του κι οι πρόσφυγες (!) που θα αλλοιώσουν τον πολιτισμό σου. Όσο για τα παλλόμενα πέη, αυτά ήρθαν έξωθεν και βγάλε τώρα και το χρόνια ριζωμένο συμπλεγματάκι κατωτερότητας, δέξου το ως υψηλή τέχνη και μη μιλάς πολύ γιατί δεν ξέρεις.
Υποθέτω βέβαια ότι στο έργο του Γιαν Φαμπρ τη μετάφραση από τον τίτλο του πρωτοτύπου την έκαναν με προσοχή, ε για να μην ξεφτιλίζουμε την τέχνη. Ναι αυτό είναι κυρίες και κύριοι, να προσέχουμε τις κακές και πιπεράτες λεξούλες, αδιαφορώντας για το περιεχόμενο. Να εκθέτουμε ένα σωρό σκουπίδια, αλλά να μη δίνουμε το βήμα και τις ευκαιρίες σε νέους ανθρώπους που το έχουν ανάγκη ή σε συμφωνίες που, όπως το βλέπω εγώ, με λίγη προσοχή μόνο υγιείς για τον τόπο θα μπορούσαν να αποβούν.
Ναι ξέρω, αυτά που δεν έφτασε τελικά η αλεπού είναι περσινά ξινά σταφύλια αλλά έλα που εγώ τρώγομαι…
