Το νόημα της ζωής και την εφημερότητα της ανθρώπινης φύσης απεικονίζει ο πίνακας του Γάλλου καλλιτέχνη Πολ Γκωγκέν. Το έργο Από που ερχόμαστε; Τι είμαστε; Που πάμε; αποτελεί μια αλληγορική σύνοψη της τέχνης του λίγο πριν η απελπισία τον οδηγήσει στην αυτοκτονία. Οι στατικές φιγούρες και η στοχαστική ματιά του καλλιτέχνη ξεδιπλώνουν τον κύκλο της ζωής. Η επιφάνεια μεταφέρει το νόημα και ο Γκωγκέν παραθέτει το δικό του Ευαγγέλιο στην ιστορία της τέχνης.
Η ζωή είναι ένα κλάσμα του δευτερολέπτου. Πόσο λίγος χρόνος να προετοιμαστείς για την αιωνιότητα!
Πολ Γκωγκέν
Ένα ατέρμονο εικαστικό ταξίδι…
Ο Πολ Γκωγκέν γεννήθηκε το 1848 στο Παρίσι. Πέρασε τα παιδικά του χρόνια στο Περού της Λατινικής Αμερικής και από τότε η σχεδόν νομαδική του φύση τον καθιστά ως ένα σύγχρονο «τροφοσυλλέκτή» ερεθισμάτων. Το 1870 επιστρέφει στη Γαλλία και βρίσκει εργασία ως βοηθός χρηματιστή. Ωστόσο, παράλληλα πραγματοποιεί τα πρώτα αδέξια εικαστικά του βήματα. Ζωγραφίζει δίπλα σε μεγάλους Ιμπρεσιονιστές όπως ο Πωλ Σεζάν και ο Καμίλ Πισαρό, ενώ συμμετέχει με δικά του έργα στις εκθέσεις τους. Οι απαλές πινελιές και οι φωτεινές αντανακλάσεις του Ιμπρεσιονισμού όμως άρχισαν να απογοητεύουν τον καλλιτέχνη. Ο πριμιτιβισμός και η αφρικανική τέχνη σταδιακά κατέκτησαν τα ένστικτα του Γκωγκέν. Αργότερα ο Γκωγκέν εγκαταλείπει την Ευρώπη. Προορισμός του καλλιτέχνη ήταν η Ταϊτή και ύστερα οι Νήσοι Μαρκέζας. Ο ίδιος αλληλοεπιδρά τόσο πνευματικά όσο και σαρκικά με τους κατοίκους. Πράγματι, ο πολιτισμός των ιθαγενών και ο συμβολιστικών χαρακτήρας των πρωτόγονων θεοτήτων τους αποτελεί πηγή έμπνευσης για τον Γκωγκέν.
Η πρωτόγονη Εδέμ
Η μελαγχολία και η κατάθλιψη είχαν κατακλείσει τους συναισθηματικούς δίαυλους του Γκωγκέν. Μάλιστα είχε δώσει την υπόσχεση να δώσει τέλος στη ζωή του μετά την ολοκλήρωση του πίνακα. Το έργο «Από που ερχόμαστε, Τι είμαστε, Που πάμε» ίσως ήταν η δική του διαθήκη. Είναι αλήθεια ότι ο πίνακας αντιπροσωπεύει τον επικό κύκλο της ζωής. Ο θεατής πρέπει να ξεκινήσει την ανάγνωση του πίνακα από τα δεξιά προς τ ‘αριστερά. Αρχικά την αυλαία ξεδιπλώνει το μικρό το οποίο έχει παραδοθεί στην αγκαλιά του Μορφέα. Ύστερα μια Εύα της Ταϊτής στέκει εμβληματικά στο κέντρο του κάδρου. Τέλος οι σκουρόχρωμες αποχρώσεις κατακλύζουν τη γηραιά φιγούρα η οποία είναι έτοιμη να πει το κύκνειο άσμα της. Την πρωτόγονη Εδέμ πλαισιώνει ένα τοτέμ το οποίο αντιστοιχεί σε θεότητα του Θανάτου.
Βέβαια αρκετό ενδιαφέρον έχει το βαθιά δυτικό υπόβαθρο έμπνευσης του Γκωγκέν. Η πριμιτιβιστική θεώρηση της ζωής έχει τις ρίζες της στον ρομαντικό μύθο των Διαφωτιστών για τον «Ευγενή Άγριο». Συγκεκριμένα ο μύθος αναπολεί την πανάρχαιας παράδοση ενός γήινου παραδείσου μέσα στον οποίο οι άνθρωποι ζουν με αρμονία και αθωότητα.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτό το άρθρο:
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CF%89%CE%BB_%CE%93%CE%BA%CF%89%CE%B3%CE%BA%CE%AD%CE%BD (Τελευταία επίσκεψη 25.8.2022)
H.W Janson Antony F. Janson(2011) Ιστορία της Τέχνης( Η Δυτική Παράδοση). Αθήνα: ίων/Εκδόσεις “ΕΛΛΗΝ”
