Μόλις πριν λίγες μέρες, στην ιστορία πέρασε η πιο ακριβή δημοπρασία πορτρέτου δημιουργημένου από μηχανήματα τεχνητής νοημοσύνης. Πρόκειται για το «Πορτρέτο του Εντμοντ Μπελαμι», το οποίο δημοπρατήθηκε έναντι $432,500 από τον οίκο Christie’s.
Το «Πορτρέτο του Εντμοντ Μπελαμι» είναι αποτέλεσμα της προσπάθειας μιας γαλλικής, καλλιτεχνικής κολεκτίβας, Obviοus, η οποία αποτελείται από τους Gauthier Vernier, Pierre Fautrel και Hugo Caselles-Dupré. Οι τρεις αυτοί νέοι βασισμένοι στις αρχές της μηχανικής μάθησης (Machine Learning) και στηριζόμενοι στα γενετικά πρότυπα Generative Adversarial Networks (GANs), συμβάλουν στην ανάπτυξη ενός νέου κινήματος τέχνης, όπου για πρώτη φορά, πρωταγωνιστής είναι το εργαλείο που χρησιμοποιείται, η τεχνητή νοημοσύνη, και όχι ο καλλιτέχνης.
Για να μπορέσει ο υπολογιστής από μόνος του να δημιουργήσει ένα πορτρέτο έπρεπε με κάποιον τρόπο να εκπαιδευτεί να το κάνει. Για να καταστήσουν δυνατή τη δημιουργία του “Πορτρέτο του Εντμοντ Μπελαμι ”, οι δημιουργοί τροφοδότησαν τη βάση του με 15.000 εικόνες από πορτρέτα του 14ου και 20ου αιώνα, στη συνέχεια μέσω των GANs και των σχετικών αλγορίθμων, ο υπολογιστής, έμαθε να αναλύει τα χαρακτηριστικά των εικόνων αυτών, τα χρώματα και τα σχέδια pixel ανά pixel και στο τέλος να εξάγει ένα εννοιολογικό αποτέλεσμα, το οποίο αποτελούν νέες εικόνες βάσει των παραπάνω χαρακτηριστικών.
Τι είναι τo Generative Adversarial Networks
Εν ολίγοις, όπως αναφέρει και το όνομά του, πρόκειται για ένα γενετικό ανταγωνιστικό δίκτυο, αλλά τι πραγματικά σημαίνει αυτό; Αποτελείται από ένα σύστημα αλγορίθμων, όπου ο πρώτος (generator), τροφοδοτεί τον δεύτερο (discriminator), με ψεύτικες εικόνες –μιμούμενος τις αληθινές, οι οποίες έχουν καταχωρηθεί στη βάση του συστήματος από τον χρήστη, εκπαιδεύοντας, μ’ αυτές τις ψεύτικες εικόνες τον δεύτερο, μέχρι ο τελευταίος να καταφέρει να αναγνωρίζει συγκεκριμένα σύνολα πρωτοτύπων και μοντέλα. Το αποτέλεσμα της παραπάνω επεξεργασίας είναι να παραχθούν νέες, πρωτότυπες εικόνες και όχι αντίγραφα. Γενικά πρόκειται για τη χρήση ενός καινούριου μοντέλου νευρωνικού δικτύου, αλλά δεν πρόκειται για την πρώτη φορά εφαρμογής του. Πέρα από το “Πορτρέτο του Εντμοντ Μπελαμι ”, έργα έχουν παρουσιαστεί και στο παρελθόν από τους Robbie Barrat, Michael Tyka, Samim, Alex Champanard και συγκεκριμένα στα τέλη του 2017 στο θεματικό εργαστήριο “Machine Learning for Creativity and Design”, ενώ εφαρμογή έχει ήδη βρει και στον χώρο της μουσικής.
Ποιος είναι ο Εντμοντ Μπελαμι
Ο πρωταγωνιστής του “Πορτρέτο του Εντμοντ Μπελαμι” είναι ο ίδιος ο Εντμοντ Ντελαμι ή Edmond De Balamy, και είναι μέλος της οικογένειας του Βαρόνου Μπελαμι ή Barron Belamy. Πρόκειται για μια φανταστική οικογένεια, η οποία περιλαμβάνει 11 πορτρέτα, δημιουργημένα από την ίδια καλλιτεχνική οργάνωση Obvious, τα οποία αποτυπώνονται σε ένα χρυσό πλαίσιο με διαστάσεις 70×70 cm. Το μέσο παραγωγής τους είναι το παραπάνω Γενετικό Ανταγωνιστικό Δίκτυο GAN και τα πορτρέτα σε αυτή τη συλλογή απεικονίζουν διάφορες εποχές και εμπνέονται από μια ποικιλία μορφών και τεχνικών όπως η ελαιογραφία και η ακουαρέλα. Το αποτέλεσμα των μορφών είναι κάπως ασαφές, καθώς πρόκειται για μια πολύ νέα τεχνική δημιουργίας τέχνης, με πολλές δυσκολίες. Το όνομα, κατά τους δημιουργούς, αποτελεί φόρο τιμής στον δημιουργό των GANs Ι. Goodfellow, καθώς όπως οι ίδιοι αναφέρουν το επώνυμό του παραπέμπει στο “καλός φίλος” στη γαλλική γλώσσα. Πορτρέτο της ίδιας “οικογένειας”, το όποιο δημοπρατήθηκε για $ 10.000 είναι ο “Le Comte Belamy”, με ένα ακόμα μέλος την “La Comtesse Belamy ”.
Ηθικά και κοινωνικά ερωτήματα ως επίλογο
Το “Πορτρέτο του Εντμοντ Μπελαμι”, δημιουργεί πάσης φύσεως ερωτήματα είτε από τεχνολογικής φύσεως είτε από ηθικής. Με τη χρήση των κατάλληλων προτύπων για την μάθηση των μηχανών μέχρι πού μπορεί να φτάσει η τεχνολογία; Η δημιουργία συνείδησης των μηχανών παραμένει ακόμα σενάριο κάποιας ταινίας ή ολοένα και τα ανθρώπινα επιτεύγματα πλησιάζουν σε αυτό; Και από την άλλη τι είναι η τέχνη; Γιατί αν η τέχνη είναι η ανάγκη του καλλιτέχνη να επικοινωνεί τα συναισθήματά του, τις σκέψεις του και τις ιδέες του, τότε δεν έχει κανένα λόγο ύπαρξης έξω από την ανθρώπινη φύση, όσο τέλειο και αν είναι το αποτέλεσμα (ερώτημα που πολύ πρόσφατα μέσα από το έργο του «Human Failure», άγγιξε ο Πολωνός Igor Dobrowolski ). Τελικά ο καλλιτέχνης ποιος είναι; Το πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης ή οι άνθρωποι που δημιούργησαν τους συγκεκριμένους αλγόριθμους; Πρόκειται για ένα νέο μέσο ζωγραφικής, όπου αντί για πινέλα χρησιμοποιούνται αλγόριθμοι ή πρόκειται για κάτι εντελώς διαφορετικό το οποίο βρήκε ως πεδίο εφαρμογής και τη ζωγραφική;
