Αγχώδεις διαταραχές: τύποι και θεραπεία

Στις αγχώδεις διαταραχές σημαντικό ρόλο παίζουν το άγχος και ο φόβος. Απαιτείται αποσαφήνιση των εννοιών, γιατί κάποιες φορές συγχέονται. Το άγχος παραπέμπει στην ανησυχία γύρω από μία κατάσταση, την οποία το άτομο προσδοκά ότι θα προκύψει. Αντιθέτως, ο φόβος έχει να κάνει με την αντίδραση σε έναν άμεσο κίνδυνο. Αυτά, όμως, δεν είναι απαραίτητα αρνητικά συναισθήματα. Ίσα ίσα είναι προσαρμοστικά. Το άγχος μας βοηθά να προλαμβάνουμε πιθανά μελλοντικά προβλήματα και ο φόβος μας επιτρέπει να αποφεύγουμε επικίνδυνες καταστάσεις με τις αντιδράσεις “φυγής ή μάχης”.

Οι αγχώδεις διαταραχές είναι σοβαρές ψυχικές ασθένειες. Έχουν τη δυνατότητα να προκαλέσουν τόσο μεγάλη αγωνία σε κάποιον, ώστε να παρουσιάσει δυσκολία στην εργασία του και σοβαρά διαπροσωπικά προβλήματα.

Τύποι αγχωδών διαταραχών:

1. Ειδική Φοβία: Είναι ένας αδικαιολόγητος φόβος για ένα ειδικό αντικείμενο ή μία συγκεκριμένη κατάσταση. Για παράδειγμα, το άτομο μπορεί να παρουσιάζει φόβο των φιδιών, φόβο των πτήσεων ή υψοφοβία. Σε κάθε περίπτωση, αποφεύγει τη φοβική κατάσταση ή την υπομένει με έντονο φόβο. Ωστόσο, αυτή η κατάσταση δεν τον θέτει σε πραγματικό κίνδυνο, όπως εκείνο θεωρεί. Αξίζει να αναφερθεί ότι στα παιδιά ο φόβος μπορεί να εκφράζεται με κλάμα ή νευρικότητα.
2. Κοινωνική Φοβία: Είναι ένας έντονος φόβος ή άγχος του ατόμου για τις κοινωνικές καταστάσεις που μπορεί να περιλαμβάνουν λεπτομερή έλεγχο από τους άλλους. Τέτοιες καταστάσεις εμπεριέχουν τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις όταν παρατηρείται ή όταν πρέπει να κάνει κάτι μπροστά σε άλλους. Για παράδειγμα, η δημόσια ομιλία μπορεί να του προκαλέσει πολύ έντονο άγχος ή όταν συναντά αγνώστους. Αυτός ο φόβος διαρκεί τυπικά για έξι μήνες ή περισσότερο.
3. Διαταραχή Πανικού: Χαρακτηρίζεται από ξαφνικές προσβολές πανικού, δηλαδή απότομα ξεσπάσματα έντονου φόβου που κλιμακώνονται μέσα σε λίγα λεπτά. Την ίδια στιγμή, συμβαίνουν διάφορα συμπτώματα, όπως ταχυκαρδία, τρέμουλο, αίσθημα ασφυξίας, φόβος απώλειας του ελέγχου ή φόβος του θανάτου. Το απότομο ξέσπασμα μπορεί να συμβεί από ήρεμη ή από αγχώδη κατάσταση.
4. Αγοραφοβία: Όσοι πάσχουν από αυτή τη διαταραχή, φοβούνται διάφορες καταστάσεις, όπως να χρησιμοποιήσουν τα μέσα μαζικής μεταφοράς, να σταθούν μέσα σε πλήθος ή σε ανοιχτούς χώρους (π.χ. να περάσουν από γέφυρες). Αποφεύγουν ενεργά αυτές τις καταστάσεις, επειδή φοβούνται ότι θα ντροπιαστούν (π.χ. ότι θα πέσουν πάνω σε άλλους). Αυτός ο φόβος διαρκεί για έξι μήνες ή περισσότερο.
5. Γενικευμένη Αγχώδης Διαταραχή: Δύο βασικά χαρακτηριστικά της είναι το υπερβολικό άγχος και η ανησυχία για διάφορα γεγονότα (όπως για τη σχολική επίδοση). Το άγχος και η ανησυχία εμφανίζονται τις περισσότερες μέρες σε μία περίοδο τουλάχιστον έξι μηνών. Αυτή η διαταραχή ξεκινά, συνήθως, στην εφηβεία και συχνά είναι χρόνια. Μερικά συμπτώματα είναι η νευρικότητα, η δυσκολία συγκέντρωσης και η ευερεθιστότητα.

Θεραπεία αγχωδών διαταραχών:

Μία κοινή θεραπεία για τις αγχώδεις διαταραχές είναι η έκθεση. Το άτομο, δηλαδή, πρέπει να αντιμετωπίσει αυτό που του προκαλεί φόβο. Αυτό υποστηρίζεται από θεραπευτές διαφορετικών προσεγγίσεων. Συγκεκριμένα, στις γνωστικές προσεγγίσεις δίνεται έμφαση στην αμφισβήτηση των πεποιθήσεων του ατόμου, ότι δηλαδή θα υπάρξουν αρνητικές συνέπειες, αν αντιμετωπίσει αυτό που φοβάται.

Υπάρχει, όμως, και η φαρμακευτική θεραπεία που με τη χρήση αγχολυτικών χρησιμοποιείται για να καταστείλει φαρμακολογικά τα συμπτώματα του άγχους. Αυτή, σε συνδυασμό με τη γνωσιακή θεραπεία, μπορεί να αποβεί ιδιαίτερα αποτελεσματική. Όλα αυτά, βέβαια, προϋποθέτουν την προσωπική προσπάθεια, τον κόπο και τη συνεχή άσκηση του ατόμου.

Advertisements

Πηγές:

1. Τζανοπούλου-Καβουσανου, Κ. (2018). Αγχώδεις διαταραχές και τεχνικές αντιμετώπισης. Ανακτήθηκε από https://www.psychology.gr/aghos-stress/3040-agxodeis-diataraxes-kai-texnikes-antimetopisis.html (τελευταία πρόσβαση 14.06.2020)
2. Kring A.M. & Davison G.C. & Neale J.M. & Johnson S.L. (2007). ΨΥΧΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ. Gutenberg
3. American Psychiatric Association. (2013). Διαγνωστικά Κριτήρια Από DSM-5. Ιατρικές Εκδόσεις Λίτσας