Η λέξη σύνδεση αναπαριστά το «δέσιμο» ή την «ένωση» δύο διαφορετικών πραγμάτων. Γεννιόμαστε με μια έντονη ανάγκη για σύνδεση. Απλώνουμε το χέρι μας ασυναίσθητα ως βρέφη, αναζητώντας να νιώσουμε πως δεν είμαστε μόνοι. Κάποιος είναι κοντά μας. Κάπου ανήκουμε. Από την πρώτη μας στιγμή σε αυτόν τον κόσμο αναζητούμε μια βάση. Κάπου να ακουμπήσουμε. Να κρυφτούμε μέσα σε αυτήν, όταν ο κόσμος εκεί έξω μοιάζει αβέβαιος. Ως παιδιά, χτίζουμε παντού μικρές φωλιές. Σπιτάκια που μέσα εκεί παίζουμε με απόλυτη ελευθερία και ασφάλεια. Επιλέγουμε συνειδητά ποιους αφήνουμε να περνάνε μέσα. Γιατί όσοι μπαίνουν γίνονται κομμάτι του παιχνιδιού, του «σπιτιού», της ζωής μας. Ως μεγάλοι, κάνουμε σχέσεις προσπαθώντας να δημιουργήσουμε μέσα σε αυτές ένα ασφαλές καταφύγιο. Μια αίσθηση σύνδεσης με τον άλλον. Έχουμε όμως όλοι αυτή την ανάγκη; Ή μήπως μεγαλώνοντας τα πράγματα άλλαξαν;
Ανάγκη για σύνδεση
Κοιτώντας γύρω μας μοιάζουμε όλοι τόσο διαφορετικοί. Αυτή την έμφυτη, κοινή ανάγκη για σύνδεση που κουβαλούσαμε κάπου τη χάσαμε. Άλλοι μοιάζουν κάπου να την ξέχασαν, να την έχασαν ή και να την έθαψαν. Μοιάζουν σαν να μην την είχαν ποτέ. Σαν να μην ξέρουν τι σημαίνει. Σαν να μην το έχουν ζήσει και ίσως γι’ αυτό και δεν τους λείπει. Έγιναν άνθρωποι κλειστοί, απομονωμένοι, συναισθηματικά απόμακροι. Ικανοποιημένοι σε επιφανειακές σχέσεις ή ακόμα και μέσα στην «κατ’ επιλογήν» ελευθερία τους.
Άλλοι πάλι αυτήν την ανάγκη την έκαναν τον μόνο λόγο ύπαρξης. Έχτισαν μια ολόκληρη ζωή γύρω από αυτήν. Σαν να έγινε ο μόνος λόγος για να ζουν. Χάθηκαν μέσα της και έχασαν και τους εαυτούς τους. Σε μια μόνιμη ανάγκη για επιβεβαίωση και ασφάλεια. Σε μια ανάγκη να αισθανθούν πως δεν είναι μόνοι. Πως κάπου μπορούν να αφεθούν. Κάπου να ακουμπήσουν. Αυτοί οι δύο κόσμοι ακούγονται τόσο αντίθετοι. Τόσο μακρινοί. Σαν τους δυο πόλους μιας ίδιας μπαταρίας, μπορεί να λειτουργούν αλλιώς, αλλά δεν παύουν να είναι ένα σώμα, με κοινό σκοπό.
Έλλειψη ανάγκης για σύνδεση
Άτομα παγωμένα. Δυσκολεύονται να μοιραστούν και να σχετιστούν. Κρατούν τα συναισθήματά τους κλειδωμένα και συχνά αποφεύγουν να έρθουν σε επαφή με αυτά. Δε γνωρίζουν καν την ύπαρξή τους. Η αποφυγή της οικειότητας και της σύνδεσης είναι μια στρατηγική άμυνας που ανέπτυξαν από τα πρώτα βήματα της παιδικής τους ηλικίας. Δε γεννήθηκαν έτσι. Η ανάγκη τους για σύνδεση μάλλον έμεινε ανικανοποίητη. Το ότι ήταν κάποτε ευάλωτοι και με ανάγκη για φροντίδα έγινε τραύμα ζωής που έπρεπε να σβήσουν. Ανάγκες που δεν ικανοποιήθηκαν, θάφτηκαν, σαν να μη γεννήθηκαν. Πάνω σε αυτό που έθαψαν, άνθισε ο καινούριος τους εαυτός. Άνθη κλειστά, που δε θέλουν να ανοίξουν από φόβο μήπως ξανακοπούν από τη ρίζα.
Πληγώθηκαν γι’ αυτό και απέκτησαν αγκάθια.Όχι για να πληγώσουν και αυτοί με τη σειρά τους, αλλά για να προστατευτούν, από αυτό που έχουν ήδη ζήσει. Η σύνδεση και η ευαλωτότητα γι’ αυτούς έγινε συνώνυμο της απογοήτευσης και του πόνου. Κλείνονται όχι για να μη δώσουν, αλλά για να μην ξαναπονέσουν οι ίδιοι.
Μοιάζουν στα μάτια των άλλων ως δυνατοί και αυτόνομοι. Χωρίς ανάγκη για βοήθεια ή παρηγοριά. Η κατ’ επιλογή αποσύνδεση με τα συναισθήματά τους, κρύβει μια βαθύτερη έλλειψη σύνδεσης με τον ίδιο τους τον εαυτό και κατ’ επέκταση με τους γύρω. Αυτά τα άτομα δεν είναι πως δε θέλουν πραγματικά να συνδεθούν. Ο φόβος της εγκατάλειψης και η έννοια της σύνδεσης που έχει ταυτιστεί με την απόρριψη τους κρατά απομακρυσμένους. Αποφεύγοντας τη σύνδεση με τους γύρω τους και μένοντας απομονωμένοι, ουσιαστικά αποφεύγουν την επαφή με το ίδιο τους το είναι. Στις σχέσεις αποκτούν την ταμπέλα του αδιάφορου, εκείνου που δε νοιάζεται, που δε νιώθει. Η αλήθεια όμως μέσα τους είναι άλλη. Πως δεν ξέρουν τι αισθάνονται.
Νιώθουν χαμένοι, μουδιασμένοι. Δε θεωρούν τον εαυτό τους αρκετό γι’ αυτό και μένουν μακριά από κάθε είδους προσπάθεια. Νιώθουν πως ποτέ δεν τα καταφέρνουν και πως πάντα κάτι κάνουν λάθος στη σχέση. Σωπαίνουν και κάνουν πίσω γιατί πιστεύουν πως κάνοντας το αντίθετο τα πράγματα θα γίνουν χειρότερα. Δεν αδιαφορούν, απλά δεν ξέρουν να πράξουν αλλιώς. Χαμένοι στις σκέψεις τους απλά αποσύρονται φορώντας τη μάσκα του δυνατού.
Υπερβολική ανάγκη για σύνδεση
Στον αντίθετο πόλο, βρίσκονται τα άτομα που αναζητούν μανιωδώς την επιβεβαίωση. Άτομα που ζουν μέσα από την προσοχή του άλλου, βγάζοντας προς τα έξω μια αίσθηση υπερβολικής απαιτητικότητας και εξάρτησης. Αυτά τα άτομα κυριεύονται από το άγχος και την ανάγκη τους για έλεγχο. Τείνουν να υπερφροντίζουν τους άλλους κάτι που τις περισσότερες φορές πνίγει τον σύντροφο τους. Και όσο προσπαθούν να νιώσουν ασφαλείς μέσα από αυτό, ο άλλος απομακρύνεται. Ο βαθύτερος τους φόβος δεν είναι άλλος από αυτόν της απόρριψης και της εγκατάλειψης. Οποιαδήποτε κίνηση από τη σχέση που δεν τους συμπεριλαμβάνει ενεργοποιεί παλιούς φόβους και ξυπνά κακές αναμνήσεις. Γι’ αυτά τα άτομα κάθε αποχωρισμός από τον αγαπημένο τους μοιάζει σαν ένας μικρός θάνατος. Τους προξενεί κατάρρευση και πανικό.
Αυτά τα λουλούδια ανθίζουν και θυσιάζονται να κοπούν μόνο και μόνο για να νιώσουν ότι ανήκουν σ’ ένα βάζο. Εκεί που κάποιος θα τα περιποιείται, θα τα θαυμάζει και θα τα φροντίζει. Έστω και κομμένα. Γιατί αυτά ποτέ δεν έχουν αντιληφθεί την ομορφιά τους και το ίδιο τους το άρωμα. Δεν ξέρουν καν πως είναι λουλούδια.
Αυτά τα άτομα, νιώθουν τόσο μόνα, πληγωμένα, ανεπιθύμητα, εγκαταλελειμμένα και αόρατα. Χτίζουν τη ζωή τους προσπαθώντας να ικανοποιήσουν τους άλλους. Ώστε να πάρουν αυτό που έχουν τόσο πραγματικά ανάγκη. Το αίσθημα, ότι ανήκουν κάπου. Στις σχέσεις πολλές φορές αντιδρούν έντονα, φωνάζουν, παρεκτρέπονται, απαιτούν και απειλούν. Νιώθουν πως οι άλλοι δεν τους ακούν και όσα λένε δεν έχουν σημασία. Στριγκλίζουν από πόνο για σύνδεση. Νιώθουν μόνοι. Μεταφράζουν την κάθε κίνηση του συντρόφου τους ως απόρριψη. Αισθάνονται πραγματικά ότι δεν τους αγαπούν και παλεύουν με τη μοναξιά τους. Μια μοναξιά που δεν είναι τωρινή. Αλλά είναι τόσο γνώριμη που κάνουν τα πάντα για να μην την ξαναζήσουν. Το μόνο όμως που καταφέρνουν είναι να παγιδεύονται μέσα σε αυτήν παλεύοντας με τα φαντάσματα του παρελθόντος.
Δύο όψεις του ίδιου νομίσματος
Η ανάγκη να είμαστε αποδεκτοί, να συνδεόμαστε και να ανήκουμε κάπου είναι μια έμφυτη ανάγκη που συναντάμε από τα πρώτα μας κιόλας βήματα. Ένα βασικό στοιχείο της ταυτότητας μας, που άλλοι το κάνουν ορατό και άλλοι το κρύβουν τόσο καλά, σαν να ντρέπονται γι’ αυτό. Δεν έχουμε μάθει να είμαστε περήφανοι για όλα τα κομμάτια μας. Χωρίς αυτό να σημαίνει όμως πως πρέπει να τα αποχωριστούμε, να τα θάψουμε ή να τα κάνουμε τον μόνο λόγο ύπαρξής μας. Και στους δύο τύπους σύνδεσης, που μοιάζουν επιφανειακά τόσο αντίθετοι, υπάρχει κάτι πολύ κοινό. Η μη αποδοχή του ίδιου τους του εαυτού. Και ένας έντονος φόβος πως αν το κάνουν θα εγκαταλειφθούν και θα μείνουν μόνοι. Είναι σαν να κοιτάζουμε το ίδιο νόμισμα από δύο διαφορετικές πλευρές.
Είμαστε τόσο ίδιοι και όμως μοιάζουμε τόσο διαφορετικοί. Χωρίζουμε από συντρόφους, απομακρυνόμαστε από σχέσεις γιατί νομίζουμε πως ψάχνουμε κάτι διαφορετικό από τον άλλον. Η αλήθεια είναι κοινή και είναι εκεί έξω. Η ανάγκη για αποδοχή και για σύνδεση είναι το οξυγόνο για να ζούμε.
Εσωτερική ανάγκη για σύνδεση
Η ουσία που χωρίζει τους ανθρώπους είναι η έλλειψη επικοινωνίας. Σαν να έχουν δύο ακρινά κομμάτια ενός παζλ και τους λείπει το μεσαίο για να συνδεθούν. Όμως όταν το παζλ γίνει ένα και δείξει την όμορφη εικόνα του δεν παύει να συνεχίζει να αποτελείται από κομμάτια που και μόνα τους έχουν υπόσταση. Κατά συνέπεια, πέρα από το να προσπαθούμε να κάνουμε βήματα σύνδεσης προς του άλλους ίσως πρέπει να αρχίσουμε να κινούμαστε και προς μία άλλη κατεύθυνση. Πιο ενδότερη.
Η έντονη ανάγκη σύνδεσης και αποδοχής από τους άλλους κρύβει μια βαθύτερη ανάγκη αποδοχής του ίδιου μας του εαυτού. Όταν αρχίσουμε να συνδεόμαστε με τον εσωτερικό μας εαυτό, η ανάγκη να απομονωθούμε ή να γαντζωθούμε θα χαθεί. Γιατί πια δε θα είμαστε μόνοι. Είναι η στιγμή που θα εμφανιστούμε στη ζωή με τον τρόπο που επιθυμούμε, χωρίς άγχος αποδοχής και με πλήρη ευθύνη και ελευθερία των πράξεών μας. Γιατί θα είναι δικές μας. Καπετάνιοι του ίδιου μας του πλοίου μπορούμε να ταξιδέψουμε και να γνωρίσουμε όλο τον βυθό της ύπαρξής μας. Και όχι για να μείνουμε μόνοι. Αλλά για να φτάσουμε μια μέρα σε μια στεριά όπου δύο ολοκληρωμένα «εγώ» θα φτιάξουν ένα πολύ καλύτερο «εμείς». Δύο «εγώ» που θα είναι έτοιμα να δεσμευτούν και να συνδεθούν αλλά και να παραμείνουν για πάντα ο εαυτός τους.
Πηγές:
- Βουλτσίδου, Κ. (2020). Η ανάγκη μου για αποδοχή από τους άλλους… Ανακτήθηκε από https://www.psychology.gr/selfhelp/4269-i-anagki-mou-gia-apodoxi-apo-tous-allous.html (τελευταία πρόσβαση 20.05.2020)
- Kουντούρας, Γ. (2019). Ψάχνοντας την αποδοχή. Ανακτήθηκε από https://www.psychologynow.gr/arthra-psyxologias/sxeseis/diaprosopiki-psyxologia/8252-psaxnontas-tin-apodoxi.html (τελευταία πρόσβαση 20.05.2020)
- Design Magazine Team. (2019). Μπορεί ένα τραύμα του παρελθόντος να επηρεάσει τη σχέση σου; Ανακτήθηκε από https://designmagazine.gr/%CE%BC%CF%80%CE%BF%CF%81%CE%B5%CE%AF-%CE%AD%CE%BD%CE%B1-%CF%84%CF%81%CE%B1%CF%8D%CE%BC%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B5%CE%BB%CE%B8%CF%8C%CE%BD%CF%84%CE%BF%CF%82-%CE%BD%CE%B1-%CE%B5/ (τελευταία πρόσβαση 20.05.2020)
- PsychologyNow Team. (2019). Η ανάγκη για σύνδεση: αδυναμία ή υγιής ανάγκη; Ανακτήθηκε από https://www.psychologynow.gr/arthra-psyxologias/sxeseis/desmos/6704-i-anagki-gia-syndesi-adynamia-i-ygiis-anagki.html (τελευταία πρόσβαση 20.05.2020)
