Παιδική ζωγραφιά, σχήματα, γραμμές, χρώματα, σχέδια. Ένας κρυμμένος κόσμος που ξετυλίγεται μπροστά σου. Συναισθήματα, άγχη, εμπειρίες και στιγμές που παίρνουν ζωή. Τρεμάμενες γραμμές, δισταχτικές. Άλλες έντονες, τολμηρές. Σπίτια με σκεπή και λουλούδια. Άλλα χωρίς παράθυρα που μοιάζουν με κελιά. Θυμίζουν φυλακή. Σκίτσα ψυχρά, άδεια γυμνά από συναίσθημα. Πιστεύεις τυχαία; Μια παιδική ζωγραφιά πάντα κάτι θέλει να σου πει. Να μοιραστεί μαζί σου, να επικοινωνήσει. Βιώματα μιας αθώας ψυχής που το χαρτί γίνεται ο καθρέφτης για να πάρουν μορφή. Πολύχρωμες ζωγραφιές που μοιάζουν βουβές αλλά έχουν τον τρόπο να εκφράσουν πράγματα που τα ίδια τα παιδιά δεν έχουν λέξεις για να αποδώσουν. Την αλήθεια τους. Την ίδια τους τη ζωή.
Η κάθε παιδική ζωγραφιά είναι μια ιστορία. Μια απεικόνιση. Ένας τρόπος έκφρασης του εαυτού και του κόσμου γύρω. Μια πόρτα επικοινωνίας με όσα κουβαλάει ένα παιδί μέσα του. Ένας τρόπος να μας μυήσει στον κόσμο του. Στις χαρές, στις στεναχώριες στις λύπες του. Σε όσα ζει, όσα φοβάται και όσα ελπίζει. Είναι το μέσο του για να μας ταξιδέψει. Κάθε γραμμή είναι μια απόπειρα έκφρασης του ψυχισμού αυτών των παιδιών. Καθρεφτίζει το είναι τους, τον εύθραυστο ακόμα εαυτό τους. Τα σχέδια μοιάζουν με κραυγή. Μια κραυγή επικοινωνίας όσων βιώνουν και θέλουν να ακουστούν..
Όταν όλα μοιάζουν τυχαία
Στην παιδική ζωγραφιά τίποτα δεν είναι τυχαίο. Η έκφραση του εσωτερικού κόσμου ξεκινά από τη στιγμή που το παιδί αρχίζει το σχέδιο του. Παρατήρηση έντονου και επαναλαμβανόμενου σβησίματος μας δίνει σημάδια πιθανής ανασφάλειας στο παιδί. Η τάση να κοιτάει το σχέδιο του και να μην είναι με τίποτα ικανοποιημένο καταλήγοντας συνέχεια να σβήνει μας δηλώνει σημάδια μιας πιθανής έντονης κριτικής που έχει βιώσει. Καθώς επίσης και το βάρος ενός μόνιμου άγχους για ένα άριστο αποτέλεσμα. Τα παιδιά μαθαίνουν τον κόσμο και τον εαυτό τους μέσα από μας. Πολλές φορές ο τρόπος που τους φερόμαστε γίνεται ασυνείδητα και δικός τους.
Παιδικά σχέδια με αχνές γραμμές και ασυνήθιστα ελάχιστη πίεση μπορούν να μας δώσουν μια εικόνα ατόμων με χαμηλό επίπεδο ενέργειας. Παιδιών που πιθανόν να έχουν βιώσει κάποιο είδος στέρησης και απόρριψης στο οικογενειακό τους περιβάλλον και δεν έχουν πιστέψει ούτε τα ίδια στον εαυτό τους. Ασυνήθιστα μικρά σχέδια σε παιδικά σκίτσα υποδηλώνουν μια παιδική ψυχή που ντρέπεται να εκφράσει όσα νιώθει. Ένα σιωπηλό άγχος για το πώς θα φανεί στα μάτια των άλλων καθώς και μια ντροπαλότητα.
Τέλος, η θέση που τοποθετείται η ζωγραφιά στο χαρτί έχει να μας πει πολλά. Μια παιδική ζωγραφιά στο κέντρο της σελίδας μας παρουσιάζει ένα άτομο με ασφαλή προσωπικότητα. Που νιώθει σημαντικό από το περιβάλλον του και έχει μια τάση επικέντρωσης στον εαυτό του. Ζωγραφιές που παρατηρούνται ψηλά στη σελίδα μας δηλώνουν πιθανόν άτομα με έντονους και υψηλούς στόχους. Ενώ χαμηλά αντίστοιχα, υποδηλώνουν συναισθήματα ανασφάλειας και ανεπάρκειας στην παιδική ψυχή.
Παιδική ζωγραφιά – Το σχέδιο του ανθρώπου
Η παιδική ζωγραφιά κρύβει μέσα της μια ακατέργαστη αθωότητα και αλήθεια. Η ανθρώπινη φιγούρα που επικρατεί στα περισσότερα σκίτσα αναπαριστά ασυνείδητα τον εαυτό του παιδιού. Έντονα μεγάλα κεφάλια σε παιδικές ζωγραφιές δείχνουν πιθανό άγχος καθώς και φτωχή συναισθηματική και κοινωνική προσαρμογή ή ακόμα και πιθανές επιθετικές τάσεις. Εν αντιθέσει, ασυνήθιστα μικρά κεφάλια σε παιδικά σκίτσα υποδηλώνουν μια πιθανή ένδειξη προβλημάτων προσαρμογής στο περιβάλλον. Η έλλειψη ματιών στην παιδική ζωγραφιά μπορεί να υποδηλώνει πιθανούς καταναγκασμούς που το παιδί έχει βιώσει καθώς επίσης και άγχος. Ενώ έχει παρατηρηθεί και σε περιπτώσεις κατάθλιψης. Έλλειψη στόματος από ένα παιδικό σκίτσο μπορεί να αποτελεί στοιχείο ντροπαλότητας καθώς και τάση για κοινωνική απόσυρση. Με άλλα λόγια, αδυναμία και φόβο να εκφραστεί. Ενώ η παρουσίαση δοντιών είναι πιθανόν να εμφανιστεί σε παιδιά με επιθετική συμπεριφορά. Η έμφαση στο πρόσωπο από παιδιά μικρής ηλικίας είναι κάτι αναμενόμενο και υποδηλώνει μια φυσιολογική εξάρτηση των παιδιών προς τους ενήλικες.
Κοιτώντας “ασήμαντες” λεπτομέρειες
Παιδικά σχέδια με έλλειψη σημαντικών λεπτομερειών στον κορμό (ώμοι, στήθος, μέση) υποδηλώνουν μια πιθανή δυσκολία προσαρμογής του παιδιού στο περιβάλλον που βρίσκεται. Ενώ η σχεδίαση γεννητικών οργάνων συνήθως αποτελεί μια εμφανή επιθετικότητα. Μακριά δυνατά μπράτσα στο παιδικό σκίτσο είναι σημάδι ανταγωνιστικών φιλοδοξιών και ανάγκης για επίτευξη. Ενώ κοντά μπράτσα, συνδέονται με παθητικές συμπεριφορές, ανασφάλεια και ντροπαλότητα προς την επαφή με τρίτους. Έντονα μεγάλα χέρια σε ένα παιδικό σκίτσο πιθανόν να αποτελούν μια ένδειξη επιθετικότητας και συγκεκριμένα σωματικής βίας. Τέλος, τα μακριά πόδια δείχνουν μια ανάγκη για σταθερότητα και ασφάλεια από το άτομο αυτό. Ενώ η έλλειψη αυτών μπορεί να υποδηλώνει μια ντροπαλότητα και μια συναισθηματική διαταραχή. Σαν αυτά τα παιδιά να νιώθουν πως δεν έχουν βάση, κάπου ακουμπήσουν, να σταθούν και να πατήσουν.
Η μικρή έκταση του παιδικού σχεδίου παρουσιάζει μια χαμηλή αυτοεκτίμηση και έναν ενδόμυχο φόβο σύγκρισης του παιδιού με τους συνομηλίκους του. Ένα αίσθημα κατωτερότητας. Εν αντιθέσει, σκίτσα τα οποία καλύπτουν περισσότερο από το μισό της σελίδας δηλώνουν πληθωρικότητα, σιγουριά και εμπιστοσύνη.
Παιδική ζωγραφιά – Το σχέδιο της οικογένειας
Ένα από τα πιο γνωστά σκίτσα είναι η απεικόνιση της οικογένειας ενός παιδιού. Το σχέδιο αυτό αφενός παρουσιάζει τη δυναμική των σχέσεων καθώς και τη συναισθηματική στάση του παιδιού απέναντι στα μέλη της οικογένειάς του. Είναι σημαντικό να παρατηρήσουμε σε αυτό το σκίτσο του παιδιού τη σειρά με την οποία το παιδί τοποθέτησε τα πρόσωπα καθώς και τις αποστάσεις μεταξύ τους. Πιθανά σβησίματα ή μουτζούρες. Όπως και κάποια πιθανή παράλειψη ή προσθήκη ατόμων εκτός του οικογενειακού περιβάλλοντος.
Συνήθως το πρόσωπο που εμφανίζεται πρώτο στο σχέδιο είναι το άτομο που ταυτίζεται το παιδί μαζί του και προσπαθεί να μιμηθεί. Η φιγούρα που θαυμάζει. Αν το παιδί αποτυπώσει πρώτο τον εαυτό του μπορεί να υποδηλώσει μια επιθυμία αγάπης από το περιβάλλον. Μια ανάγκη να νιώσει σημαντικός. Ενώ αν προσθέσει απλά τον εαυτό του στο τέλος του σκίτσου πιθανόν να εκφράζει τη θέση που κατέχει στη οικογένεια. Τέλος, η μη απεικόνιση του εαυτού του πέρα από χαμηλή αυτοεκτίμηση φανερώνει και ένα είδος απομόνωσης από την οικογένεια.
Παράληψη και σβήσιμο – μια “τυχαία” παιδική κίνηση
Η παράλειψη κάποιου προσώπου από την παιδική ζωγραφιά υποδηλώνει τη μη αποδοχή αυτού του ατόμου. Ενώ η προσθήκη, την ανάγκη της συναισθηματικής επαφής που έχει το παιδί με το άτομο αυτό. Είναι σημαντικό να δώσουμε έμφαση στις αποστάσεις μέσα στην οικογένεια. Καθώς και στα μεγέθη των φιγούρων. Φιγούρες με μικρότερες διατάσεις από το κανονικό ίσως εμφανίζουν ένα πιθανό αίσθημα φόβου και μια ανάγκη του παιδιού να μειώσει αυτό το άτομο. Ενώ, οι υπερβολικά μεγάλες διαστάσεις συνήθως υποδηλώνουν την κυριαρχία μέσα στην οικογένεια.
Το σβήσιμο κάποιου προσώπου από τη ζωγραφιά φανερώνει συνήθως συναισθηματική δυσφορία για το άτομο αυτό καθώς και αδυναμία έκφρασης του συναισθήματος προς το μέρος του. Χέρια τα οποία αγκαλιάζουν μέρη κοντά στο λαιμό υποδηλώνουν περιορισμό και καταπίεση. Ενώ η παράλειψη των χεριών είναι ένας τρόπος ώστε το παιδί να τιμωρήσει κάποιο άτομο της οικογένειας που θεωρεί απειλητικό. Επιπροσθέτως, η απεικόνιση του παιδιού με διαφορετικό φύλο ίσως είναι μια ένδειξη δυσφορίας με τη σεξουαλική του ταυτότητα. Τέλος, η άρνηση ενός παιδιού να ζωγραφίσει την οικογένεια του μπορεί να είναι ένα σημάδι δυσφορίας ή τραύματος που μπορεί να έχει βιώσει μέσα σε αυτή. Ενώ η τοποθέτηση της παιδικής ζωγραφιάς μέσα σε κορνίζα υποδηλώνει αυστηρά όρια και έντονο έλεγχο στο ψυχικό κόσμο του παιδιού.
Όταν η ψυχή βγαίνει στο χαρτί
Η ζωγραφιά είναι ένας καθρέφτης της ψυχής και αυτό ισχύει για όλους μας. Στο μόνο που διαφέρουν τα παιδιά είναι πως έχουν το μοναδικό χάρισμα να αποτυπώνουν στο χαρτί την αλήθεια τους. Χωρίς φίλτρα και δεύτερες σκέψεις. Αν δώσεις κ εσύ λίγο χρόνο στον εαυτό σου να κάνει ένα απλό σκίτσο όπως «έναν άνθρωπο στη βροχή» θα δεις πως τίποτα απ’ όσα θα απεικονίσεις δεν είναι τυχαία.
Η βροχή στο σκίτσο είναι ουσιαστικά τα προβλήματα της ζωής. Η στάση μας απέναντι στη βροχή δηλώνει την αντιμετώπιση που έχουμε απέναντι στις δυσκολίες. Άλλοι επιλέγουν να βραχούν και άλλοι παραμένουν στεγνοί κάτω από την ασφάλεια μιας ομπρέλας. Είναι επίσης σημαντικό να αναρωτηθείτε πως νιώθει αυτός ο άνθρωπος στη βροχή. Αυτή η φιγούρα δεν είναι κανείς άλλος πέρα από τον ίδιο σας τον εαυτό. Φοβάται, χαίρεται, λυπάται; Τέλος, σημαντικό είναι να παρατηρήσετε τη δύναμη της βροχής. Διαφέρει αν είναι ψιχαλίζει κ εσείς κρύβεστε σ’ ένα υπόστεγο ή αν ρίχνει καταιγίδα και εσείς τοποθετήσατε τον εαυτό σας τελείως εκτεθειμένο σε αυτή.
Σ έναν κόσμο φτιαγμένο για μεγάλους ο καθένας μας αναζητά τρόπο να μιλήσει, να εκφραστεί και να ακουστεί. Αυτό είναι η παιδική ζωγραφιά.. Και η κάθε ζωγραφιά. Στην εικόνα τίποτα δεν είναι τυχαίο. Η εξέλιξη του σχεδίου αντανακλά το βάθος της ψυχής κάθε ατόμου. Η στιγμή μέσα από το σχέδιο παίρνει μορφή, βάθος και αντίληψη. Το άτομο συνδέεται με την ύπαρξη του, με τα άγνωστα μέχρι στιγμής κομμάτια του, χωρίς να το αντιλαμβάνεται. Εμείς το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να κοιτάξουμε πίσω από τις γραμμές και να δώσουμε φωνή σε όσα ξετυλίγονται σιωπηλά μπροστά μας…
Πηγές
- Ζωγραφιά. Η σημασία της ζωγραφιάς στο ψυχολογικό κόσμο του παιδιού ανακτήθηκε από https://www.paidiatros.com/paidi/psychologia/drawing-psychology (τελευταία πρόσβαση 17/10/20 στις 19:00)
- Ζωγραφιά: Καθρέφτης Της Ψυχής Ενός Παιδιού – Η Ψυχολογία Του Παιδικού Σχεδίου ανακτήθηκε από http://valtos-alexandreia.blogspot.com/2013/01/blog-post_3918.html (τελευταία πρόσβαση 17/10/20 στις 19:00)
- Τα παιδιά ζωγραφίζουν για να εκφραστούν, να διαχειριστούν, να μάς πουν…ανακτήθηκε από https://symvstathmos.wordpress.com/2016/11/19/%CF%84%CE%B1-%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%AC-%CE%B6%CF%89%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%AF%CE%B6%CE%BF%CF%85%CE%BD-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CE%BD%CE%B1-%CE%B5%CE%BA%CF%86%CF%81%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%BF/ (τελευταία πρόσβαση 17/10/20 στις 19:00)
- ΤΙ ΜΑΣ “ΛΕΝΕ” ΟΙ ΖΩΓΡΑΦΙΕΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ανακτήθηκε από https://www.kindykids.gr/parents/538-zwgrafiki-psyxologia.html (τελευταία πρόσβαση 17/10/20 στις 19:00)
