Η δυσμορφοφοβία γνωστή και ως διαταραχή σωματικής δυσμορφίας (Body Dysmorphic Disorder) σχετίζεται με την διαστρεβλωμένη εικόνα που σχηματίζουν τα άτομα για τον εαυτό τους. Η εν λόγω εικόνα, δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Θα λέγαμε πως έχει ως αφετηρία την σχεδόν εμμονική ενασχόληση του ατόμου με το ”φαίνεσθαι”. Σπαταλώντας πολλές ώρες στον καθρέφτη το άτομο στέκεται με απογοήτευση μπροστά από το είδωλό του. Προσπαθεί να εντοπίσει με ακρίβεια όλα εκείνα τα σημεία που δεν ικανοποιούν την αισθητική του. Ενώ, δεν είναι λίγες οι φορές που σπεύδει σε κάποιον ειδικό ώστε να τα διορθώσει.
Πώς ο εγκέφαλός μας γίνεται μέρος της πλάνης ;
Οι διασυνδέσεις του εγκεφάλου των ανθρώπων που εμφανίζουν δυσμορφοφοβία φαίνεται να εμφανίζουν μια εκπληκτική λειτουργία. Το μυαλό τους εξειδικεύεται στην ανίχνευση κάθε αρνητικής λεπτομέρειας, ακόμη και αν αυτή δεν είναι υπαρκτή. Για να αντιληφθούμε καλύτερα την παραπάνω λειτουργία αρκεί να σκεφτούμε μια ρήση του λαού μας. Κοιτάει το δένδρο, μα χάνει το δάσος. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και στην προκειμένη περίπτωση. Το άτομο επικεντρώνει τις σκέψεις του και την ενέργεια του σε ασήμαντες λεπτομέρειες. Η διαταραχή έχει την τάση να τις μεταμορφώνει σε γίγαντα. Τότε, χάνει την ικανότητα να αντικρύσει τη συνολική εικόνα του σώματός του. Βλέπει τον εαυτό του ως κομμάτι ατελειών και όχι ως ένα τέλειο και αρμονικό σύνολο. Τα οπτικά νεύρα δίνουν μεγεθυμένες πληροφορίες σχετικά με τις ελάχιστες ανωμαλίες και δεν διακρίνουν εύκολα τη σωστή συμμετρία.
Δύο τοις εκατό του πληθυσμού θα αναπτύξει από την εφηβεία κιόλας τη δυσμορφοφοβία και σταδιακά θα οδηγηθεί σε κατάθλιψη (σχεδόν 76%)
Ο φαύλος κύκλος της διαταραχής & ο ρόλος του καθρέφτη:
Παρόλο που τα αίτια της δυσμορφοφοβίας δεν είναι απολύτως γνωστά θα μπορούσαμε να συμφωνήσουμε σε κάτι. Η πηγή όλων των κακών, βρίσκεται εντός μας. Το άτομο που έχει διαγνωστεί με τη διαταραχή αυτή είναι πολύ πιθανό να έχει άλυτα υπαρξιακά ζητήματα. Για παράδειγμα, μπορεί να τον κατατρέχει ο φόβος του θανάτου ή να αισθάνεται το πέρασμα του χρόνου ως μια τιμωρία με θύμα τη νεανική εμφάνιση μας.
Όπως είπαμε και στον πρόλογο, δεν είναι λίγες οι φορές που τα άτομα εντοπίζουν αυτό που τους ενοχλεί και έπειτα απευθύνονται στον ιατρό για να το διορθώσουν. Με αυτό τον τρόπο νομίζουν ότι ”ξόρκισαν το κακό”. Όμως, η διαταραχή με την οποία έρχονται αντιμέτωποι μοιάζει με μια Λερναία Ύδρα. Πολλαπλασιάζεται, καταλαμβάνει όλο και περισσότερο χώρο. Αμέσως, μόλις το άτομο διορθώνει μια ατέλεια, ύστερα από λίγο καιρό εντοπίζει και άλλη μια. Μετά, βρίσκει και ένα ακόμη ψεγάδι. ”Και ίσως μια μικρή επέμβαση σε αυτό εδώ το σημείο να βελτίωνε την εικόνα μου”, σκέφτεται. Μπορεί η ιατρική επέμβαση να είναι η καλύτερη και το αποτέλεσμα το επιθυμητό. Όμως, ο ενθουσιασμός είναι παροδικός και γρήγορα δίνει τη θέση του σε το αίσθημα του ανικανοποίητου.
Άλλωστε πολύ συχνά η δυσμορφοφοβία, συνυπάρχει και με κάποια άλλη διαταραχή. Λόγου χάρη, τη διαταραχή μετατροπής (ψυχική νόσος που παλιότερα ήταν γνωστή με την κοινή ονομασία Υστερία) και με καταθλιπτική διαταραχή ή διαταραχή προσωπικότητας (οριακή, αντικοινωνική). Σημαντικό επίσης είναι να σημειώσουμε πως και οι διατροφικές διαταραχές (ανορεξία–βουλιμία) σχετίζονται με αυτήν.
Ποιος ευθύνεται για την δυσμορφοφοβία ;
Οι αριθμοί βρίσκονται εδώ για να μας υπενθυμίζουν το μέγεθος του προβλήματος. Σύμφωνα με στοιχεία της Αμερικανικής Εταιρείας Πλαστικών Χειρουργών (ASPA), μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2017 πραγματοποιήθηκαν 229.000 αισθητικές παρεμβάσεις σε εφήβους ηλικίας από 13 έως 19 ετών. Οι περισσότερες από αυτές ήταν στη μύτη, τους μαστούς, τα αυτιά. Χωρίς να είναι μικρό και το ποσοστό των εφήβων που κατέφυγαν σε παρεμβάσεις με τη χρήση laser ή με ενέσιμα προϊόντα botox. Μπορεί η τάση των selfies, τα φίλτρα στο instagram και οι influencer ανά τον κόσμο να δημιούργησαν μια επίπλαστη εικόνα για το τέλειο πρόσωπο και το αψεγάδιαστο σώμα; Πολύ πιθανό. Εξάλλου, τα Μέσα Μαζική Ενημέρωσης αξιοποιώντας τη διαφήμιση διαμορφώνουν πρότυπα και καθορίζουν τις τάσεις. Ταυτόχρονα, ο σύγχρονος τρόπος ζωής, πλήρως προσανατολισμένος στην κατανάλωση υλικών αγαθών έχει προκαλέσει μια συναισθηματικά παραπαίουσα προσωπικότητα. Πρόκειται για μια ύπουλη νεύρωση, που προοιωνίζει τη δυστυχία με τις ματαιόδοξες αιτιάσεις της.
Οι ερευνητές έχουν επίσης καταλήξει πως τα μη φυσιολογικά επίπεδα σεροτονίνης (μία χημική ουσία που παράγεται στον εγκέφαλο και η οποία συμμετέχει στην επικοινωνία των νευρικών κυττάρων) σχετίζονται με τη διαταραχή.
Εγώ & ο καθρέφτης:
Εκεί που εντοπίσαμε την αιτία, εκεί θα αναζητήσουμε τη λύση. Εντός μας. Για να συμβεί αυτό θα πρέπει εν πρώτοις να δεχτούμε τη διαταραχή, τη δυσμορφοφοβία. Σαφώς, και όλοι όσοι φροντίζουν την εικόνα τους δεν συγκαταλέγονται στην παθολογική κατάσταση που περιγράψαμε. Εκείνοι όμως που ασχολούνται σε υπέρμετρο βαθμό με το είδωλό τους, ανήκουν. Αυτό, λοιπόν, που οι τελευταίοι οφείλουν να κατανοήσουν είναι πως δεν απορρίπτουν ένα μέρος του σώματός τους. Απορρίπτουν όλο τον εαυτό τους. Το συγκεκριμένο ψεγάδι είναι απλώς η αφορμή για να καλύψουν το κενό που αισθάνονται. Δεν νιώθουν άνετα στο ίδιο το σώμα που κατοικούν. Δεν έχουν συμφιλιωθεί με τις ρωγμές τους. Δεν έχουν κοιταχτεί ουσιαστικά με τον εαυτό τους. Δεν έχουν δει, το μέσα τους.
Ο καθρέφτης, είναι ένας αδέκαστος κριτής. Άλλοτε εχθρός και άλλοτε σύμμαχος μας. Αρκεί να επιλέξουμε εμείς με ποιον τρόπο θα κοιτάξουμε σε αυτόν. Και το μόνο που πρέπει να κάνουμε είναι να χαμογελάσουμε, για όλες τις τέλειες ατέλειες μας. Γιατί υπάρχουν ώστε να μας υπενθυμίζουν την φθαρτότητα της εικόνας. Το ”φαίνεσθαι” δεν μπορεί να υπερνικήσει το ”είναι”. Η ψυχή είναι αυτή στην οποία πρέπει να εστιάσουμε με lifting, fillers και botox!
πηγές:
- https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/body-dysmorphic-disorder (Τελευταία πρόσβαση: 10/11/2020 στις 20:44) bddfoundation.org
