Έρωτα, ανίκητε σε κάθε μάχη,
συ που κυριαρχείς όπου κι αν πατήσεις,
συ που ξενυχτάς τα κορίτσια
με τα τρυφερά μάγουλα,
Advertising
που δρασκελάς πάν’ από θάλασσες
και τρυπώνεις στους κήπους,
κανείς δε γλιτώνει από ‘σε,
μήτε Θεός μήτε θνητός.
Advertising
– Σοφοκλής, Αντιγόνη
Kαθώς έφτασε η μέρα του Αγίου Βαλεντίνου πολλοί έσπευσαν να αγοράσουν κάποιο δώρο για τοn σύντροφό τους. Ο έρωτας -αυτή την εποχή κυρίως- αλλά και άλλα παραπλήσια θέματα είναι δημοφιλές αντικείμενο συζήτησης σε διάφορες παρέες ανθρώπων. Ο έρωτας είναι βασική ανθρώπινη ανάγκη, καθώς συνδέεται με τη βαθιά δομή της ανθρώπινης ψυχής. Οι στοργικές συμπεριφορές, όπως το άγγιγμα, το κράτημα, το φιλί ή η αγκαλιά παρέχουν μία αίσθηση αγάπης για την ασφάλεια και προκαλούν το μεταιχμιακό σύστημα να εκκρίνει βασοπρεσίνη, η οποία μας βοηθά να σχηματίσουμε δεσμούς. Επίσης, την ίδια στιγμή, απελευθερώνεται η οξυτοκίνη, η οποία καταπολεμά το άγχος, προάγει τα συναισθήματα εγγύτητας με τους άλλους και μας βοηθά να ηρεμήσουμε.
Ένα βασικό συστατικό του έρωτα είναι η οικειότητα, καθώς αυτή εξ’ αρχής συνδέει τα δύο άτομα και προετοιμάζει το δρόμο για όσα ακολουθήσουν. Το φιλί θεωρείται μία από τις υψηλότερες μορφές οικειότητας. Οι αγκαλιές και τα φιλιά είναι σημαντικά, γιατί δημιουργούν περισσότερη επαφή μεταξύ των δύο σωμάτων και εκτός της συνουσίας, ενισχύοντας κατ’ αυτό τον τρόπο την οικειότητα. Σε ρομαντικές σχέσεις, οι στοργικές συμπεριφορές (π.χ. φιλί) συμβάλλουν στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης και εγγύτητας μεταξύ των συντρόφων και ικανοποιούν τις συναισθηματικές μας ανάγκες για στοργή με το ταίρι μας.
Τα στάδια του έρωτα:
Σύμφωνα με την καθηγήτρια ανθρωπολογίας Helen Fisher, υπάρχουν τρία στάδια αγάπης:
1) Επιθυμία
Σε αυτό το στάδιο της σφοδρής επιθυμίας προσελκύουμε το αντικείμενο του πόθου μας και θέλουμε να το αποπλανήσουμε. Μπορεί να υπάρχει ένα στοιχείο μυστηρίου ή έντασης στην όλη υπόθεση, με αποτέλεσμα να κάνει τα πράγματα συναρπαστικά. Στους άνδρες αυτή η επιθυμία οδηγείται από την ορμόνη τεστοστερόνη και στις γυναίκες από τα οιστρογόνα. Σε αυτό το σημείο αξίζει να αναφερθεί ότι η επιθυμία είναι διαφορετική από την αγάπη. Η τεστοστερόνη ωθεί τους άνδρες στο να επιθυμούν μία γυναίκα, αλλά όχι απαραίτητα να την ερωτευτούν.
2) Έλξη
Εδώ, αρχίζουμε να αποκτάμε εμμονικές φαντασιώσεις για τον εραστή μας και να νιώθουμε την παρουσία του. Αισθανόμαστε μια έξαρση επιπλέον ενέργειας, καθώς σκεφτόμαστε τα πράγματα που θα κάνουμε μαζί. Αυτά τα συναισθήματα δημιουργούνται από τις χημικές ουσίες της ντοπαμίνης, της νορεπινεφρίνης και της σεροτονίνης. Η ντοπαμίνη συνδέεται με την ανταμοιβή και τη συμπεριφορά που κατευθύνεται από το στόχο. Έτσι εξηγείται η προσπάθεια στην οποία πλάθουμε φανταστικές ιστορίες ή σενάρια με το άτομο που ερωτευτήκαμε, αν δε μπορούμε να είμαστε μαζί του. Ακόμη, εξαιτίας της ντοπαμίνης τείνουμε να εξιδανικεύουμε αυτό το άτομο παραμερώντας τα όποια ελαττώματά του και αναδεικνύοντας τις ιδιαιτερότητές του. Η νορεπινεφρίνη είναι υπεύθυνη για την επιπλέον έξαρση της ενέργειας και τους αυξημένους παλμούς που αισθανόμαστε. Σημαντικό ρόλο παίζει και στην απώλεια της όρεξης και της επιθυμίας για ύπνο. Η σεροτονίνη πιθανότατα μειώνεται σε αυτό το στάδιο, χωρίς, ωστόσο, να έχει επιβεβαιωθεί από αρκετές μελέτες. Είναι ένας σημαντικός νευροδιαβιβαστής στη ρύθμιση της διάθεσης, της σεξουαλικής επιθυμίας, του ύπνου και της κοινωνικής συμπεριφοράς.
3) Προσκόλληση
Η σωματική επαφή, η σεξουαλική επαφή υποδηλώνει την επιθυμία δέσμευσης με το άτομο που είμαστε ερωτευμένοι. Αυτό είναι το σημείο στο οποίο μπορούμε να μετακομίσουμε μαζί. Μετά από περίπου τέσσερα χρόνια σε μία σχέση η ντοπαμίνη και η έλξη μειώνονται. Όμως, σε περίπτωση που η κατάσταση οδεύει καλώς, μπορούν να αντικατασταθούν από διάφορες ορμόνες. Μία από αυτές είναι η οξυτοκίνη, η οποία δημιουργεί την επιθυμία δέσμευσης και σύνδεσης με το σύντροφό μας. Αυτή η ορμόνη απελευθερώνεται κατά τη διάρκεια του οργασμού, του τοκετού και του θηλασμού. Αυτός ίσως να είναι ο λόγος που η σεξουαλική επαφή θεωρείται ότι φέρνει τα ζευγάρια κοντά.
Στοργικός έρωτας και παθιασμένος έρωτας:
Η ψυχολόγος Elaine Hatfield και οι συνεργάτες της διέκριναν δύο είδη αγάπης, τη στοργική και τη παθιασμένη αγάπη. Η στοργική αγάπη χαρακτηρίζεται από αμοιβαίο σεβασμό, προσκόλληση, στοργή και εμπιστοσύνη. Συνήθως, αναπτύσσεται από συναισθήματα αμοιβαίας κατανόησης. Από την άλλη πλευρά, η παθιασμένη αγάπη διέπεται από έντονα συναισθήματα, σεξουαλική έλξη, άγχος και στοργή. Όταν αυτά τα έντονα συναισθήματα αντανακλώνται, αισθανόμαστε ενθουσιασμό και ικανοποίηση. Η Hatfield προτείνει ότι αυτός ο τύπος αγάπης είναι παροδικός με διάρκεια, συνήθως, μεταξύ 6 και 30 μηνών. Ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι επιθυμούν σχέσεις που συνδυάζουν την ασφάλεια και τη σταθερότητα της συμπόνοιας με την έντονη παθιασμένη αγάπη, πιστεύει ότι αυτό είναι σπάνιο.
Πηγές:
- Τα στάδια του Έρωτα: πώς ερωτευόμαστε; Ανακτήθηκε από https://www.psychologynow.gr/ (τελευταία πρόσβαση 3/01/2021 στις 14:00)
- All About Love. Ανακτήθηκε από https://www.psychologytoday.com/us (τελευταία πρόσβαση 3/01/2021 στις 14:00)
- 5 Psychological Theories of Love. Ανακτήθηκε από https://www.verywellmind.com/ (τελευταία πρόσβαση 3/01/2021 στις 14:00)
