Προβλεπτικοί παράγοντες της σχολικής επιτυχίας |

Το παρόν άρθρο

Ποιοι είναι οι προβλεπτικοί παράγοντες της σχολικής επιτυχίας; Γιατί ορισμένα παιδιά έχουν χαμηλότερες επιδόσεις στο σχολείο σε σχέση με τις γνωστικές τους ικανότητες; Έχει φανεί ότι το μη λεκτικό IQ είναι μακράν ο καλύτερος παράγοντας πρόβλεψης της σχολικής επιτυχίας: όσο υψηλότερα σκοράρει ένα παιδί σε ένα τεστ μέτρησης του μη λεκτικού IQ, τόσο καλύτερη θα είναι η επίδοσή του στα μαθήματα του σχολείου. Ωστόσο, πέραν του μη λεκτικού IQ, ποιοι άλλοι παράγοντες προβλέπουν τη σχολική απόδοση; Υπάρχουν ατομικά χαρακτηριστικά που προβλέπουν τη σχολική επιτυχία; Ποιος είναι ο ρόλος της εκπαίδευσης των γονέων; Είναι το φύλο του παιδιού μεταξύ των προβλεπτικών παραγόντων της επιτυχίας στο σχολείο;

Στο παρόν άρθρο θα παρουσιαστούν τα ερευνητικά ευρήματα μίας πρόσφατης διαχρονικής μεγάλης κλίμακας έρευνας που διερεύνησε τους προβλεπτικούς παράγοντες της σχολικής επιτυχίας σε ένα μεγάλο δείγμα μαθητών. Συγκεκριμένα, η Guez και οι συνεργάτες της (2018) αξιολόγησαν τη συμβολή διαφόρων περιβαλλοντικών και ατομικών παραγόντων στη σχολική απόδοση στην Έκτη τάξη του Δημοτικού σχολείου και στην Τρίτη Γυμνασίου. Οι ερευνητές είχαν ως κύριο στόχο να αξιολογήσουν το ποσοστό της σχολικής επιτυχίας που δεν προβλέπεται από τον δείκτη νοημοσύνης του παιδιού.

Πηγή εικόνας: Τι μετράει πραγματικά το IQ;

Advertising

Μία πρόσφατη διαχρονική μεγάλης κλίμακας έρευνα

Ερευνητικός σκοπός

Η Guez και οι συνεργάτες της (2018) συμπεριέλαβαν 23,258 μαθητές Γυμνασίου στη Γαλλία για να εξετάσουν τους προγνωστικούς παράγοντες της σχολικής επιτυχίας. Οι μαθητές που έλαβαν μέρος στην έρευνα αξιολογήθηκαν στη βάση σταθμισμένων τεστ μέτρησης της σχολικής τους επίδοσης, της μη λεκτικής νοημοσύνης τους και της αυτο-αποτελεσματικότητάς τους. Οι ερευνητές ζήτησαν επίσης από τους γονείς των μαθητών να συμπληρώσουν ένα ερωτηματολόγιο που να παρέχει πληροφορίες για το κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο της οικογένειας καθώς και τον βαθμό συμμετοχής των γονέων στη σχολική εκπαίδευση του παιδιού τους.

Διαβάστε επίσης Υψηλό IQ και σχολική απόδοση

Τομείς σχολικής επίδοσης

Συγκεκριμένα, οι μαθητές που έλαβαν μέρος στην έρευνα, αξιολογήθηκαν στους ακόλουθους τομείς μέτρησης της σχολικής τους επίδοσης:

Ερωτηματολόγιο αυτο-αποτελεσματικότητας

Η αυτο-αποτελεσματικότητα των μαθητών αξιολογήθηκε στη βάση ενός ερωτηματολογίου μέτρησης της αντιληπτικής ικανότητας των μαθητών να διαχειρίζονται τη μάθησή τους, να κατακτούν διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα στο σχολείο (π.χ. μαθηματικά, φυσική) και να εκπληρώνουν τις προσδοκίες των γονέων και των δασκάλων τους.
Το ερωτηματολόγιο μέτρησε επίσης την κοινωνική αυτο-αποτελεσματικότητα των μαθητών σχετικά με την αποτελεσματικότητά τους στις ομαδικές δραστηριότητες, όπως είναι, επί παραδείγματι, οι εκδρομές ή η δημιουργία φίλων στο σχολείο, αλλά και η διαχείριση των συγκρούσεων/διαφωνιών με άλλα παιδιά στο σχολικό περιβάλλον και η αυτοπεποίθησή τους ότι μπορούν να τα καταφέρουν καλά στους ανωτέρω τομείς.
Το ερωτηματολόγιο μέτρησε επίσης την αυτορρυθμιστική αποτελεσματικότητα των μαθητών στη βάση του πόσο αποτελεσματικοί είναι να αντιστέκονται στην πίεση των συνομηλίκων να εμπλακούν σε δραστηριότητες υψηλού κινδύνου (π.χ. κατανάλωση αλκοόλ, χρήση ναρκωτικών και εμπλοκή σε άλλες παραβατικές συμπεριφορές).

Κοινωνικο-οικονομικό και πολιτιστικό επίπεδο

Οι γονείς των μαθητών που έλαβαν μέρος στην έρευνα, κλήθηκαν να συμπληρώσουν ερωτηματολόγια μέτρησης των ακόλουθων χαρακτηριστικών των μαθητών και των γονέων:

Εκπαίδευση των γονέων
Μηνιαίο οικογενειακό εισόδημα
Πολιτιστικά αντικείμενα στο σπίτι (βιβλία και CD)
Εξωσχολικές δραστηριότητες
Εμπλοκή των γονέων στη σχολική εκπαίδευση του παιδιού τους, όπως μετρήθηκε στη βάση των ακόλουθων:
- Συχνότητα συνομιλιών μεταξύ γονέων και παιδιού για το σχολείο
- Συχνότητα συνομιλιών μεταξύ γονέων και παιδιού για το μέλλον
- Συμμετοχή των γονέων στη σχολική ζωή του παιδιού τους
- Συνάντηση των γονέων με τους εκπαιδευτικούς του παιδιού τους
- Δέσμευση των γονέων για την παροχή βοήθειας με το σχολείο.

Διαβάστε επίσης Βιβλία με εικόνες ή "εικόνες με βιβλία";

Σχολικό περιβάλλον

Το σχολικό περιβάλλον μετρήθηκε στη βάση του σχολείου που πήγαιναν οι μαθητές. Τα σχολεία χωρίστηκαν σε δύο κατηγορίες:

Advertising

Τα σχολεία που αντιμετωπίζουν τις μεγαλύτερες δυσκολίες λόγω των τοπικών κοινωνικο-οικονομικών προκλήσεων
Σχολεία που αντιμετωπίζουν δυσκολίες, αλλά δεν πληρούν όλα τα κριτήρια για να συμπεριληφθούν στην παραπάνω κατηγορία και επίσης λαμβάνουν επιπλέον πόρους για να αντιμετωπίσουν τη σχολική αποτυχία (Garrouste & Prost, 2015).

Η καταγωγή των γονέων

Οι γονείς των μαθητών που έλαβαν μέρος στην έρευνα, χωρίστηκαν σε δύο κατηγορίες:

Γονείς που είχαν γεννηθεί στο εξωτερικό
Γονείς που είχαν γεννηθεί στη Γαλλία (τουλάχιστον ένας από τους γονείς).

Οι ερευνητές θεώρησαν ότι η καταγωγή των γονιών των μαθητών μπορεί να παίζει κάποιο ρόλο στη σχολική απόδοση των μαθητών ως εκ του ότι οι γονείς οι οποίοι είχαν γεννηθεί στο εξωτερικό μπορεί να μιλούσαν μία άλλη γλώσσα στο σπίτι, διαφορετική από τη γλώσσα διδασκαλίας του παιδιού τους, ή μπορεί να μην είχαν τις απαραίτητες γνώσεις σχετικά με τη σχολική κουλτούρα στη Γαλλία, με τους δύο προαναφερόμενους παράγοντες να σχετίζονται ενδεχομένως με τη σχολική απόδοση του παιδιού τους.

Συνοπτικά, οι προβλεπτικοί παράγοντες της σχολικής απόδοσης στην Έκτη τάξη του Δημοτικού σχολείου ήταν οι ακόλουθοι:

Τα πολιτιστικά αντικείμενα στο σπίτι (αριθμός βιβλίων και αριθμός CD στο σπίτι)
Το οικογενειακό εισόδημα
Το φύλο του παιδιού
Η καταγωγή των γονέων
Η αυτο-αποτελεσματικότητα
Οι εξωσχολικές δραστηριότητες
Η εμπλοκή των γονέων
Το σχολικό περιβάλλον
Το μη λεκτικό IQ του μαθητή

Πηγή εικόνας: Μοντέλο των επιδράσεων των προγνωστικών παραγόντων στη σχολική πρόοδο στην Έκτη τάξη και στην Τρίτη Γυμνασίου

Ερευνητικά ευρήματα

Τα ευρήματα έδειξαν ότι:

Advertising

Η γνωστική ικανότητα του παιδιού (μη λεκτικό IQ) είναι σημαντικός προγνωστικός παράγοντας της επιτυχίας στο σχολείο, ακόμα και όταν οι ερευνητές έλαβαν υπόψη ένα ευρύ φάσμα άλλων παραγόντων (ατομικών και περιβαλλοντικών).
Πράγματι, το μη λεκτικό IQ ήταν μακράν ο καλύτερος προγνωστικός παράγοντας της σχολικής επιτυχίας στην Έκτη τάξη και στην Τρίτη Γυμνασίου.
Επομένως, αυτό το εύρημα επιβεβαιώνει τον πολύ καλά τεκμηριωμένο ρόλο της νοημοσύνης στις σχολικές επιδόσεις των μαθητών.
H αυτο-αποτελεσματικότητα των μαθητών, το σχολικό περιβάλλον, η εκπαίδευση των γονέων και το φύλο ήταν επίσης προγνωστικοί παράγοντες της σχολικής επιτυχίας ανεξάρτητα από το μη λεκτικό IQ. Συγκεκριμένα, ανεξάρτητα από το μη λεκτικό IQ:
- Όσο υψηλότερο ήταν το σκορ των παιδιών στο ερωτηματολόγιο της αυτο-αποτελεσματικότητας, τόσο καλύτερη ήταν η σχολική τους απόδοση στην Τρίτη Γυμνασίου.
- Παιδιά που πήγαιναν σε σχολεία που λάμβαναν επιπλέον πόρους για να αντιμετωπίσουν τη σχολική αποτυχία, είχαν καλύτερη επίδοση στο σχολείο σε σχέση με παιδιά που πήγαιναν σε σχολεία χωρίς πόρους για την αντιμετώπιση της σχολικής αποτυχίας των μαθητών/μαθητριών.
- Όσο υψηλότερο ήταν το εκπαιδευτικό επίπεδο των γονέων, τόσο καλύτερη ήταν η επίδοση των παιδιών στο σχολείο στην Τρίτη Γυμνασίου.
- Το θήλυ φύλο προέβλεψε τη σχολική επιτυχία στην Έκτη τάξη: τα κορίτσια είχαν καλύτερες επιδόσεις στο σχολείο από τα αγόρια στην Έκτη τάξη.
Διαχρονικά, το σχολικό περιβάλλον και η εκπαίδευση των γονέων επηρέασαν επίσης σημαντικά την πρόοδο στα παιδιά ηλικίας 11-12 ετών και στα παιδιά ηλικίας 14-15 ετών, ενώ η μη λεκτική νοημοσύνη και άλλοι παράγοντες έπαιξαν δευτερεύοντα ρόλο.

Βιβλιογραφία

Garrouste, M., & Prost, C. (2015). Education prioritaire. CNESCO. Ανακτήθηκε από: http:// www.cnesco.fr/wp-content/uploads/2016/09/garrouste1.pdf

Διαβάστε επίσης Διαπροσωπική νευροβιολογία (IPNB)

Guez, A., Panaïotis, T., Peyre, H., & Ramus, F. (2018). Predictors of the IQ-achievement gap in France: A longitudinal analysis. Intelligence, 69, 104-116. https://doi.org/10.1016/j.intell.2018.05.008