Ορισμός
Το Σύνδρομο Καπγκρά (Capgras) είναι μια σπάνια νευρολογική και ψυχιατρική διαταραχή, κατά την οποία ο ασθενής βιώνει την παραίσθηση ότι ένας φίλος, σύντροφος, γονιός, συγγενής ή ακόμα και ο ίδιος έχει απαχθεί και αντικατασταθεί από έναν πανομοιότυπο σωσία του. Το βασικό χαρακτηριστικό αυτής της νόσου είναι ότι ο ασθενής αναγνωρίζει το οικείο πρόσωπο, αλλά αρνείται την αυθεντικότητα της ταυτότητας του και παρατηρεί μανιωδώς τις μικρές λεπτομέρειες που συνάδουν ή δε συνάδουν με τον δικό του άνθρωπο (κίνηση, φωνή, λεκτικές συνήθειες, ο τρόπος που κοιτάει). Διατηρεί, επίσης, την εσφαλμένη πεποίθηση πως αυτά τα οικεία του πρόσωπα θέλουν σίγουρα το κακό του, αφού έχουν αντικατασταθεί από κακόβουλους απατεώνες!
Πιο συγκεκριμένα, ταξινομείται ως σύνδρομο εσφαλμένης ταυτοποίησης. Η εσφαλμένη ταυτοποίηση είναι, πολύ απλά, μια κατηγορία παραισθήσεων που περιλαμβάνουν εσφαλμένη αναγνώριση αντικειμένων, τόπων και ανθρώπων. Επίσης, μπορεί να εκδηλωθεί σε παροδική, οξεία ή ακόμα χειρότερα, σε χρόνια μορφή. Άλλες φορές, συνοδεύεται και από την ψευδαίσθηση ότι ο χρόνος έχει διαστρεβλωθεί ή συμπυκνωθεί!
Ιστορία
Το εν λόγω σύνδρομο περιεγράφηκε για πρώτη φορά το 1923 σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε από τον Capgras και τον Jean Reboul-Lachaux, η οποία αφορούσε μια Γαλλίδα που ισχυρίστηκε ότι σωσίες είχαν πάρει την θέση του συζύγου της, αλλά και άλλων φιλικών της προσώπων. Βάσει αυτής της περίπτωσης, η αρχική ονομασία που δόθηκε στην νόσο αυτή από τους τους δύο μελετητές ήταν «Σύνδρομο του Σωσία» ή αλλιώς «Ψευδαίσθηση – Αυταπάτη των Διπλών». Το όνομα, όμως, που επικράτησε στην πορεία ήταν Σύνδρομο του Καπγκρά, καθώς ο πρώτος που περιέγραψε την συγκεκριμένη διαταραχή ήταν ο Γάλλος ψυχίατρος Ζοζέφ Καπγκρά. Ήταν δίκαιο κι έγινε πράξη!
Ζοζέφ Καπγκρά, 1873–1950
Σε ποιους εμφανίζεται
Η εν λόγω αυταπάτη εμφανίζεται σε ασθενείς με:
- εγκεφαλική βλάβη
- μετατραυματική εγκεφαλοπάθεια
- σοβαρές ψυχοτραυματικές εμπειρίες
- παρανοειδής σχιζοφρένεια
- κατάθλιψη
- διπολική διαταραχή
- άνοια
- alzheimer
- επιληψία
- παραλήρημα
Εκτενέστερα, η αδυναμία φυσιολογικής αντίληψης των ανθρώπινων προσώπων μπορεί να οφείλεται σε βλάβη στην αμυγδαλή, η οποία ταυτίζει τα συναισθήματα με τα εξωτερικά οπτικά ερεθίσματα. Η ψευδαισθητική αυτή ιδέα της μη αναγνώρισης είναι έντονη και ακλόνητη. Βιώνεται με συναισθήματα μνησικακίας, καχυποψίας, εχθρότητας, θυμού και επιθετικότητας απέναντι στο σωσία. Επιπλέον, έχει ομοιότητες με την προσωπαγνωσία και λέγεται ότι οι γυναίκες είναι περισσότερο ευάλωτες. Οι άνθρωποι που πάσχουν από το σύνδρομο αυτό μπορεί να βλάψουν ακόμη και τον ίδιο τους τον εαυτό.
Άλλες Πιθανές Αιτίες
Σύμφωνα με τους επιστήμονες πιθανότατα να οφείλεται και σε διπλή βλάβη στα κυκλώματα των νευρώνων του εγκεφάλου ή σε εγκεφαλική δυσλειτουργία, κάποιες αλλοιώσεις και ατροφία. Άλλοι, απλώς θεωρούν ότι εντοπίζεται πρόβλημα στην διαδικασία της επεξεργασίας των πληροφοριών ή ευρύτερα, στον μηχανισμό της αντίληψης.
Από την άλλη πλευρά, η νευροβιολογία – νευροψυχολογία σημειώνει κι άλλες πιθανές αιτίες, όπως:
- μειωμένη λειτουργία του δεξιού εγκεφαλικού ημισφαιρίου από βλάβη ή χτύπημα
- ανεπάρκεια της ντοπαμίνης που ελέγχει τις συναισθηματικές αντιδράσεις
- δυσλειτουργία στον προμετωπιαίο φλοιό και στην μνήμη εργασίας
Θεραπεία
Αν το Capgras είναι αποτέλεσμα σχιζοφρένειας, τα συμπτώματα του συνδρόμου εξαλείφονται μαζί με την καταπολέμηση της. Όταν, όμως, το σύνδρομο είναι παράγωγο της νόσου Alzheimer, όπως καταλαβαίνετε οι επιλογές είναι πολύ περιορισμένες.
Γενικότερα, η πιο αποτελεσματική θεραπεία είναι η δημιουργία ενός θετικού και υποστηρικτικού περιβάλλοντος, όπου ο ασθενής θα νιώθει ασφάλεια. Κάποια Κέντρα Φροντίδας ή Κλινικές ψυχικής υγείας δεν απορρίπτουν τα συμπτώματα στις συνεδρίες τους με τους ασθενείς. Αντιθέτως, τα αποδέχονται και προσποιούνται ότι συμφωνούν μαζί τους, κάτι το οποίο για αρχή μειώνει, τουλάχιστον, το στρες και τον πανικό. Με αυτόν τον τρόπο, κερδίζουν την εμπιστοσύνη του ασθενή και κατακτούν πρόσφορο έδαφος για εκτενέστερη θεραπεία.
Τέλος, η εξέλιξη της τεχνολογίας είναι ένας καταλυτικός παράγοντας. Εικάζεται ότι οι μαγνητικές τομογραφίες στο μέλλον θα είναι ακόμα πιο λεπτομερείς και με αυτόν τον τρόπο οι αποτυπώσεις του εγκεφάλου θα επιτρέπουν στους επιστήμονες να εντοπίσουν με σαφήνεια τη βλάβη. Αλλά και πάλι, δεν μπορεί κανείς να υποσχεθεί τίποτα.
Πηγές: yourearticles.com, el.wikipedia.org
