Οι επιστήμονες αναγνωρίζουν μια οραματίστρια του 19ου αιώνα όπως και τα επιτεύγματα όλων των γυναικών στην επιστήμη, τη μηχανική και τα μαθηματικά.
Κάποιος που συναντά μια «Αναλυτική Μηχανή» σήμερα θα πίστευε πιθανώς ότι ήταν μέρος ενός μηχανικού συστήματος για κάποιο περίεργο αυτοκίνητο – ή ίσως μια σκοτεινή τηλεγραφική μηχανή ή κάποιο είδος εκκεντρικού μουσικού οργάνου. Πιθανότατα δεν θα αναγνωρίζαμε αυτό το μπερδεμένο με καρφιά και γρανάζια ως τον πρώτο υπολογιστή στον κόσμο. Αν και αυτό το μοντέλο δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, το σχέδιο του Άγγλου μαθηματικού Charles Babbage, περιγράφηκε για πρώτη φορά το 1837 και ήταν εξαιρετικό. Και είχε παραλληλισμούς με τον σύγχρονο υπολογιστή, που θα ονομάζαμε τώρα μια κεντρική μονάδα επεξεργασίας.
Εκείνη τη στιγμή υπήρχε ένα περίεργο και ευφάνταστο πνεύμα που αναγνώριζε το δυναμικό της περίεργης μηχανής ως έννοια. Το 1843 η αυτοδημιούργητη μαθηματικός Ada Lovelace δημοσίευσε ένα έγγραφο που περιγράφει λεπτομερώς τον τρόπο με τον οποίο εργάστηκε η «Αναλυτική Μηχανή» και σκεφτόταν το είδος των εκτεταμένων εργασιών που φαντάστηκε ότι θα μπορούσε να εκτελέσει. Μέσω των σχολιασμών της στην ευρέως θεωρούμενη υπολογιστική μηχανή, ότι έχει συμβάλει σημαντικά στον τομέα της επιστήμης των υπολογιστών και τώρα αποτελεί ένα εμπνευσμένο σύμβολο για τις γυναίκες επιστήμονες. Το 2009 η Suw Charman-Anderson, πρώην εκτελεστική διευθύντρια της μη κερδοσκοπικής ομάδας του Open Rights Group του Λονδίνου, χαρακτήρισε τη δεύτερη Τρίτη του Οκτωβρίου (ημερομηνία που επιλέχθηκε αυθαίρετα) ως Ημέρα της Ada Lovelace για να γιορτάσει τα επιτεύγματα των γυναικών στα μαθηματικά, την επιστήμη και τη μηχανική.
Η Lovelace έζησε μια σύντομη αλλά σημαντική ζωή. Γεννημένη το 1815 σε μια γνωστή αριστοκρατική οικογένεια, ήταν αρχικά διάσημη γιατί ήταν η κόρη του άγγλου και φιλέλληνα ποιητή Λόρδου Βύρωνα, ο οποίος ονόμασε τη μητέρα της, τη Annabella Byron, την «Πριγκίπισσα των Παραλληλόγραμμων» λόγω της αγάπης της για τα μαθηματικά. Ο γάμος τους ήταν σύντομος και ο Λόρδος Byron εξαφανίστηκε από τη ζωή τους όταν η Lovelace ήταν παιδί. Η Annabella, τρομοκρατημένη για την Ada, ότι ίσως θα μπορούσε να αναπτύξει τον ρομαντισμό του πατέρα της, απαγόρευσε στην κόρη της να διαβάσει την ποίηση του Λόρδου Byron και να περιβάλλει το παιδί με τα μαθηματικά.
Αυτός ο ανορθόδοξος τρόπος «δούλεψε». Η Ada μεγάλωσε με το κεφάλι της κολλημένο σε ένα βιβλίο, μελετώντας και αμφισβητώντας την άλγεβρα και τη γεωμετρία και δείχνοντας γοητευμένη με τα μηχανήματα. Στα 17 της η ίδια και η μητέρα της παρακολούθησαν μια εκδήλωση όπου η Lovelace συναντήθηκε για πρώτη φορά με τον Babbage. Δείχνει το πρωτότυπο για την «Διαφορική Μηχανή» του, έναν απλούστερο πρόδρομο για τον αναλυτικό κινητήρα. Το πρωτότυπο σχεδιάστηκε για να υπολογίζει τιμές βάσει ενός τύπου, μειώνοντας τη χειρωνακτική εργασία που απαιτείται για τη δημιουργία πινάκων.
Η ιδέα έφερε στο φως τη γοητεία της Lovelace με τα μηχανήματα και ξεκίνησε να καταλαβαίνει τα πάντα για τον διαφορική μηχανή. Καθώς ενηλικιωνόταν, είχε αρκετούς συμβούλους συμπεριλαμβανομένου του μαθηματικού Augustus De Morgan, ο οποίος την εκπαίδευσε το 1840 και 1841 μέσω ανταλλαγής 63 επιστολών. Ο De Morgan ήταν υπομονετικός και ευγενικός, απαντώντας σε ερωτήσεις που είχαν μπερδέψει τη Lovelace, γεμίζοντας τα κενά στις μαθηματικές της γνώσεις. Σε επιστολή του προς την Annabella σημείωσε την αξιοσημείωτη «δύναμη σκέψης» του νεαρού μαθηματικού, λέγοντας ότι ήταν «εντελώς έξω από τον κοινό τρόπο για κάθε αρχάριο, άνθρωπο ή γυναίκα».
Αυτές οι ανταλλαγές παρείχαν υλικό για μια μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Αύγουστο του 2017 στo Historia Mathematica, παρουσιάζοντας στοιχεία για τη μαθηματική αντοχή της Lovelace και αντισταθμίζοντας ορισμένους ιστορικούς ισχυρισμούς ότι η ιστορία του μπορεί να έχει ξεπεραστεί και ότι δεν θα μπορούσε να έχει αρκετή μαθηματική γνώση για να έχει γράψει τις σημειώσεις στο έγγραφό της για την Αναλυτική Μηχανή-το κατόρθωμα για το οποίο είναι πιο γνωστή.
Το 1843 η Ada μεταφράζει ένα γαλλικό έγγραφο σχετικά με τη μηχανή Babbage, συμπεριλαμβανομένων των σχολιασμών της, οι οποίοι ήταν σχεδόν διπλάσιοι από την ίδια την εργασία. Αυτές περιλάμβαναν λεπτομερή περιγραφή των λειτουργιών του μηχανήματος, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου με τον οποίο θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν οι κάρτες διάτρησης χαρτιού για την προσαρμογή των ρυθμίσεων της μηχανής. Η Lovelace έμεινε επίσης στη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει τη συσκευή για να συνθέσει μουσική. Και οι σημειώσεις συνεχίστηκαν για να δείξουν πώς μια τέτοια αριθμομηχανή θα μπορούσε να υπολογίσει μια σειρά αριθμών που εμφανίζονται συχνά σε υψηλότερη αριθμητική, που ονομάζονται αριθμοί Bernoulli – μια διαδικασία που κάποιοι μπορεί να καλέσουν το πρώτο πρόγραμμα στον κόσμο του υπολογιστή. Σε μια επιστολή προς τον φίλο της και τον άγγλο επιστήμονα Michael Faraday την αποκαλούσε «ότι η γόησσα (Ada Lovelace) έχει ρίξει το μαγικό ξόρκι της γύρω από το πιο αφηρημένο των Επιστημών και την έχει καταλάβει με μια δύναμη που λίγα αρσενικά μυαλά (τουλάχιστον στη χώρα μας) θα μπορούσαν να το ξεπεράσουν».
Οι ερευνητές λένε ότι μέχρι το τέλος της αλληλογραφίας της με τoν De Morgan είχε φτάσει η Ada Lovelace σε μια πανεπιστημιακή κατανόηση των μαθηματικών και ότι ο δάσκαλός της την εισήγαγε ήδη σε ανοιχτές αφηρημένες ερωτήσεις. «Πολλοί άνθρωποι στηρίζουν αυτήν την άποψη [ότι τα επιτεύγματα της Ada έχουν υπερδιπλασιαστεί] λέγοντας ότι δεν υπάρχει τρόπος να το γράψει αυτό, γιατί δεν γνώριζε αρκετά μαθηματικά», λέει ο Rice. «Λοιπόν αυτό που δείχνουμε στα χαρτιά μας είναι ναι, είχε αρκετά μαθηματικά – θα μπορούσε σίγουρα να το κάνει».
Η Lovelace έχει γίνει σταδιακά ένα πρωτοποριακό σύμβολο για όλες τις γυναίκες που βρίσκονται ή επιθυμούν να ενταχθούν στον τρελό ανεμοστρόβιλο της επιστήμης. Εν ολίγοις, πρέπει να γίνεται αναγνώριση όχι μόνο της Lovelace αλλά και όλων των γυναικών στην ιστορία των οποίων οι συνεισφορές έχουν ξεχαστεί ή παραβλεφθεί – ή δεν βρέθηκαν ποτέ, όχι μόνο για την αποκατάσταση της μνήμης και συνεισφοράς τους αλλά και για να αποδομήσουν τον μύθο μέσω της ιστορίας των επιστημών ότι η επιστήμη είναι καθαρά ανδρική υπόθεση.
