Νέες έρευνες συνδέουν την εξωτερική ατμοσφαιρική ρύπανση – ακόμα και σε επίπεδα που θεωρούνται ασφαλή – σε αυξημένο κίνδυνο διαβήτη παγκοσμίως, σύμφωνα με μελέτη της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ουάσιγκτον στο St. Louis και του Παγκόσμιου Υγειονομικού Τομέα (VA).
Τα ευρήματα δημιουργούν την πιθανότητα ότι η μείωση της ρύπανσης μπορεί να οδηγήσει σε πτώση των περιπτώσεων διαβήτη σε χώρες με έντονη ρύπανση, όπως η Ινδία και οι λιγότερο ρυπανθείς χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο διαβήτης είναι μια από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες ασθένειες, επηρεάζοντας περισσότερα από 420 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως και 30 εκατομμύρια Αμερικανούς. Οι κύριοι παράγοντες του διαβήτη είναι η κατανάλωση μιας ανθυγιεινής διατροφής, η καθιστική ζωή και η παχυσαρκία, αλλά η νέα έρευνα δείχνει το βαθμό στον οποίο παίζει ρόλο η ρύπανση του αέρα στην ύπαιθρο.
«Η έρευνά μας δείχνει μια σημαντική σχέση μεταξύ της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και του διαβήτη παγκοσμίως”, δήλωσε ο Ziyad Al-Aly MD, συγγραφέας της μελέτης και βοηθός καθηγητής ιατρικής στο πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον. «Βρήκαμε αυξημένο κίνδυνο, ακόμη και σε χαμηλά επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης που θεωρούνται σήμερα ασφαλείς από την Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος των ΗΠΑ (EPA) και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO). Αυτό είναι σημαντικό επειδή πολλές ομάδες συμφερόντων της βιομηχανίας υποστηρίζουν ότι τα σημερινά επίπεδα είναι υπερβολικά αυστηρά και πρέπει να χαλαρώσουν. Τα στοιχεία δείχνουν ότι τα τρέχοντα επίπεδα εξακολουθούν να μην είναι επαρκώς ασφαλή και πρέπει να ενισχυθούν».
Ενώ τα αυξανόμενα στοιχεία έχουν υποδείξει τη σχέση μεταξύ της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και του διαβήτη, οι ερευνητές δεν προσπάθησαν να ποσοτικοποιήσουν αυτό το βάρος μέχρι σήμερα. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δύο δεκαετιών, υπήρξαν κομμάτια έρευνας για τον διαβήτη και τη ρύπανση. Σκοπός αυτής της έρευνας ήταν να συσχετίσουν αυτές τις μελέτες προκειμένου να βγάλουν ασφαλή και κατανοητά συμπεράσματα.
Για να εκτιμήσουν τη ρύπανση του εξωτερικού αέρα, οι ερευνητές εξέτασαν τα σωματίδια, τα μικροσκοπικά κομμάτια σκόνης, βρωμιάς, καπνού, αιθάλης και υγρών σταγονιδίων. Προηγούμενες μελέτες έχουν βρει ότι τέτοια σωματίδια μπορούν να εισέλθουν στους πνεύμονες και να εισβάλουν στην κυκλοφορία του αίματος, συμβάλλοντας σε σημαντικές καταστάσεις υγείας, όπως καρδιακές παθήσεις, εγκεφαλικά επεισόδια, καρκίνο και νεφρική νόσο. Στον διαβήτη, η ρύπανση πιστεύεται ότι μειώνει την παραγωγή ινσουλίνης και προκαλεί φλεγμονή, εμποδίζοντας το σώμα να μετατρέψει τη γλυκόζη του αίματος σε ενέργεια που το σώμα χρειάζεται για να διατηρήσει την υγεία του.
Συνολικά, οι ερευνητές εκτιμούν ότι η ρύπανση συνέβαλε σε 3,2 εκατομμύρια νέα περιστατικά διαβήτη παγκοσμίως το 2016, που αντιπροσωπεύει περίπου το 14% όλων των νέων περιπτώσεων διαβήτη παγκοσμίως εκείνο το έτος. Εκτίμησαν επίσης ότι το 2016 απώλεσε 8,2 εκατομμύρια χρόνια υγιεινής ζωής λόγω διαβητικών που σχετίζονται με τη ρύπανση, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 14% όλων των ετών υγιούς ζωής που χάθηκε λόγω διαβήτη από οποιαδήποτε αιτία. (Το μέτρο της απώλειας της υγιεινής ζωής αναφέρεται συχνά ως «χρόνια ζωής με αναπηρία»).
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η μελέτη απέδωσε 150.000 νέες περιπτώσεις διαβήτη ανά έτος στην ατμοσφαιρική ρύπανση και 350.000 χρόνια υγιεινής ζωής που χάνονται ετησίως.
Η ομάδα του πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον, σε συνεργασία με επιστήμονες του Κέντρου Κλινικής Επιδημιολογίας των Υποθέσεων Βετεράνων, εξέτασε τη σχέση μεταξύ σωματιδίων και κινδύνου διαβήτη αρχικά αναλύοντας δεδομένα από 1,7 εκατομμύρια παλαίμαχους των Η.Π.Α. οι οποίοι παρακολουθήθηκαν για διάμεσο διάστημα 8,5 ετών. Οι βετεράνοι δεν είχαν ιστορίες διαβήτη. Οι ερευνητές συνέδεσαν τα δεδομένα των ασθενών με τα επίγεια συστήματα παρακολούθησης της ατμόσφαιρας του EPA καθώς και τους διαστημικούς δορυφόρους που λειτουργούσε η Εθνική Υπηρεσία Αεροναυτικής και Διαστήματος (NASA). Χρησιμοποίησαν διάφορα στατιστικά μοντέλα και εξέτασαν την εγκυρότητα έναντι ελέγχων όπως είναι οι συγκεντρώσεις νατρίου στο περιβάλλον, οι οποίες δεν έχουν σχέση με το διαβήτη και τα κατάγματα των κάτω άκρων που δεν έχουν σχέση με την εξωτερική ατμοσφαιρική ρύπανση, καθώς και τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη, μια ισχυρή σύνδεση με την ατμοσφαιρική ρύπανση. Αυτή η άσκηση βοήθησε τους ερευνητές να εξαλείψουν ψευδείς συσχετισμούς.
Στη συνέχεια, διεξήχθησαν όλες οι έρευνες που αφορούσαν τον διαβήτη και την ατμοσφαιρική ρύπανση και επινόησαν ένα πρότυπο για την αξιολόγηση του κινδύνου διαβήτη σε διάφορα επίπεδα μόλυνσης.
Τέλος, ανέλυσαν δεδομένα από τη μελέτη Global Burden of Disease, η οποία διεξάγεται ετησίως με συνεισφορές ερευνητών παγκοσμίως. Τα δεδομένα συνέβαλαν στην εκτίμηση των ετήσιων περιπτώσεων διαβήτη και των υγιών χρόνων ζωής που χάθηκαν λόγω ρύπανσης.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι ο συνολικός κίνδυνος του διαβητικού που σχετίζεται με τη ρύπανση αυξάνεται περισσότερο προς χώρες με χαμηλότερο εισόδημα, όπως η Ινδία, που δεν διαθέτουν πόρους για συστήματα περιβαλλοντικού μετριασμού και πολιτικές για καθαρό αέρα. Για παράδειγμα, οι χώρες που πλήττονται από τη φτώχεια αντιμετωπίζουν υψηλότερο κίνδυνο μόλυνσης από το διαβήτη περιλαμβάνουν το Αφγανιστάν, την Παπούα-Νέα Γουινέα και τη Γουιάνα, ενώ οι πλουσιότερες χώρες όπως η Γαλλία, η Φινλανδία και η Ισλανδία αντιμετωπίζουν μικρότερο κίνδυνο. Οι ΗΠΑ παρουσιάζουν μέτριο κίνδυνο διαβήτη που σχετίζεται με τη ρύπανση.
Στις ΗΠΑ, το κατώτατο όριο ρύπανσης του EPA είναι 12 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα, το υψηλότερο επίπεδο ατμοσφαιρικής ρύπανσης που θεωρείται ασφαλές για το κοινό, όπως ορίζεται από τον νόμο για τον καθαρό αέρα του 1990 και επικαιροποιήθηκε το 2012. Ωστόσο, χρησιμοποιώντας μαθηματικά μοντέλα, η ομάδα του Aly δημιούργησε αυξημένο κίνδυνο διαβήτη στα 2,4 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα. Βάσει δεδομένων VA, μεταξύ ενός δείγματος βετεράνων που εκτίθενται σε ρύπανση σε επίπεδο μεταξύ 5 και 10 μικρογραμμαρίων ανά κυβικό μέτρο αέρα, περίπου το 21% ανέπτυξε διαβήτη. Όταν η έκθεση αυτή αυξάνεται στα 11,9 έως 13,6 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα, περίπου το 24% της ομάδας ανέπτυξε διαβήτη. Μια διαφορά 3% φαίνεται μικρή, αλλά αντιπροσωπεύει μια αύξηση 5.000 έως 6.000 νέων περιπτώσεων διαβήτη ανά 100.000 άτομα σε ένα συγκεκριμένο έτος.
Τον Οκτώβριο του 2017, η Επιτροπή Lancet για τη ρύπανση και την υγεία δημοσίευσε μια έκθεση που περιγράφει τα κενά γνώσης σχετικά με τις επιβλαβείς επιπτώσεις της ρύπανσης στην υγεία. Μία από τις συστάσεις της ήταν να καθοριστεί και να ποσοτικοποιηθεί η σχέση μεταξύ ρύπανσης και διαβήτη.
Τα ευρήματα δημοσιεύονται στις 29 Ιουνίου στο The Lancet Planetary Health.
Επιστημονικό Άρθρο:
Bowe B, Xie Y, Li T, Yan Y, Xian H, Al-Aly Z. The 2016 Global and National Burden of Diabetes Mellitus Attributable to Fine Particulate Matter Air Pollution. The Lancet Planetary Health. Published online June 29, 2018.
