Παρά τις προσπάθειες να συμπεριληφθεί περισσότερη ποικιλομορφία στην έρευνα, οι άνθρωποι ευρωπαϊκής καταγωγής εξακολουθούν να παρουσιάζουν υπερβολική υπερεκπροσώπηση και οι εθνοτικά ποικίλοι πληθυσμοί αποκλείονται σε μεγάλο βαθμό από την έρευνα για την ανθρώπινη γονιδιωματική, σύμφωνα με τους συντάκτες ενός σχολιασμού που δημοσιεύθηκε στις 21 Μαρτίου σε ειδική έκδοση του περιοδικού Cell για την ανθρώπινη γενετική. Αυτή η έλλειψη διαφορετικότητας στις μελέτες έχει σοβαρές συνέπειες για την επιστήμη και την ιατρική.
Για ένα πράγμα λένε, η προκατάληψη στα δεδομένα περιορίζει την κατανόηση από τους επιστήμονες των γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων που επηρεάζουν την υγεία και τις ασθένειες. Περιορίζει επίσης την ικανότητα να προβεί σε ακριβείς προβλέψεις για τον κίνδυνο ασθενείας ενός ατόμου με βάση τη γενετική και να αναπτύξει νέες και δυνητικά πιο αποτελεσματικές προσεγγίσεις θεραπείας.
«Η απομάκρυνση ολόκληρων πληθυσμών από γενετικές μελέτες στον άνθρωπο είναι τόσο επιστημονικά καταστροφική όσο και άδικη», λέει η συν-συγγραφέας Sarah Tishkoff, μια εξελικτική γενετίστρια στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβανίας. «Μπορεί να χάνουμε γενετικές παραλλαγές που διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην υγεία και στις ασθένειες σε διάφορους εθνοτικούς πληθυσμούς, οι οποίοι μπορεί να έχουν επιβλαβείς συνέπειες από την άποψη της πρόληψης και θεραπείας των ασθενειών».
Η Tishkoff και οι συνεργάτες της, όπως ο Giorgio Sirugo, Πανεπιστήμιο της Πενσυλβανίας και ο Scott M. Williams, Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Case Western Reserve, αναφέρουν ότι από το 2018 τα άτομα που περιλαμβάνονται σε γενικές μελέτες σύνδεσης γονιδιώματος (GWAS) ήταν 78% Ευρώπης, 10% Ασίας, 2% Αφρικής, 1% Ισπανόφωνα και < 1% όλων των άλλων εθνοτικών ομάδων. Οι μελέτες GWAS αναζητούν το γονιδίωμα για μικρές παραλλαγές που συμβαίνουν συχνότερα σε άτομα με συγκεκριμένη ασθένεια ή άλλο χαρακτηριστικό από ό,τι σε άτομα χωρίς την ασθένεια ή το χαρακτηριστικό.
Η ανθρώπινη γενετική διαφοροποίηση εξηγείται από τις διαφορές στις εξελικτικές ιστορίες των ανθρώπινων πληθυσμών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προκύπτουν από τη μετανάστευση των σύγχρονων ανθρώπων εκτός Αφρικής και από όλα τα επόμενα γεγονότα. Επομένως, η πλήρης κατανόηση της ανθρώπινης γενετικής και η σχέση της με την ασθένεια απαιτεί μελέτες σε ανθρώπους που αντιπροσωπεύουν το πλήρες «τοπίο της ανθρώπινης παραλλαγής».
«Η έλλειψη ποικιλομορφίας στις μελέτες γονιδιωματικής στον άνθρωπο είναι πιθανό να επιδεινώσει τις ανισότητες στον τομέα της υγείας», λέει ο Williams. «Για παράδειγμα, αναπτύσσονται προσεγγίσεις για την πρόβλεψη του κινδύνου ασθενειών όπως η νόσος του Αλτσχάιμερ, οι καρδιακές παθήσεις ή ο διαβήτης, με βάση την κατάστασή τους για πολλαπλά γονίδια, αλλά οι υπολογισμοί αυτοί που αναπτύχθηκαν βάσει στοιχείων από κυρίως ευρωπαϊκούς πληθυσμούς ενδέχεται να μην ισχύουν για άτομα από άλλα εθνοτικά υπόβαθρα». Οι νέες στοχευμένες θεραπείες που αναπτύχθηκαν με βάση τα γενετικά στοιχεία, κυρίως από άτομα με ευρωπαϊκή προέλευση, και μετέπειτα κλινικές δοκιμές, που διεξάγονται επίσης σε άτομα ευρωπαϊκής καταγωγής, μπορεί να έρχονται με παρόμοια προβλήματα όταν συνταγογραφούνται σε άτομα σε άλλες ομάδες.
«Η έλλειψη εθνοτικής ποικιλομορφίας στις μελέτες γονιδιώματος του ανθρώπου σημαίνει ότι η ικανότητά μας να μεταφράσουμε τη γενετική έρευνα στην κλινική πρακτική ή στην πολιτική δημόσιας υγείας μπορεί να είναι επικίνδυνα ελλιπής ή, χειρότερα, λάθος» σημειώνουν.
Υπό το πρίσμα αυτό, οι ερευνητές ζητούν μια συντονισμένη προσπάθεια για την αύξηση της ποικιλομορφίας στις μελέτες γονιδιώματος στον άνθρωπο, απαιτώντας χρηματοδότηση που στοχεύει στη συμπερίληψη των εθνικά διαφορετικών πληθυσμών και στην ανάπτυξη υποδομών για την πραγματοποίηση κλινικής και γονιδιωματικής έρευνας σε παραμελημένους πληθυσμούς. Θα υπάρξουν και άλλες προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν, συμπεριλαμβανομένης της δυσπιστίας ορισμένων κοινοτήτων στη βιοϊατρική έρευνα που προέρχονται από προηγούμενες εμπειρίες εκμετάλλευσης.
«Όπου είναι δυνατόν, καλά-χαρακτηρισμένα βιοτραπεζικά στοιχεία που περιλαμβάνουν εθνοτικά διαφορετικά άτομα που συνδέονται με εκτενή ιατρικά αρχεία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να διερευνηθεί ο γενετικός κίνδυνος της νόσου, μεταφράζοντας σε καλύτερη υγειονομική περίθαλψη για όλους τους πληθυσμούς», ανέφερε ο Sirugo. «Αυτές οι πρωτοβουλίες θα απαιτήσουν την πολιτική βούληση για τη βελτίωση της χρηματοδότησης και της υποδομής για τη μελέτη της γονιδιωματικής και φαινοτυπικής πολυμορφίας στους παγκόσμιους πληθυσμούς. Η μελλοντική επιτυχία της ιατρικής γονιδιωματικής και ακρίβειας εξαρτάται από αυτήν».
Οι συντάκτες υποστηρίζονται από το National Institutes of Health και το American Diabetes Association.
Επιστημονικό Άρθρο:
Giorgio Sirugo, Scott M. Williams, Sarah A. Tishkoff. The Missing Diversity in Human Genetic Studies. Cell, 2019.
