Μέχρι ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι θα μπορούσαν να εκτίθενται ξανά σε κουνούπια που φέρουν ασθένειες μέχρι το τέλος του αιώνα λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη, λέει μια νέα μελέτη που εξετάζει τις μεταβολές της θερμοκρασίας σε μηνιαία βάση σε ολόκληρο τον κόσμο.
Οι επιστήμονες λένε ότι οι ειδήσεις είναι κακές ακόμη και σε περιοχές με μικρό μόνο κίνδυνο να έχουν ένα κλίμα κατάλληλο για τα κουνούπια, επειδή οι ιοί που φέρνουν είναι διαβόητοι για εκρηκτικά ξεσπάσματα όταν εμφανίζονται στο σωστό μέρος υπό τις κατάλληλες συνθήκες.
«Η αλλαγή του κλίματος είναι η μεγαλύτερη και πιο εκτεταμένη απειλή για την παγκόσμια ασφάλεια υγείας», λέει ο βιολόγος της παγκόσμιας αλλαγής Colin J. Carlson, PhD, μεταδιδακτορικός συνεργάτης στο τμήμα βιολογίας του Πανεπιστημίου του Georgetown και συν-επικεφαλής της νέας μελέτης. «Τα κουνούπια είναι μόνο μέρος της πρόκλησης, αλλά μετά την επιδημία Zika στη Βραζιλία το 2015, είμαστε ιδιαίτερα ανήσυχοι για το τι θα ακολουθήσει».
Η ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον Sadie J. Ryan του Πανεπιστημίου της Florida και τον Carlson δημοσίευσε στο περιοδικό ανοιχτής πρόσβασης PLOS Neglected Tropical Diseases, αν τα δύο πιο συνηθισμένα κουνούπια – Aedes aegypti και Aedes albopictus – ακολουθούν και κινούνται καθώς η θερμοκρασία αλλάζει εδώ και δεκαετίες.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τα κουνούπια είναι ένα από τα πιο θανατηφόρα έντομα στον κόσμο, μεταφέροντας ασθένειες που προκαλούν εκατομμύρια θανάτους κάθε χρόνο. Τόσο το Aedes aegypti όσο και το Aedes albopictus μπορούν να μεταφέρουν τους ιούς του δάγγειου, του chikunguyna και του Zika, καθώς και τουλάχιστον άλλες δεκάδες αναδυόμενες ασθένειες που οι ερευνητές λένε ότι θα μπορούσαν να αποτελέσουν απειλή τα επόμενα 50 χρόνια.
Με την υπερθέρμανση του πλανήτη, λένε οι επιστήμονες, σχεδόν όλος ο παγκόσμιος πληθυσμός θα μπορούσε να εκτεθεί κάποια στιγμή τα επόμενα 50 χρόνια. Καθώς η θερμοκρασία αυξάνεται, αναμένουν εκπομπές σε τροπικούς και εποχιακούς κύκλους σε όλο τον κόσμο σχεδόν παντού. Μία μεγαλύτερη ένταση λοιμώξεων προβλέπεται επίσης.
«Αυτές οι ασθένειες, τις οποίες θεωρούμε αυστηρά τροπικές, εμφανίζονται ήδη σε περιοχές με κατάλληλα κλίματα, όπως η Φλόριντα, επειδή οι άνθρωποι είναι πολύ ικανοί να μετακινούν ιούς σε όλο τον κόσμο», εξηγεί ο Ryan, αναπληρωτής καθηγητής ιατρικής γεωγραφίας στη Φλώριδα.
«Ο κίνδυνος μετάδοσης ασθενειών αποτελεί σοβαρό πρόβλημα, ακόμη και τις επόμενες δεκαετίες», λέει ο Carlson. «Ήπειροι όπως η Ευρώπη, η Βόρεια Αμερική και οι υψηλές ανησυχίες στις τροπικές περιοχές που ήταν πολύ κρύες για τους ιούς θα αντιμετωπίσουν νέες ασθένειες όπως ο δάγκειος πυρετός».
Οι πιο σοβαρές κλιματικές αλλαγές θα προκαλούσαν αναλογικά χειρότερες εκθέσεις πληθυσμού για το κουνούπι Aedes aegypti. Αλλά σε περιοχές με τη χειρότερη αύξηση του κλίματος, συμπεριλαμβανομένης της Δυτικής Αφρικής και της Νοτιοανατολικής Ασίας, αναμένονται σοβαρές μειώσεις για το κουνούπι του Aedes albopictus, ιδιαίτερα στη νοτιοανατολική Ασία και τη δυτική Αφρική. Αυτό το κουνούπι φέρει δάγκειο, chikunguyna και Zika.
«Η κατανόηση των γεωγραφικών μετατοπίσεων των κινδύνων θέτει πραγματικά αυτή την προοπτική», λέει ο Ryan. «Ενώ μπορούμε να δούμε ότι αλλάζουμε αριθμούς και πιστεύουμε ότι έχουμε την απάντηση, φανταστείτε έναν κόσμο πολύ ζεστό για αυτά τα κουνούπια».
«Αυτό μπορεί να ακούγεται σαν μια καλή είδηση, ένα κακό σενάριο ειδήσεων, αλλά όλα είναι κακά νέα εάν καταλήξουμε στο χειρότερο χρονοδιάγραμμα για την κλιματική αλλαγή», λέει ο Carlson. «Οποιοδήποτε σενάριο όπου μια περιοχή είναι πολύ ζεστή για να μεταδώσει τον δάγκειο είναι εκεί όπου έχουμε και διαφορετικές αλλά εξίσου σοβαρές απειλές σε άλλους τομείς της υγείας».
Η ομάδα ερευνητών εξέτασε τις θερμοκρασίες από μήνα σε μήνα για να παρουσιάσει κινδύνους από το 2050 και το 2080. Η μοντελοποίηση δεν πρόβλεψε ποιος τύπος κουνουπιού θα μεταναστεύσει, αλλά αντιπροσώπευε ένα κλίμα όπου δεν θα αποφευχθεί η εξάπλωσή τους.
«Με βάση αυτό που γνωρίζουμε για την κίνηση κουνουπιών από περιοχή σε περιοχή, τα 50 χρόνια είναι πολύ μεγάλος χρόνος και αναμένουμε σημαντική εξάπλωση και των δύο ειδών εντόμων, ιδιαίτερα των Aedes aegypti, που ευδοκιμούν σε αστικά περιβάλλοντα», εξηγεί ο Carlson.
«Αυτή είναι μόνο μια μελέτη για να αρχίσουμε να κατανοούμε τις ταχέως πλησιάζουσες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε με την υπερθέρμανση του πλανήτη», λέει ο Carlson. «Πρέπει να βρούμε ένα ηρωικό καθήκον μπροστά μας. Πρέπει να καταλάβουμε τον παθογόνο παράγοντα από παθογόνο, κατά περιφέρεια, όταν θα προκύψουν προβλήματα ώστε να μπορέσουμε να σχεδιάσουμε μια παγκόσμια αντίδραση στην υγεία».
Εκτός από τους Ryan και Carlson, συγγραφείς της μελέτης περιλαμβάνουν την Erin A. Mordecai του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ και τον Leah R. Johnson του Πολυτεχνείου της Βιρτζίνια και το κρατικό πανεπιστήμιο.
Το έργο αυτό υποστηρίχθηκε από τα National Science Foundation (DEB-1518681, DEB-1641145, and DEB-1640780), Centers for Disease Control and Prevention (1U01CK000510-01), Southeastern Regional Center of Excellence in Vector – Borne Diseases: the Gateway Program, το Stanford Woods Institute for the Environment, και το Stanford Center for Innovation in Global Health.
Επιστημονικό Άρθρο:
Sadie J. Ryan, Colin J. Carlson, Erin A. Mordecai, Leah R. Johnson. Global expansion and redistribution of Aedes-borne virus transmission risk with climate change. PLOS Neglected Tropical Diseases, 2019
