Οι ανάγκες του ανθρώπου είναι, αποδεδειγμένα από πολλές έρευνες, απεριόριστες και ακόρεστες αλλά τα αγαθά με τα οποία ικανοποιούνται οι ανάγκες αυτές είναι περιορισμένα. Αυτό στην οικονομική επιστήμη έχει διατυπωθεί ως το κύριο οικονομικό πρόβλημα από το οποίο απορρέουν όλα τα άλλα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα και αποτελεί την αιτία που η κοινωνία είναι δομημένη με τη συγκεκριμένη της μορφή. Φανταστείτε έναν κόσμο που όλα ήταν έτοιμα και μπορούσαμε να αποκτήσουμε ότι θέλουμε χωρίς κόπο. Σίγουρα αν ίσχυε κάτι τέτοιο δεν θα υπήρχε λόγος για να πραγματοποιήσουμε καμία από τις ενέργειες της καθημερινότητας (όπως εργασία, προσπάθεια, σκέψη κλπ).
Το 1943 ένας από τους μεγαλύτερους επιστήμονες στο κομμάτι της ψυχολογίας , ο Abraham Maslow, δημιούργησε ένα μοντέλο με το οποίο κατηγοριοποίησε τις ανάγκες του ατόμου σε επίπεδα δημιουργώντας έτσι τη πασίγνωστη “πυραμίδα του Maslow”. Στη βάση αυτής της πυραμίδας ο Maslow τοποθέτησε τις “φυσιολογικές” ανάγκες, οι οποίες είναι η τροφή, το νερό, η στέγη, η ένδυση και η ανάγκη για αναπαραγωγή. Σύμφωνα με τον Maslow αυτές οι ανάγκες αποτελούν κοινές ανάγκες για όλους τους ανθρώπους και επιδιώκουν με παρόμοια μέσα την επίτευξή τους. Στο δεύτερο επίπεδο τοποθετήθηκαν οι ανάγκες “ασφάλειας”. Οι συγκεκριμένες ανάγκες αποτελούν τους τρόπους εξασφάλισης όλων των αναγκών πρώτης βαθμίδας (πχ πρέπει να βρω μία δουλειά για να εξασφαλίσω τη τροφή και τη στέγη μου). Στη τρίτη βαθμίδα ο Maslow τοποθέτησε τις κοινωνικές ανάγκες. Από την εποχή του Αριστοτέλη έχει εξαχθεί το συμπέρασμα ότι ο άνθρωπος είναι ον κοινωνικό από τη φύση του. Αυτό σημαίνει ότι το άτομο θέλει να ανήκει σε κάποια κοινωνική ομάδα να μπορεί να μιλήσει με κάποιον συνάνθρωπό του ώστε να αισθάνεται μέλος μίας ομάδας ατόμων με κοινά χαρακτηριστικά. Το τέταρτο επίπεδο αναγκών είναι οι “εγωιστικές” ανάγκες. Σε αυτές ο Maslow τοποθετεί τις ανάγκες για κοινωνική αναγνώριση, για φήμη και για υστεροφημία. Το πέμπτο επίπεδο αποτελούν οι ανάγκες “αυτοπραγμάτωσης”. Σε αυτό το επίπεδο το άτομο προσπαθεί να εκπληρώσει τα όνειρα του και να αποκτήσει εσωτερική γαλήνη και έτσι δεν θα τον κυριεύει το άγχος και η έλλειψη πραγματοποίησης των αναγκών των υπόλοιπων κατηγοριών.
Περιγραφή: Η πυραμίδα των αναγκών του Maslow
Το παραπάνω μοντέλο του Maslow αποτελεί τη βάση της ψυχολογίας σήμερα παρόλο που έχει αμφισβητηθεί σε κάποια σημεία του από νεότερες επιστημονικές μελέτες. Ακόμη ο Maslow κατέληξε σε δύο πολύ σημαντικά πορίσματα. Το πρώτο αποτελεί την κατάσταση της εκτίμησης και της ευχαρίστησης από την εκπλήρωση μίας ανάγκης. Εκτιμούμε τις ανάγκες μας όταν παύουμε να τις έχουμε εκπληρωμένες. Αυτό σημαίνει ότι ο άνθρωπος έχει την τάση να μεταβιβάζει το ενδιαφέρον του από μία εκπληρωμένη ανάγκη σε μία άλλη ανώτερης βαθμίδας στην πυραμίδα του Maslow. Όταν όμως για κάποιο λόγο χάσει την εκπληρωμένη ανάγκη τότε θα αρχίσει να την εκτιμά ξανά όπως και στο αρχικό επίπεδο.
Το άλλο πόρισμα που κατέληξε ο Maslow είναι με μία λέξη το κίνητρο. Αυτή η ιδιότητα, το κίνητρο δηλαδή, αποτελεί και τη βάση για μία ολόκληρη επιστήμη που είναι η Διοίκηση του Ανθρώπινου Δυναμικού. Ο άνθρωπος για να πραγματοποιήσει τις ανάγκες του χρειάζεται ένα κίνητρο είτε ψυχικό, είτε συναισθηματικό , είτε χρηματικό. Βιολογικά το κίνητρο αποτελεί ένα ερέθισμα στον εγκέφαλο όπου ο τελευταίος δίνει μετά το ερέθισμα αυτό την εντολή για την πραγματοποίηση οποιασδήποτε πράξης ή ανάγκης. Στη ζωή μας όλοι λειτουργούμε με διάφορα κίνητρα ποτέ δεν κάνουμε κάτι χωρίς να υπάρχει κάποια αιτία από πίσω.
Κλείνοντας θα ήθελα να τονίσω ότι οι ανάγκες του ανθρώπου είναι διαφορετικές ανάλογα και με την ηλικία μας, την εποχή στην οποία ζούμε και την κοινωνία στην οποία είμαστε ενταγμένοι. Για αυτό το κύριο οικονομικό πρόβλημα δεν πρόκειται να λυθεί ποτέ. Αν μπορούσαμε να ικανοποιήσουμε τις ανάγκες μας θα δημιουργόντουσαν διαφορετικές ανάγκες τις οποίες πάλι θα έπρεπε να καλύπταμε. Σκεφτείτε και το άλλο και κλείνω με αυτό. Αν είχαμε ικανοποιήσει όλες μας τις ανάγκες τότε τότε ο άνθρωπος δεν θα είχε κίνητρο να συμμετέχει στην παραγωγική διαδικασία και δεν θα παρήγαγε τα μέσα για την ικανοποίηση των αναγκών του.
Πηγή: www.simplypsychology.com
