Διατροφή και νευροεκφυλιστικά νοσήματα

Καταρχάς νευροεκφυλιστικές ασθένειες, είναι όταν  τα κύτταρα του κεντρικού νευρικού συστήματος σταματούν να λειτουργούν ή πεθαίνουν λόγω νευροεκφυλισμού . Για παράδειγμα η νόσος του Αλτσχάιμερ . ^[1]  Επίσης, οι νευροεκφυλιστικές ασθένειες είναι ανίατες παθήσεις που επιφέρουν αναπηρία και οδηγούν στην προοδευτική εκφύλιση ή/και τον θάνατο των νευρικών κυττάρων. Πιο συγκεκριμένα, αυτή η εξέλιξη προκαλεί προβλήματα στην κίνηση (αταξία) ή στη νοητική λειτουργία (άνοια).

Επομένως ποιες είναι οι πιο συχνές Νευροεκφυλιστικές Νόσοι;

• Αρχικά η νόσος Alzheimer (AD) και άλλες μορφές άνοιας
• Έπειτα η νόσος Parkinson (PD) και οι σχετιζόμενες με την PD διαταραχές
• Ύστερα οι ασθένειες prion
• Επίσης, οι νόσοι του κινητικού νευρώνα (MND)
• Στην συνέχεια η νόσος Huntington (HD)
• Ακόμη, η νωτιαιοπαρεγκεφαλιδική αταξία (SCA)
• Ακολούθως η νωτιαία μυϊκή ατροφία (SMA)
• Επιπλέον η Βαριά μυασθένειας ή αλλιώς  μυασθένεια Gravis
• Μετά η Σκλήρυνση κατά πλάκας
• Και τέλος, η Πλάγια μυατροφική σκλήρυνση

Διατροφή και Νευροεκφυλιστικές παθήσεις

Αρχικά, η διατροφή συμβάλλει  σημαντικά στην πρόληψη νευροεκφυλιστικών παθήσεων, με βάση μιας πρόσφατης ανάλυσης της μελέτης Caerphilly Prospective Study (2013) στην Ουαλία. Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη μελέτη, η κατανάλωση σε καθημερινή βάση περισσότερων από 3 μερίδων φρούτων και λαχανικών, ελαττώνει τον κίνδυνο για άνοια κατά 20% στην 30ετία. Αν για παράδειγμα αυτή η αλλαγή γίνει και με άλλες αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως αποχή από αλκοόλ και συστηματική, ήπια σωματική άσκηση, τα οφέλη είναι πολύ μεγαλύτερα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, η Μεσογειακή διατροφή, και ειδικότερα, η Κρητική Δίαιτα, που χαρακτηρίζεται από υψηλή πρόσληψη λαχανικών, οσπρίων, ξηρών καρπών και σπόρων, φρούτων, δημητριακών, μέτρια πρόσληψη ψαριών, υψηλή πρόσληψη ευεργετικών πολυακόρεστων λιπαρών οξέων, χαμηλή πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών οξέων, χαμηλή πρόσληψη κρεατικών και γαλακτοκομικών προϊόντων και περιορισμένη κατανάλωση αλκοόλ, κυρίως υπό τη μορφή κρασιού, έχει συσχετιστεί με μειωμένο κίνδυνο καρδιαγγειακών νόσων, αρκετών ειδών καρκίνου και συνολικής θνησιμότητας, αλλά και με μείωση του κινδύνου για την εμφάνιση της νόσου Alzheimer. Αποδεικνύεται ότι, η Μεσογειακή Δίαιτα μπορεί να έχει σημαντικά οφέλη, ακόμη κι όταν η νόσος Αλτσχάιμερ έχει εγκατασταθεί και τα συμπτώματά της έχουν ξεκινήσει. Συμπληρωματικά, η μεσογειακή διατροφή (MeDi) μπορεί να βοηθήσει στην προστασία από την άνοια.  ^{[ 2]}

Ακόμα, άλλες δίαιτες, όπως η Σκανδιναβική δίαιτα έχει προληπτικά αποτελέσματα κατά της γνωστικής έκπτωσης. Με άλλα λόγια,  η συγκεκριμένη  δίαιτα έχει ως βάση τα τοπικά προϊόντα διατροφής των Σκανδιναβικών χωρών και ποικιλία μούρων, αυξανόμενες πολυφαινόλες και αντιοξειδωτικά. Επιπλέον, έχει ως βάση της την  σίκαλη, τη βρώμη και το κριθάρι ως προϊόντα δημητριακών. Ειδικότερα η πηγή των ακόρεστων λιπαρών οξέων είναι η ελαιοκράμβη ^{[ 3]}.

Επιπρόσθετα, στην Ασία, μια δίαιτα με υψηλή κατανάλωση φρούτων, ξηρών καρπών και σπόρων, τσαγιού, λαχανικών, δημητριακών ολικής αλέσεως, οστρακοειδών, γάλακτος και ψαριών συνδέθηκε αντιστρόφως με τον επιπολασμό της αδυναμίας ^{[ 4 ]}.

Αναλυτικότερα, ο υποσιτισμός έχει σχέση  με γνωστική εξασθένηση ή λειτουργική απώλεια, αλλά είναι επίσης γνωστό ότι η ανεπαρκής διατροφική κατάσταση προδιαθέτει σε γνωστική αδυναμία. Συνοψίζοντας, τα αποτελέσματα που δημοσιεύθηκαν στο Journal of Alzheimer’s Disease το 2012, έκαναν φανερό  ότι η ύπαρξη επαρκούς ισορροπίας της αναλογίας των ημερήσιων θερμίδων που προέρχονται από υδατάνθρακες, λίπη και πρωτεΐνες μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση της νευρωνικής ακεραιότητας και της βέλτιστης γνωστικής λειτουργίας στους ηλικιωμένους. Επιπλέον, τόσο ο υψηλός όσο και ο χαμηλός δείκτης μάζας σώματος, οδηγούν σε χειρότερα αποτελέσματα σε τεστ μνήμης, προσανατολισμού, προσοχής και υπολογισμού. Αποδεικνύεται ότι, το ιδανικό είναι ένας μέσος όρος με το σωματικό βάρος εντός ενός υγιούς δείκτη μάζας σώματος ^{[ 5 ]}.

Ο ρόλος του ύπνου και της άσκησης στα Νευροεκφυλιστικά νοσήματα:

Είναι αλήθεια ότι, ο ύπνος είναι επίσης ως αιτία/αποτέλεσμα της άνοιας και των σχετικών νευροεκφυλιστικών ασθενειών. Πράγματι, οι μελέτες παρατήρησης υποστηρίζουν συσχετίσεις μεταξύ του διαταραγμένου ύπνου και της γνωστικής έκπτωσης. Συνεπώς, είναι φανερό ότι είναι ένας παράγοντας κινδύνου για νευροεκφυλιστικές ασθένειες, ιδιαίτερα στο αλτσχάιμερ ^{[ 6 ].}

Επιπλέον, άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι οι αλλαγές στη διατροφή, ιδιαίτερα η υιοθέτηση μιας Μεσογειακής Διατροφής (MeDi), μπορούν να οδηγήσουν σε καλύτερη ποιότητα ύπνου σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας ^{[ 7 , 8 ]}.

Αντίθετα, ο ρόλος της άσκησης στην πρόληψη/βελτίωση της γνωστικής έκπτωσης δεν είναι ξεκάθαρος. Με άλλα λόγια ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι η άσκηση από μόνη της δεν μπορεί να προστατεύσει από τη γνωστική έκπτωση σε ηλικιωμένα άτομα ^{[ 9, 10 ]}, ενώ άλλες μελέτες έχουν περιγράψει πώς προστατεύει από την νόσο αλτσχάιμερ ^{[ 11 ]}.

Συμπεράσματα

Εν κατακλείδι, ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες για την  ανάπτυξη της γνωστικής επιδείνωσης είναι το οξειδωτικό στρες. Κατά συνέπεια, η αύξηση των αντιοξειδωτικών στη διατροφή μπορεί να είναι μία από τις θεραπευτικές στρατηγικές στη διαχείριση αυτών των ασθενών. Πέρα από αυτό υπάρχουν πολυάριθμες μελέτες που δείχνουν την αποτελεσματικότητα των αντιοξειδωτικών στη ρύθμιση του οξειδωτικού στρες, είτε λόγω της λειτουργίας τους ως δεσμευτές ελεύθερων ριζών, είτε λογω της ενίσχυσης  της αντιοξειδωτικής δράσης. Από την άλλη πλευρά, η ακατάλληλη χρήση αντιοξειδωτικών μπορεί να έχει παρενέργειες και τοξικότητα σε υψηλές δόσεις.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

1. ↑ «neurodegenerative disorder». National Cancer Institute. 2 Φεβρουαρίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2018.

2. . Panza, F.; Solfrizzi, V.; Giannini, M.; Seripa, D.; Pilotto, A.; Logroscino, G. Nutrition, frailty, and Alzheimer’s disease. Front. Aging Neurosci. 2014, 6, 221. [Google Scholar] [CrossRef]3

3. Bauer, J.M.; Morley, J.E. The relevance of healthy diets for the prevention of frailty and cognitive impairment. Curr. Opin. Clin. Nutr. Metab. Care 2018, 21, 1–3. [Google Scholar] [CrossRef]4.

4. Lo, Y.L.; Hsieh, Y.T.; Hsu, L.L.; Chuang, S.Y.; Chang, H.Y.; Hsu, C.C.; Chen, C.Y.; Pan, W.H. Dietary pattern associated with frailty: Results from nutrition and health survey in Taiwan. J. Am. Geriatr. Soc. 2017, 65, 2009–2015. [Google Scholar] [CrossRef]

5. Roberts, R.O.; Roberts, L.A.; Geda, Y.E.; Cha, R.H.; Pankratz, V.S.; O’Connor, H.M.; Knopman, D.S.; Petersen, R.C. Relative intake of macronutrients impacts risk of mild cognitive impairment or dementia.  Alzheimers Dis.2012, 32, 329–339. [Google Scholar] [CrossRef] [PubMed]

6. Spira, A.P.; Chen-Edinboro, L.P.; Wu, M.N.; Yaffe, K. Impact of sleep on the risk of cognitive decline and dementia.  Opin. Psychiatry2014, 27, 478–483. [Google Scholar] [CrossRef][Green Version]

7. Campanini, M.Z.; Guallar-Castillon, P.; Rodriguez-Artalejo, F.; Lopez-Garcia, E. Mediterranean diet and changes in sleep duration and indicators of sleep quality in older adults. Sleep2017, 40. [Google Scholar] [CrossRef]

8. Godos, J.; Ferri, R.; Caraci, F.; Cosentino, F.I.I.; Castellano, S.; Galvano, F.; Grosso, G. Adherence to the mediterranean diet is associated with better sleep quality in Italian adults. Nutrients2019, 11, 976. [Google Scholar] [CrossRef]

9. Bamidis, P.D.; Fissler, P.; Papageorgiou, S.G.; Zilidou, V.; Konstantinidis, E.I.; Billis, A.S.; Romanopoulou, E.; Karagianni, M.; Beratis, I.; Tsapanou, A.; et al. Gains in cognition through combined cognitive and physical training: The role of training dosage and severity of neurocognitive disorder.  Aging Neurosci.2015, 7, 152. [Google Scholar] [CrossRef]

10. Ngandu, T.; Lehtisalo, J.; Solomon, A.; Levalahti, E.; Ahtiluoto, S.; Antikainen, R.; Backman, L.; Hanninen, T.; Jula, A.; Laatikainen, T.; et al. A 2 year multidomain intervention of diet, exercise, cognitive training, and vascular risk monitoring versus control to prevent cognitive decline in at-risk elderly people (finger): A randomised controlled trial. Lancet2015, 385, 2255–2263. [Google Scholar] [CrossRef]

11. Garcia-Mesa, Y.; Lopez-Ramos, J.C.; Gimenez-Llort, L.; Revilla, S.; Guerra, R.; Gruart, A.; Laferla, F.M.; Cristofol, R.; Delgado-Garcia, J.M.; Sanfeliu, C. Physical exercise protects against Alzheimer’s disease in 3xTg-AD mice.  Alzheimers Dis.2011, 24, 421–454. [Google Scholar] [CrossRef] [PubMed