Ειδικές μαθησιακές δυσκολίες: Πώς θα τις αναγνωρίσετε

Οι δυσκολίες μάθησης ταξινομούνται ανάλογα με το βαθμό δυσλειτουργίας που προκαλούν. Βάση του λειτουργικού συστήματος κατηγοριοποίησης, τα παιδιά διακρίνονται σε:

1. Παιδιά με νοημοσύνη κατώτερη του μέσου όρου. Οι επιδόσεις τους σε διάφορους υστερούν έναντι των άλλων
2. Παιδιά που δεν παρουσιάζουν σοβαρή νοητική απόκλιση συγκριτικά με παιδιά ίδιας ηλικίας, αλλά αντιμετωπίζουν δυσχέρειες σε συγκεκριμένους τομείς. Στην ανάγνωση, τη γραφή, την αρίθμηση. Σε αυτά τα παιδιά γίνεται λόγος για ειδικές μαθησιακές δυσκολίες ή μαθησιακές δυσχέρειες.

Οι μαθησιακές δυσκολίες οφείλονται συνήθως σε σωματικές, νοητικές και ψυχικές δυσλειτουργίες. Πρέπει να γίνει σαφές πως υπάρχει διαχωρισμός ανάμεσα στις ειδικές μαθησιακές δυσκολίες που συναντούν άτομα χωρίς εμφανείς σωματικές ή νοητικές αναπηρίες. Και στα μαθησιακά προβλήματα των ατόμων με ειδικές ανάγκες.

Ο όρος ειδικές μαθησιακές δυσκολίες δεν περιλαμβάνει προβλήματα μάθησης τα οποία είναι πρωτίστως αποτέλεσμα οπτικών, ακουστικών ή κινητικών αναπηριών. Νοητικής υστέρησης, συναισθηματικών διαταραχών. Περιβαλλοντικών, πολιτιστικών, οικονομικών ελλείψεων.

Επομένως μπορούμε να πούμε πως οι δυσκολίες οι οποίες αφορούν σε συγκεκριμένες δυσχέρειες που εμφανίζει το άτομο σε τομείς όπως η γραφή, η ανάγνωση και η αρίθμηση και δεν επηρεάζουν κατ’ ανάγκην τις επιδόσεις του σε άλλους τομείς, λέγονται ειδικές μαθησιακές δυσκολίες. Το 30% περίπου του μαθητικού πληθυσμού, αντιμετωπίζει προβλήματα μάθησης.

Advertisements

Χαρακτηριστικά μαθησιακών δυσκολιών

Γενικά μαθησιακές δυσκολίες μπορούν να εμφανίσουν όλα τα άτομα . παιδιά και των δύο φύλων, ανεξαρτήτως φυλής, γεωγραφικής, πολιτιστικής, κοινωνικοοικονομικής κατάστασης. Σύμφωνα με τους ερευνητές, μεγαλύτερο ποσοστό αγοριών εμφανίζει μαθησιακές δυσκολίες, συγκριτικά με αυτό τον κοριτσιών. Αυτό οφείλεται στο γεγονός πως στις γεννήσεις αγοριών εμφανίζονται περισσότερες περιγεννητικές ανωμαλίες. Καθώς και στον τρόπο κοινωνικοποίησης των αγοριών.

Συχνό φαινόμενο είναι να εντοπίζονται μαθησιακές δυσκολίες οφειλόμενες σε εξωγενείς παράγοντες. Άτομα προερχόμενα από υποβαθμισμένα κοινωνικοπολιτικά περιβάλλοντα. Παιδιά από φτωχές οικογένειες, ζώντα σε ανέχεια και διαφόρων ειδών στερήσεις. Άτομα επίσης που ανήκουν σε μειονότητες ή οποιαδήποτε ομάδα διατρέχει κίνδυνο κοινωνικού αποκλεισμού.

Δυσκολίες στον προφορικό λόγο

Εμμένουσες αποκλείσεις  στα γλωσσικά «στάνταρτ» των παιδιών ίδιας ηλικίας, δημιουργούν υπόνοια πιθανής γλωσσικής διαταραχής.

Συμπτώματα:

1. Καθυστέρηση έναρξης ομιλίας
2. Έντονες παρατεταμένες δυσκολίες προφοράς ορισμένων φθόγγων
3. Παράληψη συλλαβών ή λέξεων
4. Αδυναμία ανάκλησης λέξεων
5. Επαναλαμβανόμενα συντακτικά και γραμματικά λάθη
6. Αίσθηση πως το γλωσσικό επίπεδο του παιδιού δε συνάδει με τις νοητικές του ικανότητες  σε άλλες δραστηριότητες. (παιχνίδι)

Δυσκολίες γραπτού λόγου

Ο γραπτός λόγος είναι πιο δύσκολος συγκριτικά με τον προφορικό. Υπάρχει άμεση σχέση ανάμεσα στην ανάπτυξη του προφορικού και του γραπτού λόγου. Η βελτίωση των δεξιοτήτων του προφορικού λόγου (σωστή άρθρωση, πλούσιο λεξιλόγιο), συμβάλλει στη μείωση των δυσκολιών και στο γραπτό λόγο.

Δυσλεξία

Για να θεωρηθεί ένα άτομα δυσλεκτικό, θα πρέπει εκτός από τις σοβαρές δυσκολίες στην ανάγνωση και τη γραφή να:

1. Έχει δείκτη νοημοσύνης άνω του 90
2. Έχει κανονική όραση και ακοή
3. Μην έχει σοβαρή νευρολογική ή άλλη φυσική αδυναμία
4. Μην εμφανίζει σοβαρές συναισθηματικές και κοινωνικές διαταραχές
5. Μην αντιμετωπίζει σοβαρή κοινωνικοοικονομική υστέρηση
6. Έχει επαρκείς ευκαιρίες μάθησης

Δυσκολίες στην αρίθμηση

Περίπου το 12% – 15% του πληθυσμού εμφανίζει ειδικές μαθησιακές δυσκολίες στην αρίθμηση και στις αριθμητικές πράξεις.

Λάθη/ ενδείξεις για δυσκολίες στην αρίθμηση

1. Εκφώνηση περισσότερων αριθμών από τα αντικείμενα που μετρώνται. Π.χ. 5 αντικείμενα, αλλά το παιδί μετρά ως το 6
2. Απόδοση δύο αριθμών στο ίδιο αντικείμενο. Το παιδί λέει 1,2 για το ίδιο αντικείμενο
3. Παράληψη απόδοσης αριθμού σε κάποιο από τα αντικείμενα που μετρώνται. Το παιδί αναφέρει αριθμό, χωρίς να τον αντιστοιχεί σε αντικείμενο.
4. Αντιστοίχιση ενός αριθμού σε περισσότερα από ένα αντικείμενα. Καθώς προφέρει το 5, δείχνει δύο αντικείμενα.

Δυσχέρειες που αντιμετωπίζουν παιδιά με δυσκολίες στην αρίθμηση

1. Αδυναμία εκτέλεσης των υπολογισμών από μνήμης. Το παιδί χρησιμοποιεί ακόμη τα δάχτυλα για να μετρά, να προσθέτει, να αφαιρεί σε μεγάλη ηλικία, π.χ. 11 χρόνων.
2. Αργός ρυθμός εκτέλεσης αριθμητικών πράξεων.
3. Το παιδί ξεχνά να προσθέσει τις δεκάδες που προκύπτουν από την άθροιση μιας στήλης, στην επόμενη. 12+9=11, αντί για 21.
4. Γενικά οι δυσκολίες στην αφαίρεση είναι περισσότερες από αυτές στην πρόσθεση
5. Δυσκολίες σε σχέση με τη θεσιακή αξία των ψηφίων. Στο 123 με 213, δυσκολεύεται να αντιληφθεί το μεγαλύτερο αριθμό.
6. Δυσκολία στην ικανότητα κατανόησης της γλώσσας και στη νοητική αναπαράσταση της πραγματικότητας. Δηλαδή μπορεί το παιδί να λύνει ένα μαθηματικό πρόβλημα, αλλά να δυσκολεύεται να κάνει πράξεις στην καθημερινή ζωή, και το αντίστροφο. Π.χ. δεν μπορεί να υπολογίσει πόσα χρήματα θα πληρώσει αν αγοράσει 2 σοκολάτες προς 1,5 ευρώ.
7. Σύγχυση στη γραφή ή ανάγνωση αριθμών οπτικά παρόμοιων. Π.χ. 6 , 9
8. Σύγχυση των συμβόλων στις αριθμητικές πράξεις. Π.χ. + (συν) αντί για χ (επί)
9. Έναρξη εκτέλεσης αριθμητικών πράξεων από την αντίθετη πλευρά
10. Δυσκολία στην έναρξη μέτρησης από ορισμένο σημείο
11. Δυσκολία γραφής αριθμών σε κουτάκια, πλαίσια και καθορισμένες γραμμές. Αυτός είναι ο λόγος που τα δυσλεκτικά άτομα γράφουν στο περιθώριο. Επίσης τα δυσλεκτικά άτομα δυσκολεύονται στην κατανόηση κειμένου που περιέχει αφηρημένες έννοιες.

Αντιμετώπιση ειδικών μαθησιακών δυσκολιών

Οι περισσότερες των μαθησιακών δυσκολιών μπορούν να αντιμετωπισθούν με επιτυχία. Πολλές δε από αυτές που οφείλονται σε ανίατα οργανικά νοσήματα ή μη αντιστρεπτές αντιληπτικές αναπηρίες, είναι δυνατόν να εξαλειφθούν.

Η επιτυχία της αντιμετώπισης εξαρτάται από την έγκαιρη και σωστή διάγνωση. Από την εφαρμογή του κατάλληλου τρόπου αντιμετώπισής τους.

Είναι πολύ σημαντική η παρατήρηση των παιδιών από τους νηπιαγωγούς, τους δασκάλους και τους εκπαιδευτικούς. Στην έγκαιρη διάγνωση συμβάλλουν ειδικότητες όπως, ιατροί, ψυχολόγοι, ειδικοί παιδαγωγοί, κοινωνικοί λειτουργοί. Πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το οικογενειακό ιστορικό. Να γίνεται λεπτομερής λήψη του ιστορικού του παιδιού, όπως ο χρόνος εμφάνισης του προβλήματος και η εξέλιξή του.

Απαραίτητη είναι η εξέταση με ψυχοτεχνικά μέσα, ώστε να διαπιστωθεί το επίπεδο της νοητικής του ικανότητας. Επίσης η καλή διάγνωση σε ειδικά ιατροπαιδαγωγικά κέντρα, κέντρα διάγνωσης, αξιολόγησης και υποστήριξης, γνωστά ως Κ.Δ.Α.Υ.

Εξαιρετικά σημαντικό σε όλες τις περιπτώσεις ειδικών μαθησιακών δυσκολιών , είναι να μην προσκολλάται όποια «ταμπέλα» σε αυτά τα παιδιά. Να υπάρχει υποστήριξη από το οικογενειακό, το εκπαιδευτικό και το κοινωνικό περιβάλλον. Στόχος είναι να μπορέσει το παιδί να ενταχθεί και να μη νοιώθει το αίσθημα της απογοήτευσης για πιθανές αποτυχίες σε διάφορους τομείς.

Outbound links: http://www.dyslexiacenters.gr/mathisiakes-diskolies.aspx?gclid=CjwKCAjw36DpBRAYEiwAmVVDMDg39KI7yYV3iooXh8QO1Cyi8yVmVMS_q4E4jnlr5TtzuSN30lfx4hoCCxEQAvD_BwE

Internal links: https://maxmag.gr/politismos/ekpaideusi/gnoriste-ti-dyslexia/

Πηγές άρθρου:

Μαριδάκη- Κασσωτάκη Αικ. Δυσκολίες Μάθησης. Ψυχοπαιδαγωγική προσέγγιση. Εκδόσεις: ΔΙΑΔΡΑΣΗ. (2011)