Μπορείς να ξέρεις πότε ονειρεύεσαι;

Τι είναι το συνειδητό όνειρο;

Ο ύπνος είναι μια από τις σημαντικότερες λειτουργίες που επιτελεί κάθε ζωντανός οργανισμός. Παρόλο που φαινομενικά όταν κοιμόμαστε δεν κάνουμε τίποτα, ο εγκέφαλός μας βρίσκεται σε πλήρη λειτουργία γιατί ακόμα και τότε καλείται να συντονίσει και να ελέγξει τον ύπνο μας. Ο ύπνος διακρίνεται σε ορισμένες φάσεις που διακρίνονται η μία από την άλλη ανάλογα με τον ρυθμό της εγκεφαλικής δραστηριότητας. Σε ένα από αυτά τα στάδια παρατηρείται και το φαινόμενο των ονείρων. Στο παρόν άρθρο δεν θα μιλήσουμε γενικά για τα όνειρα καθώς αυτό δεν είναι και κάτι εύκολο. Ακόμα και αν τα όνειρα έχουν προβληματίσει τον άνθρωπο εδώ και πολλούς αιώνες, δεν έχουμε ακόμα καταφέρει να κατανοήσουμε τον μηχανισμό τους. Στο παρόν άρθρο θα μιλήσουμε για έναν τύπο ονείρων που ονομάζονται συνειδητά ή διαυγή όνειρα. Συνειδητό όνειρο ονομάζεται κάθε όνειρο κατά το οποίο το άτομο έχει πλήρη συνείδηση ότι ονειρεύεται. Το ιδιαίτερο αυτών των ονείρων είναι ότι το άτομο εφόσον ξέρει ότι ονειρεύεται μπορεί να σχηματίζει και τον χώρο του ονείρου. Μπορεί να ελέγχει τα πάντα μέσα σε αυτό ακόμη και αν αυτά ήταν μην εφικτά στην φυσική πραγματικότητα.

Το συνειδητό όνειρο μπορεί να προκληθεί με έναν από τους δύο ακόλουθους τρόπους:

1. Συνειδητό όνειρο από όνειρο. Στην περίπτωση αυτή το άτομο ξεκινά από ένα κανονικό όνειρο αλλά από ένα σημείο και μετά καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ονειρεύεται και έτσι περνά σε ένα συνειδητό όνειρο. Το άτομο με αυτήν την μετάβαση δεν αφυπνίζεται.
2. Συνειδητό όνειρο από εγρήγορση. Στην περίπτωση αυτή το άτομο πέφτει για ύπνο και βρίσκεται σε συνειδητό όνειρο κατευθείαν από την εγρήγορση χωρίς διακοπή συνείδησης.

Τα συνειδητά όνειρα έχουν μελετηθεί πολύ ως νευροφυσιολογικά φαινόμενα με αποτέλεσμα να έχουν στα χέρια μας μια σειρά δεδομένων που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τον μηχανισμό των συνειδητών ονείρων.

Συνδρομή του εγκεφάλου στα συνειδητά όνειρα

Πιθανολογείται ότι υπεύθυνος για την πρόκληση των συνειδητών ονείρων είναι ο οπισθοπλάγιος προμετωπιαίος φλοιός του εγκεφάλου. Η περιοχή αυτή γενικά σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό και με τις αναμνήσεις. Οι λειτουργίες που συμβαίνουν σε αυτήν την περιοχή προσπαθούν να κρατήσουν το άτομο σε κατάσταση ύπνου, δίνοντας του την ονειρική ψευδαίσθηση αλλά και την επίγνωση του ονείρου. Το συνειδητό όνειρο είναι μια διαδικασία διατήρησης της ισορροπίας μεταξύ συναισθήματος και συνείδησης.

Advertisements

Οι περιοχές του εγκεφάλου που ενεργοποιούνται κατά την διάρκεια του συνειδητού ονείρου είναι διαφορετικές από αυτές των μη συνειδητών ονείρων. Το άτομο στην κατάσταση αυτή μπορεί να κινεί τους οφθαλμούς του (ακόμα και κλειστούς) εκούσια, κατευθύνοντας το βλέμμα του μέσα στο οπτικό πεδίο του ονείρου. Μπορεί επίσης να ελέγχει την αναπνοή του, κάτι που δεν γίνεται σε μη συνειδητά όνειρα.

Προθανάτιες και εξωσωματικές εμπειρίες

Τα συνειδητά όνειρα σχετίζονται πολλές φορές με παράξενες εμπειρίες κατά την διάρκεια του ύπνου. Αρχικά τα συνειδητά όνειρα μπορούν να προκληθούν σε ένα άτομο όταν αυτό λόγω συνεχόμενων εφιαλτών αντιμετωπίζει προβλήματα ύπνου. Αν το άτομο μάθει να καταλαβαίνει πότε ονειρεύεται, τότε μπορεί να ελέγξει το περιβάλλον του ονείρου. Από την άλλη τα συνειδητά όνειρα δίνουν την αίσθηση προθανάτιων εμπειριών ή και εξωσωματικών εμπειριών. Άτομα που έχουν υποβληθεί σε πρόκληση συνειδητών ονείρων μπόρεσαν να περιγράψουν αίσθημα αιώρησης πάνω από το κρεβάτι, και αίσθημα αποχωρισμού από το σώμα.

Ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι ερευνητές που μελετούν τα συνειδητά όνειρα είναι ότι τα άτομα ξυπνούν πολύ γρήγορα αφότου καταλάβουν ότι ονειρεύονται. Ένας τρόπος να παρατείνουν το συνειδητό όριο είναι να διεγείρουν τα αισθητήρια του ατόμου που λειτουργούν. Αυτά είναι είτε η αφή, τρίβοντας τα χέρια του ατόμου, είτε η αίσθηση της ισορροπίας, περιστρέφοντας το άτομο γύρω από τον εαυτό του.

Με το συνειδητό όνειρα σχετίζονται δύο αξιοπρόσεκτα φαινόμενα

Ψευδής αφύπνιση

Όταν το άτομο βρίσκεται στην κατάσταση της ψευδούς αφύπνισης, μόλις έχει βγει από ένα συνειδητό όνειρο. Το άτομο παρόλα αυτά συνεχίζει να κοιμάται αν και θεωρεί πως είναι ξύπνιο. Αυτό που παρακολουθεί όταν βρίσκεται σε ψευδή αφύπνιση είναι το δωμάτιο στο οποίο κοιμήθηκε και είναι είτε ακριβώς ίδιο με το αληθινό είτε ελαφρώς παραλλαγμένο. Το σημείο της ψευδούς αφύπνισης μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να ρίξει πάλι το άτομο σε κατάσταση ενός συνειδητού ονείρου. Αυτό μπορεί να γίνει ως εξής. Όταν το άτομο ξυπνάει παρατηρεί πολύ καλά την πραγματικότητα γύρω του και αν βρεθεί σε ψευδή αφύπνιση θα είναι σε θέση να την αναγνωρίσει και να μπει κατευθείαν σε ένα νέο συνειδητό όνειρο. Το σημείο που παρακολουθείται συνήθως είναι η ύπαρξη ή όχι ρολογιών. Άλλο ένα σημείο ελέγχου είναι αν το άτομο μπορεί να διαβάσει και να καταλάβει ένα γραπτό κείμενο σε μια γλώσσα που φυσικά μπορεί να μιλήσει.

Υπνοπαράλυση

Αυτό το φαινόμενο συμβαίνει όταν οι σκελετικοί μύες του σώματος του ατόμου ενεργοποιούνται πιο μετά από την ενεργοποίηση της συνείδησής του. Το άτομο μπορεί να δει, να ακούσει και να αναπνεύσει. Παρόλα αυτά καταλαμβάνεται από φόβο λόγω των έντονων υπνικών παραισθήσεων και του αισθήματος παράλυσης. Αν το άτομο αναγνωρίσει αυτήν την κατάσταση μπορεί να την ελέγξει. Ο έλεγχος γίνεται με έλεγχο της αναπνοής. Από εκεί και πέρα το άτομο δεν αισθάνεται φόβο γιατί έχει επίγνωση της κατάστασης. Η υπνοπαράλυση μπορεί να οδηγήσει είτε σε πλήρη αφύπνιση είτε σε συνειδητό όνειρο. Αυτό γιατί το άτομο κατορθώνει να αποσυνδέσει το ονειρικό του σώμα από το πραγματικό.

Ύπνος: τα στάδια και η σημασία του (μέρος Α)

Ύπνος: τα στάδια και η σημασία του (μέρος Β)

Εξερευνώντας το νευρικό σύστημα (Μέρος 1ο)

Εξερευνώντας το νευρικό σύστημα (Μέρος 2ο)

Η φυσιολογία της μνήμης