Τα ρευματικά νοσήματα περιλαμβάνουν πολυάριθμες εκδηλώσεις φλεγμονής, περί των 100. Δεν υπάρχει συγκεκριμένο αίτιο εμφάνισης ρευματικής νόσου, επομένως θεωρείται αυτοάνοσο. Οι φλεγμονές της ρευματικής νόσου εντοπίζονται στις αρθρώσεις, στους τένοντες στα οστά, στους μύες καθώς και στα εσωτερικά όργανα του σώματος. Υφίσταται στην ουσία απώλεια της λειτουργίας σύνδεσης και υποστήριξης των άνωθι δομών του σώματος. Η σωστή διατροφή, καθώς επίσης και η φυσικοθεραπεία – εργοθεραπεία, έχει αποδειχθεί πως βοηθούν στην αντιμετώπιση της ρευματικής νόσου.
Κατηγορίες
Η αρθρίτιδα αποτελεί έναν γενικό όρο, όπου η κατάληξη -ίτιδα σημαίνει φλεγμονή. Η αρθρίτιδα έχει 2 κατηγορίες τη συστηματική αρθρίτιδα (αυτοάνοση ρευματική νόσος) και τη μη συστηματική οστεοαρθρίτιδα.
Νόσοι
Η αυτοάνοση αρθρίτιδα είναι πιο βαριάς μορφής και περιλαμβάνει τη ρευματοειδή αρθρίτιδα, τη νεανική ρευματοειδή αρθρίτιδα, την ουρική αρθρίτιδα, την ινομυαλγία, το συστηματικό ερυθηματώδη λύκο ή απλώς λύκο, το σκληρόδερμα και το σύνδρομο Sjogren.
Ρευματοειδής αρθρίτιδα
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα εκδηλώνεται περισσότερο στις γυναίκες παρά στους άντρες και σε ηλικιακό φάσμα 20 έως 45 ετών. Πιθανώς αυτό που πυροδοτεί την εμφάνισή της να είναι οι μεταβολές στα επίπεδα ορμονών, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και της γαλουχίας ή ακόμη και η χρήση αντισυλληπτικών σκευασμάτων.
Συμπτώματα
Ακαμψία αρθρώσεων, απώλεια της λειτουργίας, ερυθρότητα, αίσθημα ζέστης, πόνος πρήξιμο.
Διατροφική αντιμετώπιση
Απαιτείται γενικά ακολούθηση υγιεινής και ισορροπημένης δίαιτας, με επαρκή πρόσληψη βιταμινών Β καθώς και βιταμίνης D και ασβεστίου, διότι στα άτομα με ρευματοειδή αρθρίτιδα παρατηρείται δυσαπορρόφηση. Η λήψη βιταμίνης D και ασβεστίου βοηθά επίσης στην πρόληψη ή και στην ελάττωση της οστεοπόρωσης.
Απαραίτητη είναι επίσης η λήψη ωμέγα 3 λιπαρών οξέων. Δίαιτες φτωχές σε λιπίδια, προκαλούν πτώση των βιταμινών Α και Ε στον ορό με αποτέλεσμα υπεροξείδωση λιπιδίων και επιδείνωση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Οι ασθενείς λανθασμένα μειώνουν τα λίπη από το διαιτολόγιό τους, ενώ στην ουσία χρειάζεται λιγότερη κατανάλωση κορεσμένων λιπαρών. Η τήρηση της μεσογειακής δίαιτας έχει φανεί πως προκαλεί ελάττωση της φλεγμονής.
Η συνιστώμενη ποσότητα πρωτεΐνης είναι στα 1,5-2 γρ. / κιλό σωματικού βάρους. Ελαφρώς αυξημένη δηλαδή συγκριτικά με τα υγιή άτομα. Ώστε να υπάρχει ενδυνάμωση των μυών. Βέβαια αυξημένη λήψη πρωτεΐνης πρέπει να συνδυάζεται και με ένταξη σε προγράμματα ενδυνάμωσης, τα οποία όμως να μην κουράζουν τις αρθρώσεις.
Ουρική αρθρίτιδα
Η ουρική αρθρίτιδα αποτελεί διαταραχή του μεταβολισμού των πουρινών. Παρατηρούνται υψηλά επίπεδα ουρικού οξέος στο αίμα (υπερουριχαιμία). Σχηματίζονται πέτρες ουρικού νατρίου στις μικρές αρθρώσεις. Συνήθως η ουρική αρθρίτιδα οδηγεί σε νεφροπάθεια. Χαρακτηριστικό της νόσου έπειτα από χρόνια, είναι πως επηρεάζεται ο έλικας του αφτιού, τα μεγάλο δάχτυλο του ποδιού ή ο αγκώνας. Εμφανίζεται συχνότερα σε άντρες άνω των 35 ετών.
χαρακτηριστικά
Παρατηρείται οξύς πόνος στο μεγάλο δάχτυλο του ποδιού ο οποίος επεκτείνεται κατά μήκος του ποδιού. Σε άτομα με οικογενή ουρική αρθρίτιδα παρουσιάζονται χαμηλότερα επίπεδα τριγλυκεριδίων, χοληστερόλης και μικρότερα ποσοστά υπέρτασης. Τα παχύσαρκα άτομα έχουν αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης αθηρωματικής νόσου, λόγω αντίστασης ινσουλίνης.
Διατροφική αντιμετώπιση
Η κατανάλωση χαμηλών λιπαρών γαλακτοκομικών προϊόντων, η λήψη αρκετής βιταμίνης C,η κατανάλωση κρασιού δρουν προστατευτικά. Να αποφεύγεται η συχνή κατανάλωση κρέατος, θαλασσινών ώστε να αποφευχθεί η ανάπτυξη μεταβολικού stress και η κατανάλωση απλών υδατανθράκων, ώστε να βελτιωθεί η ευαισθησία στην ινσουλίνη.
Απαιτείται επαρκής πρόσληψη υγρών (3 λίτρα/ ημέρα), έτσι ώστε να απεκκριθεί το ουρικό οξύ και να ελαχιστοποιηθεί η πιθανότητα σχηματισμού νεφρικών λίθων.
Το καθημερινό διαιτολόγιο θα πρέπει να αποτελείται από 40% σύνθετους υδατάνθρακες, 30% πρωτεΐνη (με περιορισμό των πουρινών 100-150 mg/ ημέρα) και 30% λίπος (κυρίως μονοακόρεστο και πολυακόρεστο).
Ινομυαλγία
Η ινομυαλγία συχνά συνυπάρχει με το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης και τα 2 έχουν ρευματικού τύπου συμπτώματα. Αυτά τα σύνδρομα εμφανίζονται έως και 4 φορές πιο συχνά συγκριτικά με τους άνδρες.
Συμπτώματα
Η ινομυαλγία έχει συμπτώματα παρόμοια με αυτά της ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Μυϊκή ευαισθησία, κόπωση, μούδιασμα, διαταραχές ύπνου, χρόνια κεφαλαλγία, πρωινή ακαμψία, ευερέθιστο έντερο, ευερέθιστη ουροδόχος κύστη.
Διατροφική αντιμετώπιση
Η μειωμένη πρόσληψη άλατος, η κατανάλωση ωμών λαχανικών καθώς και τροφίμων πλούσιων σε γαλακτοβάκιλλους, βελτιώνει τον πόνο και την ποιότητα του ύπνου. Έχει βρεθεί επίσης πως η εφαρμογή αυστηρά χορτοφαγικής δίαιτας, βοηθά για ένα χρονικό διάστημα. Απαιτείται υψηλή πρόσληψη ωμέγα-3 λιπαρών οξέων, διότι ελαττώνουν τις φλεγμονές καθώς και την κατάθλιψη.
Φυσικά η άσκηση παίζει σημαντικό ρόλο, διότι βελτιώνει τη διάθεση, τον πόνο, τη σωματική λειτουργία. 30 λεπτά άσκησης 3 φορές την εβδομάδα αρκούν.
Σκληρόδερμα
Το σκληρόδερμα είναι μια σκλήρωση η οποία χαρακτηρίζεται από εναπόθεση ινώδους συνδετικού ιστού στο δέρμα και στα σπλαχνικά όργανα, όπως το γαστρεντερικό σύστημα.
Συμπτώματα
Σύνδρομο Reynaud, το οποίο εκδηλώνεται με ισχαιμία και παγωμένα δάχτυλα. Εκδηλώνονται επίσης ξηροστομία (πλέον χαρακτηριστικό σύμπτωμα), γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, ναυτία, έμετος, δυσφαγία, διάρροια, δυσκοιλιότητα, ακράτεια κοπράνων, χρόνια εντερική ψευδοαπόφραξη, ακαμψία, πόνος στις αρθρώσεις, νεφρική δυσλειτουργία, υπέρταση, πνευμονική ίνωση, πνευμονική αρτηριακή υπέρταση.
Διατροφική αντιμετώπιση
Υπάρχει δυσαπορρόφηση λακτόζης, βιταμινών, μετάλλων και λιπαρών οξέων, η οποία προκαλεί διατροφικά προβλήματα. Απαιτείται χορήγηση διατροφικού συμπληρώματος υψηλής περιεκτικότητας σε ενέργεια και πρωτεΐνη. Η εντερική και παρεντερική σίτιση συνήθως είναι απαραίτητη και λύνει προβλήματα απώλειας βάρους.
Η επαρκής πρόσληψη υγρών, βοηθά στην ξηροστομία και στην αύξηση υγρασίας της στοματικής κοιλότητας. Βοηθά επίσης η μάσηση τσίχλας χωρίς ζάχαρη (για να αποφευχθεί η τερηδόνα). Για τη λύση προβλημάτων της ΓΟΠ https://maxmag.gr/soma-igia/gastrooisofagiki-palindromisi/
Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος
Ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος προκαλείται από γενετική προδιάθεση και αυξημένη παραγωγή ιντερφερόνης 1. Εμφανίζεται σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, κυρίως μαύρης φυλής, Ασιατικής καταγωγής και σπανιότερα σε γυναίκες λευκής φυλής.
Συμπτώματα
Ακραία κόπωση, διογκωμένες αρθρώσεις, πυρετοί, στοματικά έλκη, δερματικά εξανθήματα, νεφρικές διαταραχές.
Συστήνεται ο περιορισμός πρόσληψης νατρίου και υγρών, λόγω διαταραχής της νεφρικής λειτουργίας. Έχει φανεί πως η προσθήκη πολυακόρεστων λιπαρών οξέων (λιναρόσπορος), λειτουργεί προστατευτικά για τους νεφρούς. Οι ασθενείς με ΣΕΛ έχουν χαμηλά ποσοστά αντιοξειδωτικών στο πλάσμα, έχει φανεί πως η λήψη βιταμίνης C, δρα προστατευτικά έναντι της εκδήλωσης της νόσου. Εμφανίζουν επίσης αναιμία, επομένως απαιτείται χορήγηση σιδήρου.
Σύνδρομο Sjogren
Το σύνδρομο Sjogren είναι χρόνια διαταραχή, κατά την οποία καταστρέφονται οι πολυαδενικοί ιστοί.
Συμπτώματα
Αναπτύσσεται επιπεφυκίτιδα, ξηροφθαλμία, ξηροστομία, μειώνεται η παραγωγή δακρύων και σιέλου. Οι μισοί ασθενείς με σύνδρομο Sjogren πάσχουν και από ρευματοειδή αρθρίτιδα.
Διατροφική αντιμετώπιση
Η ξηροστομία αντιμετωπίζεται με ελάττωση ανάπτυξης της τερηδόνας, επομένως πρέπει να μην καταναλώνεται ζάχαρη. Επειδή υπάρχει πρόβλημα στην κατάποση, καλό είναι να καταναλώνονται υγρά τρόφιμα, μαλακές τροφές και όχι σε ακραίες θερμοκρασίες. Η γλυκερίνη λεμονιού βοηθά στην παραγωγή σιέλου. Σε ασθενείς με το συγκεκριμένο σύνδρομο εντοπίζονται ελλείψεις στη βιταμίνη Β12 καθώς και φυλλικού οξέος, επομένως απαιτείται ισορροπημένη δίαιτα.
Οστεοαρθρίτιδα
Είναι εκφυλιστική νόσος των αρθρώσεων και είναι η πιο συχνή μορφή αρθρίτιδας. Η εμφάνισή της οφείλεται σε καταστροφή του χόνδρου με ασύμμετρη φλεγμονή. Προκαλείται από την καταπόνηση των αρθρώσεων. Παράγοντες κινδύνου εμφάνισης οστεοαρθρίτιδας αποτελούν η ύπαρξη παχυσαρκίας, το γήρας, η αθλητική καταπόνηση, το γυναικείο φύλο.
Οι αρθρώσεις που επηρεάζονται περισσότερο είναι η άρθρωση του αντίχειρα, οι αρθρώσεις των γονάτων και των ισχύων, των αστραγάλων και της σπονδυλικής στήλης, καθώς αυτές δέχονται το περισσότερο βάρος.
Συμπτώματα
Πόνος κατά τη δραστηριότητα, πρωινή ακαμψία και αίσθηση γέλης στις αρθρώσεις.
Διατροφική αντιμετώπιση
Ακολούθηση ισορροπημένης δίαιτας συνήθως με μειωμένη πρόσληψη ενέργειας, ώστε να μειωθεί το σωματικό βάρος. Επαρκής πρόσληψη βιταμίνης D, ασβεστίου και ω-3 λιπαρών οξέων.
Η άσκηση αποτελεί μέρος της θεραπείας της οστεοαρθρίτιδας. Η αερόβια άσκηση χωρίς βάρη, η άσκηση με αντιστάσεις και ασκήσεις με ποικίλες κινήσεις, το περπάτημα και προγράμματα ασκήσεων ενδυνάμωσης κάτω άκρων βοηθούν στην ελάττωση εκφυλισμού της νόσου.
Ο πάσχον εκτός του γιατρού του θα πρέπει να λάβει βοήθεια από ειδικό διαιτολόγο- διατροφολόγο καθώς επίσης και από φυσικοθεραπευτή – εργοθεραπευτή.
Εξερχόμενοι σύνδεσμοι:https://www.iaso.gr/%CF%85%CF%80%CE%B7%CF%81%CE%B5%CF%83%CE%AF%CE%B5%CF%82/%CE%B1%CF%85%CF%84%CE%BF%CE%AC%CE%BD%CE%BF%CF%83%CF%89%CE%BD-%CF%81%CE%B5%CF%85%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8E%CE%BD-%CF%80%CE%B1%CE%B8%CE%AE%CF%83%CE%B5%CF%89%CE%BD-%CE%BA%CF%8D%CE%B7%CF%83%CE%B7%CF%82
Εσωτερικοί σύνδεσμοι: https://maxmag.gr/soma-igia/systimatikos-erythimatodis-lykossel/
Πηγές άρθρου:
Mahan K.L., Escott-Stump S., Krause’s Θεραπευτική Διατροφή, μτφρ.: Χανιώτης Δ., Κωνσταντινίδου Μ., ΚΕΦ. 15, Ιατρική Διατροφική Θεραπεία για τη Ρευματική Νόσο, σελ.: (390-410), Ιατρικές Εκδόσεις Λίτσας, Αθήνα (2014).
