Το μυθιστόρημα της Γερμανίδας συγγραφέως Deniz Ohde με τίτλο «Διάχυτο φως», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Gutenberg σε μετάφραση Άγγελου Αγγελίδη και Μαρίας Αγγελίδου, ήταν ένα από τα πιο πολυσυζητημένα βιβλία της προηγούμενης χρονιάς. Το βιβλίο εξιστορεί μια επίπονη διαδρομή ενηλικίωσης ενός κοριτσιού. Αν και πρόκειται για το πρωτόλειο της συγγραφέως, κατάφερε να σκαρφαλώσει στις λίστες με τα σημαντικότερα Γερμανικά βραβεία και, μάλιστα, να αποσπάσει πολλά από αυτά. Η κεντρική ηρωίδα της Ohde, είναι μια νέα γυναίκα που επιστρέφει στο πατρικό της σπίτι, σε κάποια βιομηχανική πόλη της Γερμανικής επαρχίας, ώστε να παραστεί στο γάμο δύο αγαπημένων της παιδικών φίλων. Περνώντας το κατώφλι του σπιτιού της, η αφηγήτρια θα «επιστρέψει» νοερά στο παρελθόν της δεκαετίας του ’90, καθώς θα την κατακλύσουν αναμνήσεις της δύσκολης παιδικής της ηλικίας.
«Γιατί εγώ ήθελα να φύγω. Ήταν η συνηθισμένη ορμή της νιότης, ή λαχτάρα για εμπειρίες, ή έφταιγε αυτό το συγκεκριμένο μέρος αυτό ειδικά το σημείο της γης, όπου ο αέρας είχε άλλη γεύση και το χιόνι άλλη υφή και σύσταση.»
Επιστροφή στην πόλη
Η πόλη στην οποία επιστρέφει η νεαρή γυναίκα έχει πρωταρχικό ρόλο στην ιστορία της, καθώς ήταν καθοριστική για τη διαμόρφωση της ζωής της σαν παιδί, αλλά και βασική κινητήριος δύναμη της απόφασής της να δραπετεύσει, αφού τόσο το τοπίο όσο και οι άνθρωποι, την έπνιγαν. Μεγαλωμένη σε ένα σπίτι που επικρατούσε η σιωπή κι η ακαταστασία, απόρροια της μανίας του πατέρα της να συλλέγει πράγματα ώστε να καλύψει δικά του συναισθηματικά κενά, με μια μητέρα- φάντασμα που δε μιλούσε ποτέ για εκείνη και το παρελθόν της, η αφηγήτρια έζησε ολόκληρα τα παιδικά της χρόνια στην αφάνεια, σαν φιλμ που περιμένει υπομονετικά να εμφανιστεί στο σκοτεινό θάλαμο ενός φωτογραφείου. Η άβουλη μητέρα της, ο τυφλός παππούς της και, κατά κύριο λόγο, ο αλκοολικός πατέρας της, δημιούργησαν για εκείνη ένα περιβάλλον κάθε άλλο παρά ασφαλές, γεμίζοντάς την φόβο και ανασφάλεια, συναισθήματα που κατακλύζουν ολόκληρο το βιβλίο μέχρι το λυτρωτικό τέλος του.
«Ήταν μια αβεβαιότητα που προχωρούσε βαθιά στο παρελθόν μου πολύ πιο πίσω από τη γέννηση μου, συνδεδεμένη με φωτεινούς χωματόδρομους στις πλαγιές λόφων που δεν είχα δει ποτέ στη ζωή μου, με δρόμους όμως που πάνω τους ακουμπούσαν οι αρτηρίες κι οι φλέβες μου».
Η ζωή στο σχολείο
Προερχόμενη από μια ιδιαίτερα δυσλειτουργική οικογένεια, ζώντας σε ένα σπίτι που άλλοτε βασίλευε η απόλυτη σιωπή- με τον παραμικρό θόρυβο να εγκυμονεί κινδύνους- κι άλλοτε ο απόλυτος πανικός εξαιτίας των βίαιων ξεσπασμάτων του πατέρα της, ήταν αδύνατον για την νεαρή γυναίκα να επικεντρωθεί στο διάβασμα και τα μαθήματά της, με αποτέλεσμα οι βαθμοί της να πάσχουν. Μεγάλο μέρος του βιβλίου αφιερώνεται-σκόπιμα θεωρώ- σε περιστατικά της σχολικής ζωής της ηρωίδας, με στόχο να αναδείξει το σαθρό γερμανικό σύστημα εκπαίδευσης που δίνει άνισες δυνατότητες σε παιδιά διαφορετικής οικονομικής και κοινωνικής προέλευσης.
Από το σκοτάδι, στο φως
Ο σχεδόν εξομολογητικός τόνος που υιοθετεί η ηρωίδα της Ohde στην αφήγησή της, δίνει στους αναγνώστες την εντύπωση πως η συγγραφέας γράφει την αυτοβιογραφία της κι όχι ένα προϊόν μυθοπλασίας, ειδικά, αν λάβουμε υπόψιν πως τόσο η αφηγήτρια του βιβλίου όσο και η ίδια η Ohde προέρχονται από γονείς της εργατικής τάξης και, ειδικότερα, από Γερμανό πατέρα και Τουρκάλα μητέρα. Ωστόσο, σε πρόσφατη συνέντευξή της, η ίδια η Ohde αρνείται πως το βιβλίο της αναφέρεται σε προσωπικά της βιώματα και πως η δική της ζωή αποτέλεσε πηγή έμπνευσης της παρούσας ιστορίας. Το «Διάχυτο φως» της Ohde είναι μια επώδυνη ιστορία ενηλικίωσης ενός κοριτσιού μέσα σε ένα ανδροκρατούμενο περιβάλλον κι ειδικότερα, μέσα σε μια οικογένεια που της κληροδότησε το στίγμα της προβληματικής, μαζί με γενναίες δόσεις ντροπής και φόβου, επιθυμώντας να της κόψει τα φτερά και την οποιαδήποτε επιθυμία για χειραφέτηση. Είναι ένα βιβλίο για όλα αυτά που κουβαλάμε στωικά από την παιδική μας ηλικία μέχρι και την ενήλικη ζωή μας κι έρχονται κάποια στιγμή αναπάντεχα στην επιφάνεια, για να επουλωθούν και να μας δώσουν ώθηση να συνεχίσουμε την πορεία μας από το σκοτάδι, στο φως. Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Gutenberg. Βρείτε το εδώ.
