Τα ένθετα βιβλία των εφημερίδων είναι ένα φαινόμενο με διάρκεια στον ελληνικό έντυπο τύπο. Τα Κυριακάτικα φύλλα αρκετών εφημερίδων κατακλύζονται από ένθετες εκδόσεις και διαφημιστικά φυλλάδια. Μερικές φορές, το ένθετο υλικό είναι τόσο πολύ ποσοτικά, που δύσκολα διακρίνεται η εφημερίδα μέσα από το νάιλον-περιτύλιγμα. Συχνά, αυτό το υλικό είναι τόσο αχρείαστο που καταλήγει άμεσα, δίχως αμφιταλαντεύσεις, στον κάλαθο των αχρήστων, ανάλογα φυσικά με τις ανάγκες και τις προτιμήσεις του κάθε αναγνώστη.
Ένθετα για τη μόδα, για τον αθλητισμό, για την ιστορία, αφιερώματα σε επετείους, διαφημιστικά με τις προσφορές των σούπερ μάρκετ, των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας, των μεγάλων εμπορικών αλυσίδων. Ανάμεσα σε όλα αυτά, βρίσκουμε και τα ένθετα βιβλία των εφημερίδων. Όπως θα ήταν αναμενόμενο, η εφημερίδα κοστίζει περισσότερο όταν περιλαμβάνει μία τέτοια προσφορά και κυκλοφορεί σε δύο εκδοχές: μία με το βιβλίο και μία απλούστερη.
Το φαινόμενο ξεκίνησε τη δεκαετία του 90, όταν οι κυκλοφορίες των εφημερίδων έπεσαν δραματικά και οι ιδιοκτήτες τους αναζητούσαν τρόπους για να αυξήσουν τις πωλήσεις, ιδιαίτερα των Κυριακάτικων φύλλων που αποτελούν το “βαρύ πυροβολικό” τους. Μάλιστα, κάποιες εφημερίδες πρόσφεραν και ολόκληρες εγκυκλοπαίδειες μέσω της συλλογής κουπονιών. Αρχικά, η ιδέα ήταν δελεαστική και ίσως να έφερε κάποια θετικά αποτελέσματα στα ταμεία τους, ωστόσο η πρακτική αυτή δεν είχε διαρκή και αταλάντευτη παρουσία. Κάποια στιγμή, ίσως όταν επεκτάθηκαν οι δυνατότητες του διαδικτύου, τα ένθετα βιβλία των εφημερίδων δεν αρκούσαν για να τις διατηρήσουν “ζωντανές” και κερδοφόρες. Επιπλέον, πολλές εφημερίδες απόκτησαν και online παρουσία, προσφέροντας δωρεάν ανάγνωση σε κάποια από τα άρθρα τους.
Ο χρόνος πέρασε, άλλες εφημερίδες έκλεισαν, άλλες άντεξαν – με κάποιο κόστος – στην κρίση. Οι πωλήσεις τους έχουν πέσει, αν συγκριθούν με παλαιότερες εποχές. Ωστόσο, τα ένθετα βιβλία των εφημερίδων παρέμειναν ή επανήλθαν δριμύτερα στις Κυριακάτικες εκδόσεις. Συνήθως, πρόκειται για λογοτεχνικά έργα που εκδόθηκαν για πρώτη φορά πριν από πολλά χρόνια, άλλα εξ αυτών γνωστά, που έχουν καταλάβει αξιόλογη θέση στην νεοελληνική ή στην παγκόσμια λογοτεχνία, ή λιγότερο γνωστά στο αναγνωστικό κοινό. Σε συνεργασία με εκδοτικούς οίκους προσφέρονται μέσα από τις εφημερίδες, όμως, μερικές φορές, πρόκειται για πρωτοβουλία επανέκδοσης που προέρχεται από τις ίδιες τις εφημερίδες, χωρίς τη μεσολάβηση του εκδότη, αλλά, σίγουρα με τη σύμφωνη γνώμη του συγγραφέα ή των κληρονόμων των πνευματικών του δικαιωμάτων.
Η αλήθεια είναι πως τα ένθετα βιβλία των εφημερίδων αποκαλύπτουν υπαρκτές τάσεις στην ελληνική κοινωνία: Από τη μία ότι οι εφημερίδες δεν “πουλάνε”, αν μείνουν αποκλειστικά στον παραδοσιακό χαρακτήρα τους, δίχως ένθετα και εκπλήξεις. Από την άλλη, φαίνεται ότι τα βιβλία, η λογοτεχνία, αποτελούν δέλεαρ, εφόσον μπορούν και παρακινούν τους αναγνώστες να αγοράσουν ένα “προϊόν” (εφημερίδα) που ίσως να μην έμπαιναν στον κόπο να αγοράσουν. Σε κάθε περίπτωση, η πρακτική αυτή δίνει μία ευκαιρία να βρεθούν στα χέρια μας βιβλία ξεχασμένα ή μη, σε χαμηλές τιμές, αν και οι ιδιοκτήτες βιβλιοπωλείων ίσως να έχουν διαφορετική γνώμη!
