Η ανεπιφύλακτη πρόταση της εβδομάδας έχει να κάνει με το βαρύ κι ασήκωτο, πολύ-αναμενόμενο και πολύκροτο βιβλίο των 989 σελίδων Η Καρδερίνα της Donna Tartt που βραβεύτηκε με Pulitzer Μυθοπλασίας το 2014 στην Αμερική. Η εμβληματική συγγραφέας που εμφανίζεται μόνο κάθε δέκα χρόνια, ανταμείβει τους χιλιάδες αναγνώστες της, αν όχι ολάκερο τον κόσμο κι αυτή τη φορά, με την Καρδερίνα. Πρόκειται για την τρίτη δεκαετία δημοσίευσης έργου της πάντα από τις εκδόσεις Λιβάνη (Η Μυστική Ιστορία, 1992 – Ο Μικρός Φίλος, 2002).
Δικαίως θρονιασμένη στη θέση που αρμόζει όποιον σύγχρονο συγγραφέα έχει αποκτήσει Pulitzer, με την εκκεντρική παρουσία της να προκαλεί τους κριτές και να τους διχάζει με την εντυπωσιακή δεξιοτεχνία της. Ο λόγος της πάντοτε αιχμηρός, περιφραστικός, εμπλουτισμένος και φροντισμένος με ομηρικούς συμβολισμούς σε περιγραφές που προσπαθεί να πλανεύσει τη φαντασία του αναγνώστη. «Υπερμορφωμένη», βέβαια με το δικό της στίγμα στη σύγχρονη λογοτεχνία, γίνεται αναγκαίο να διευκρινιστεί ότι ο τίτλος της οφείλεται στην γνήσια ιδιοσυγκρασία της ίδιας και την ακλόνητη πίστη που τρέφει ότι σε ένα καλογραμμένο βιβλίο οφείλει χρόνια λεπτομερής και πολυδιάστατης συγγραφής.
Η ιστορία διαδραματίζεται στην Αμερική με την Donna Tartt να προσπαθεί να διατυπώσει στις σελίδες της την νοοτροπία της σύγχρονης Αμερικανικής κοινωνίας, εκβαθύνοντας -χωρίς να παριστάνει τον ψυχίατρο- στις ανθρώπινες σχέσεις: αυτές της οικογένειας, της φιλίας, του έρωτα. Η Donna Tartt φλέρταρε με την ιδέα της τρομοκρατίας μετά από ένα περιστατικό στο Αφγανιστάν, όπου καταστράφηκαν αγάλματα του Βούδα Ελληνοβουδιστικής τέχνης του 6ου αιώνα, μετά από απόφαση κυβέρνησης των Ταλιμπάν και σαφώς, έπειτα από το περιστατικό της 9/11 που ακολούθησε την ίδια χρονιά με τους δίδυμος πύργους. Γι’ αυτό και η αφήγηση ξεκινά με μια τρομοκρατική επίθεση στο μητροπολιτικό μουσείο της Νέας Υόρκης, όπου ο πρωταγωνιστής (Θίο Ντέκερ) χάνει τη μητέρα του και επιζεί αγκαλιά με τον πίνακα της Καρδερίνας του ζωγράφου Φαμπρίτσιους.
Η ιδέα του πίνακα, από την άλλη, γεννήθηκε από μια επίσκεψη της συγγραφέως στο Άμστερνταμ, όπου τον αντίκρισε κι αμέσως, ένα μυστηριακό δέσιμο την ένωσε μαζί του και έμελλε να πυροδοτήσει στη φαντασία της μια ιστορία καταστροφής: άλλωστε, υπάρχει η εντελώς συμπτωματική φήμη που θέλει τον ζωγράφο να χάνει τη ζωή του σε μια εξίσου μοιραία ανατίναξη. Βέβαια, η συγγραφέας ανακάλυψε αργότερα όλες τις λεπτομέρειες που ταίριαξαν ως άλλες συμπτώσεις της μοίρας.
Ανακαλύπτοντας, πια, ότι «οι μούσες ήταν με το μέρος της», όπως χαρακτηριστικά έχει αναφέρει η ίδια σε συνέντευξη της, ο αναγνώστης παρακολουθεί τον ορφανό από μητέρα, πια, Θίο Ντέκερ στην είσοδο της εφηβείας του, ο οποίος συνοδεύεται από τον τρόμο μιας ανάδοχης οικογένειας, αλλά καταλήγει να μετακομίζει με τον πατέρα του. Γεννιέται η ευκαιρία, με αυτόν τον τρόπο, να περιγραφεί το αμερικάνικο σύστημα και η λειτουργία της κοινωνικής πρόνοιας σε αυτό.
Εκεί, στο Λος Άντζελες, ο Θίο γνωρίζει τον Μπορίς, ανοίγοντας το δρόμο για τη δαιδαλώδη προσπάθεια της συγγραφέως να προσεγγίσει τη φιλία και γενικότερα, την αντρική ψυχοσύνθεση. Έπειτα, συνεχίζει να αγγίζει θέματα, όπως αυτού του έρωτα με τον ανεκπλήρωτο τρόπο που τρέφει συναισθήματα ο Θίο για την Πίππα και πραγματεύεται λεπτεπίλεπτα την ανασφάλεια των ανθρώπινων σχέσεων και την ανάγκη των ανθρώπων να δημιουργούν σχέσεις με το φόβο της μοναξιάς, που ίσως δεν είναι ολοκληρωτικές. Η πατρική φιγούρα παραδόξως υιοθετείται από τον καλοκάγαθο, πνευματώδη Χόμπι που συμβολίζει και το αίσθημα της ηθικής στην ανθρώπινη ψυχοσύνθεση.
Η γραφή της Donna Tartt ξεκινά και σταματά σαν πυροτέχνημα σε διάφορα χρονικά διαστήματα της ζωής του Θίο για να καθηλώσει τον αναγνώστη σε μια εγρήγορση και με μια αίσθηση που τον κάνει να μη μπορεί να παρατήσει το βιβλίο. Με τον συγγραφέα Στίβεν Κινγκ να χαρακτηρίζει τον ήρωα αυτόν ως έναν «σύγχρονο Όλιβερ Τουίστ», η Donna Tartt παρασέρνει τον αναγνώστη στον κόσμο του εθισμού και της μοναξιάς, της εργασιομανίας και των επίδοξων τυχοδιωκτών, αλλά και της τέχνης και της μόρφωσης, της αλληλεγγύης και της ανάγκης για επαφή. Οδηγείται, ίσως και άθελα του και με έναν ύπουλο, ανυποψίαστο τρόπο σε βαθυστόχαστες σκέψεις ικανές να αμφισβητήσουν ακόμα και τις θεμελιώδεις του πεποιθήσεις και κλείνοντας το βιβλίο, να αμφισβητήσει τον ίδιο του τον εαυτό.
Υπόθεση από οπισθόφυλλο
Στα δεκατρία του, ο Θίο Ντέκερ, γιος μια αφοσιωμένης μητέρας κι ενός ασυλλόγιστου, κατά κύριο λόγο απόντα πατέρα, επιζεί ως εκ θαύματος από ένα τραγικό συμβάν που του ρημάζει τη ζωή. Μόνος κι απροστάτευτος στη Νέα Υόρκη, τελικά θα βρει καταφύγιο στην οικογένεια ενός πλούσιου φίλου. Θαμπώνεται από το καινούργιο του σπιτικό στη Λεωφόρο Παρκ, αγανακτεί με συμμαθητές που δεν ξέρουν πώς να τον αντιμετωπίσουν, βασανίζεται από μια αβάσταχτη νοσταλγία για τη μητέρα του και, όσο περνάει ο καιρός, αγκιστρώνεται σε αυτό που διατηρεί πιο έντονη τη θύμησή της: ένα μικρό, ανεξήγητα σαγηνευτικό πίνακα, που τελικά παρασύρει τον Θίο στον υπόκοσμο και στην παρανομία…
Η Καρδερίνα είναι μια στοιχειωμένη οδύσσεια μέσα στη σύγχρονη Αμερική και ένα δράμα συναρπαστικής έντασης. Συνδυάζοντας απίστευτα ζωντανούς χαρακτήρες με συγκλονιστικό σασπένς, αποτελεί ένα εκπληκτικό, εθιστικό μεγαλούργημα –μια καθηλωτική ιστορία γύρω από την απώλεια και την προσκόλληση, την επιβίωση και την αυτοεπινόηση, αλλά και τα βαθύτερα μυστήρια του έρωτα, της ταυτότητας και του πεπρωμένου.
