Fashion Photography: Ένας κοινωνικός σχολιασμός

Φεστιβαλ Φωτογραφίας- Vogue Italia

Εδώ και τρία χρόνια η Vogue Italia διοργανώνει ένα θεματικό φεστιβάλ φωτογραφίας, στο οποίο προωθεί την κουλτούρα της φωτογραφίας μόδας, ως μια πλατφόρμα συζήτησης κρίσιμων κοινωνικών θεμάτων. Το πρώτο φεστιβάλ ήταν το “Female Gaze, 2016”, στο οποίο σχολιάστηκε η δύναμη και η θέση την οποία κατέχει η γυναίκα στην κοινωνία. Το δεύτερο ήταν το “Fashion & Politics, 2017” επικεντρωμένο στους πολιτικούς σχολιασμούς της φωτογραφίας μόδας. Το τρίτο και τελευταίο προς το παρόν φεστιβάλ με βασικό τίτλο “All that Man Is- Fashion & Masculinity Now, 2018”και δεύτερο υπο-θέμα “Embracing Diversity”, ήταν αφιερωμένο στην διαφορετικότητα και την βαθύτερη κατανόηση της σύγχρονης κοινωνίας και την θέση του άντρα σε αυτή την κοινωνία.

Το περιοδικό έχει τυπώσει επίσης, πολλά αμφιλεγόμενα editorial, ειδικά υπό την διεύθυνση της Franca Sozzani. Τον Αύγουστο του 2010 στην έντυπη έκδοση της, η Vogue Italia τύπωσε το editorial “Oil & Water με το μοντέλο Kristen McMenamy ντυμένο σε ένα μαύρο φόρεμα με φτερά, καλυμμένο με πετρέλαιο, πάνω σε πέτρες και βράχους. To editorial συγκέντρωσε πολλά αμφιλεγόμενα σχόλια και μικτές κριτικές.

Τον Σεπτέμβριο του 2001, η χειρότερη τρομοκρατική επίθεση ποτέ στην Αμερική, έλαβε χώρα. Η πτώση των δίδυμων πύργων με διαφορά 2 ωρών, η επίθεση στο Πεντάγωνο και η συντριβή ενός τρίτου αεροπλάνου στην Πενσυλβάνια κόστισαν τις ζωές σε χιλιάδες ανθρώπους. Νέοι νόμοι ψηφίστηκαν και καινούργια μέτρα προστασίας δημιουργήθηκαν. Ο τρόπος που ταξιδεύουμε άλλαξε δραστικά, και μια παράνοια επικράτησε στις Ηνωμένες πολιτείες υψώνοντας στα ύψη την ξενοφοβία.

Με αφορμή αυτό το γεγονός τον Σεπτέμβριο του 2006, ο Steven Meisel, δημοσίευσε στην Vogue Italia το editorial του “A State of Emergency”. Στο editorial τα μοντέλα Hilary Rhoda και Iselin Steiro περνάνε ένα πολύ έντονο έλεγχο αεροδρομίου. Οι φωτογραφίες σχολιάζουν τον φόβο που δημιούργησε η 11η Σεπτεμβρίου συγκεντρώνοντας έτσι ένα τεράστιο κύμα αγανάκτησης και θυμού από τον Αμερικανικό λαό, αφου πολλοί πίστεψαν ότι έθιγαν ένα ευαίσθητο θέμα άκομψα. Κάποιοι, υπέδειξαν ότι η φωτογραφία της Rhoda στα γόνατα της στο αεροδρόμιο ήταν σκόπιμα σκηνοθετημένη ώστε να θυμίζει την περίφημη εικόνα βασανιστηρίων του Abu Ghraid.

Advertisements

“Όσον αφορά τις Vogues για τις οποίες εργάζομαι, σίγουρα η Vogue Italia είναι η πιο επιεικής και μου επιτρέπει να κάνω λίγο ή πολύ αυτό που νιώθω. Όχι ότι δεν σκοτώνουν και εκεί ιδέες, αλλά αυτό συμβαίνει σπάνια. Είναι η πιο δημιουργική έξοδος που έχω.” Steven Meisel

Ο φωτογράφος Steven Meisel το 2015 είχε πεί ότι δεν το κάνει εσκεμμένα να παρουσιάζει αυτά τα θέματα ώστε να δημιουργούνται κύματα σχολίων. Είναι αυτό που νιώθει, θέλει να πει και είναι ο ίδιος. Η ελευθερία την οποία προσφέρει η Vogue σαν περιοδικό,  δίνει την δυνατότητα σε καλλιτέχνες φωτογράφους να εκφραστούν με έναν διαφορετικό τρόπο από αυτόν της απλής διαφήμισης και προώθησης ειδών μόδας, εδραιώνοντας έτσι την θέση της φωτογραφίας μόδας σαν ένα είδος τέχνης και έναν τρόπο σχολιασμών κοινωνικών θεμάτων. Κοινωνικά θέματα, που είναι απαραίτητο να συζητηθούν και να θιγούν.

Πολλοί αναρωτιούνται αν τέτοιου είδους ενέργειες είναι όντως ένας σχολιασμός ή μια εκμετάλλευση ευαίσθητων θεμάτων για διαφημιστικούς λόγους που τα ρομαντικοποιεί, αντλεί απο αυτα κέρδος και τα  μεταμορφώνει σε υψηλή μόδα.

Η Alessia Glaviano, αρχισυντάκτρια της Vogue σε συνέντευξη της για το φεστιβάλ φωτογραφίας μόδας στο Μιλάνο σχολίασε πως η μόδα δεν είναι τόσο επιπόλαιη στην δομή της όπως πιστεύουν οι περισσότεροι. Αν και η ίδια η βιομηχανία είναι εν μέρη υπεύθυνη για αυτή την αντίληψη αφού σπάνια ασχολείται με κρίσιμα θέματα φοβούμενη την κοινή γνώμη και την εμπορική της ισχύ.

“Το τι φοράς είναι ένας κοινωνικός σχολιασμός”

Η μοδα, είναι εγγενώς συνδεδεμένη με την ταυτότητα και την κουλτούρα μας ενώ ταυτόχρονα συνιστά κοινωνική επιλογή και πολιτική δήλωση.

Πολύ συχνά, η επιλογή ανάγεται σε ένδειξη κοινωνικής ανυπακοής, και αντικατοπτρίζει τις κοινωνικές μεταβολές. Κατα την περίοδο των ειρηνικών διαδηλώσεων στην Αμερική για τα ανθρώπινα δικαιώματα, ο κόσμος φορούσε τα Κυριακάτικα/καλά ρούχα τους ώστε να τονιστεί η σύμπνοια των κοινωνικών τάξεων. Η κομματική ομάδα Black Panthers (Μαύροι Πάνθηρες), δε, είχε ντυθεί με μια συγκεκριμένη στολή ώστε να ξεχωρίζει από το πλήθος.

Όταν το 2013 στο Super Bowl η Beyonce, κάνοντας μια πολιτική δήλωση, τραγούδησε ντυμένη με μια δημιουργία εμπνευσμένη από το κόμμα των Black Panthers προχώρησε σε μια ανοιχτή πρόκληση του συνόλου.

Είναι τέτοια η δύναμη της μόδας, η οποία εδραιώνει, προσδιορίζει και αντικατοπτρίζει την ταυτότητα μας, που ένας καλλιτέχνης μπορεί να την χρησιμοποιεί ως δήλωση και, αντίστροφα, να αποδίδει στη μόδα τη δύναμη που έχει μια φωτογραφία. Η φωτογράφια μόδας, όπως κάθε μορφή τέχνης φέρνει στην επιφάνεια αυτό που όλοι γνωρίζουμε κατά βάθος και δεν έχουμε κανένα τρόπο να αποφύγουμε. ‘Οπως για παράδειγμα οι φωτογραφίσεις μόδας του 1950 όπου τα μοντέλα παρουσιάζονται σαν κούκλες βιτρίνες, για να σχολιαστεί η ιδέα της παθητικής γυναίκας στην κοινωνία της εποχής.

Παρ’ ότι γίνονται βήματα για την νομιμοποίηση της πρωτοποριακής ματιάς στη φωτογράφιση της μόδας, βλέπουμε πάντα στους δεσμούς μεταξύ ένδυσης, φωτογραφίας και πολιτικής ότι αν μια εταιρεία αποφασίσει να πολιτικοποιηθεί συνήθως σχολιάζεται αρνητικά. Για παράδειγμα όταν η Pepsi δημοσίευσε το βίντεο της με την Kendall Jenner να στέκεται μπροστά σε έναν αστυνομικό και να το δίνει ένα αναψυκτικό, χαρακτηρίστηκε προκλητική και σχολιαστηκε σε σημείο όπου η εταιρεία απέσυρε το βίντεο Ενώ, στη γνωστή φωτογραφια του Jonathan Bachman με το κορίτσι με το λουλουδάτο φόρεμα μπροστά από τους αστυνομικούς στο Λος Άντζελες, η οποία θα μπορούσε κάλλιστα να βρίσκεται στις σελίδες κάποιου περιοδικού, κέρδισε τον θαυμασμό και την καλλιτεχνική αναγνώριση.

Τα ρούχα στα περιοδικά φεύγουν καθώς η μόδα αλλάζει, άλλα οι φωτογραφίες μένουν. Οι φωτογράφοι μόδας χρησιμοποιούν τα ρούχα απλά για να πουν μια ιστορία όπως σε μια ταινία επιλέγονται συγκεκριμένα ρούχα (κοστούμια) για να τονιστεί η ιστορία και ο χαρακτήρας του ηθοποιού.

H ασχήμια και η σκληρότητα  των φωτογραφιών κάποιων editorial λειτουργεί,  απλά, ως αντικατοπτρισμός του τι συμβαίνει την κοινωνία. Συνιστούν  μια καταγγελία και όχι μια έγκριση. Μια φωτογραφία, ένα editorial φυσικά δεν αλλάζει τις καταστάσεις, όπως τόνισε και η Alessia Glaviano, αλλά  πιστοποιεί τη στιγμή που η κοινωνία είναι έτοιμη να κάνει αλλαγές και γίνεται έτσι καταλύτης.

Η φωτογραφία μόδας δεν είναι ούτε θέλει να είναι μόνο φαντασία και διαφήμιση ή μόνο πολιτική . Ως μορφή τέχνης θέλει και μπορεί να είναι τόσο πολύπλευρη  όσο και η κοινωνία στην οποία υπάρχει.

Για να δείτε όλες τις φωτογραφίες απο το φεστιβάλ φωτογραφίας και τα editorial πατείστε εδώ

Πηγές:

Photo Vogue Festival, 15- 18 November, Milan

The Politics of Fashion Photography: Steven Meisel “Oil & Water”

How political and world events are shown in fashion photography