Φλωμπέρ Γκυστάβ: καταξιωμένος γάλλος μυθιστοριογράφος, εμβληματική φυσιογνωμία για τα γαλλικά και τα ευρωπαϊκά γράμματα και, φυσικά, ο συγγραφέας του περίφημου έργου Μαντάμ Μποβαρύ. Γράφει μέσω της ηρωίδας του:
«Το θλιβερότερο … είναι να περνά κανείς μια ζωή ανώφελη σαν τη δική μου. Αν οι πόνοι μας είχαν κάποια αξία, μπορούσαν να είναι χρήσιμοι σε κάποιον άλλο, τότε, τουλάχιστον, η ιδέα της θυσίας θα παρηγορούσε».
Μαντάμ Μποβαρύ, Γ. Φλωμπέρ
Λίγα λόγια για τη ζωή του
Ο Φλωμπέρ γεννήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου του 1821 στην Νορμανδία σε μία εύπορη οικογένεια. Φοίτησε σε Λύκειο Ιησουιτών και αποφάσισε να σπουδάσει Νομικά, εγχείρημα που όμως δεν ολοκλήρωσε λόγω της κατάστασης της υγείας του. Εγκαταστάθηκε στην πόλη Κρουασσέ, όπου έζησε μέχρι το τέλος της ζωής του σε ηλικία 58 ετών. Ο θανατός του προκλήθηκε από εγκεφαλική αιμορραγία.
Η ζωή του Γκυστάβ Φλωμπέρ σημαδεύτηκε από τις δύο μεγάλες του αδυναμίες. Την πρώτη από αυτές αποτέλεσε η λογοτεχνία, ενώ την δεύτερη τα ταξίδια. Ο Φλωμπέρ ξεκίνησε να ασχολείται ενεργά με την συγγραφή από την ηλικία των 8 ετών. Ακόμη, φαίνεται πως ταξίδεψε στα Πυρηναία, την Κορσική, τη Βρετάνη αλλά και προς την Ανατολή. Στο μεγάλο του ταξίδι επισκέφτηκε την Ελλάδα, την Κωνσταντινούπολη και το Λίβανο.
Ο Φλωμπέρ μέσα από το έργο του
Ο περίφημος γάλλος συγγραφέας χάρισε στη γαλλική αλλά και την παγκόσμια λογοτεχνία αρκετά και σπουδαία μυθιστορήματα. Γνωστά και παγκοσμιώς αναγνωρισμένα είναι τα έργα: Η Αισθηματική Αγωγή, Σαλαμπώ, Ο πειρασμός του Αγίου Αντωνίου κ.α. Ωστόσο, το διασημότερο έργο του αποτέλεσε το μυθιστόρημα Μαντάμ Μποβαρύ. Αν και μετά την έκδοση του ο συγγραφέας κατηγορήθηκε για ανηθικότητα, το έργο αναγνωρίστηκε ως ικανό να αντικατοπτρίσει με μεγάλη επιτυχία το κλίμα της εποχής του.
Ο Φλωμπέρ αποτέλεσε έναν μυθιστοριογράφο που καλλιέργησε με επιτυχία το είδος του ρεαλισμού και κατάφερε να αποτυπώσει τόσο τα ήθη και τις συνήθειες της εποχής του όσο και τον ψυχισμό των ηρώων του. Ακόμη, εστίασε ιδιαίτερα στη γλώσσα και τη μορφή του έργου του, χωρίς ωστόσο το περιεχόμενο του να χάνει σε βάθος. Πρόκειται για ένα καλλιτέχνη αφοσιωμένο στο έργο του, ο οποίος αφιέρωσε τη ζωή του στην αναζήτητη του αρτιότερου καλλιτεχνικού αποτελέσματος.
Η Μαντάμ Μποβαρύ
Όπως προαναφέρθηκε, η Μαντάμ Μποβαρύ αποτελεί ίσως το πιο αντιπροσωπευτικό έργο του συγγραφέα. Ο τρόπος με τον οποίο αποτυπώνεται ο ψυχικός κόσμος της ηρωίδας από τον συγγραφέα στο συγκεκριμένο έργο είναι αριστουργηματικός. O Φλωμπέρ κατάφερε να μετατρέψει την πρωταγωνιστική μορφή του μυθιστορήματος του σε μία ηρωίδα – σύμβολο που ενέπνευσε πολλούς άλλους καλλιτέχνες και συνομιλεί με μεταγενέστερες λογοτεχνικές, και όχι μόνο, μορφές.
Σε αντίθεση με τη συνήθεια των προγενέστερων ρομαντικών συγγραφέων, ο Φλωμπέρ επιλέγει να αποτυπώσει την μίζερη, ανιαρή, πεζή πραγματικότητα των ηρώων του. Αποφεύγει κάθε έξαρση, κάθε συγκίνηση, κάθε ελπίδα για λύτρωση, βυθίζοντας και τον αναγνώστη στο τέλμα της ηρωίδας. Αντιηρωικό και θλιβερό αλλά ταυτόχρονα εμβληματικό στο είδος του και αριστοτεχνικά γραμμένο, το έργο αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα σύγχρονα μυθιστηρήματα.
Γνωρίζοντας τον Φλωμπέρ μέσα από τα λόγια του και τα έργα και τα λόγια του
Μαντάμ Μποβαρύ και άλλα έργα
πολύ και έκανε ό,τι της ζητούσε, γεγονός που τον απομάκρυνε περισσότερο από αυτήν.
και αξιαγάπητη, καθώς γερνούσε, είχε καταντήσει (όπως το χαλασμένο
κρασί που γίνεται ξίδι) δύσκολη, φωνακλού, νευρική.
απ’ όλες τις πόρνες του χωριού και να γυρίζει το βράδυ, αφού είχε επισκεφθεί καμιά
τότε, καταπίνοντας την οργή της με έναν βουβό στωικισμό που κράτησε
μέχρι τον θάνατό της. Ήταν συνέχεια στο πόδι, έτρεχε για ψώνια, για
δουλειές. Πήγαινε στους δικογράφους, στον πρόεδρο, θυμόταν τη λήξη
προθεσμίας των γραμματίων, κατάφερνε να παίρνει αναβολές· και στο
σπίτι σιδέρωνε, έραβε, έπλενε, επιτηρούσε τους εργάτες, πλήρωνε τους
λογαριασμούς, ενώ ο κύριος, που δεν νοιαζόταν για τίποτα και ήταν
συνέχεια βυθισμένος σε μια κατάσταση οργισμένης αδράνειας, από την
οποία συνερχόταν για να της πει μόνο δυσάρεστα πράγματα, κάπνιζε
στη γωνιά του κοντά στη φωτιά, φτύνοντας μες στις στάχτες.
Και τότε μια λυπηρή ιδιότητα αναπτύχθηκε στον νου τους: αυτή του να βλέπουν τη βλακεία και να μην μπορούν να την ανεχθούν. Ασήμαντα πράγματα τους κατέθλιβαν: οι διαφημίσεις στις εφημερίδες, το προφίλ ενός αστού, μια ηλίθια σκέψη που άκουγαν τυχαία.
Μπουβάρ και Πεκυσέ, Φλωμπέρ
Όπως προκύπτει από τα παραπάνω αποσπάσματα αλλά και τα αποφθέγματα του συγγραφέα, πρόκειται για έναν καλλιτέχνη που κατέχει την τέχνη της γραφής, είναι βαθιά πνευματώδης και βαθυστόχαστος. Οι ήρωες του είναι από τη μία πλευρά τόσο απόμακροι και ψυχροί, αλλά ταυτόχρονα και τόσο κοντά στον αναγνώστη, ο οποίος ταυτίζεται απόλυτα. Οι ζωές των ηρώων του Φλωμπέρ δεν είναι μυθιστορηματικές και μεγαλειώσεις. Είναι, ανιαρές, αντιηρωικές και βαθιά ανθρώπινες.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο
- «Γκυστάβ Φλωμπέρ» ανακτήθηκε από: www.gnomikologikon.gr (τελευταία πρόσβαση 07/05/2021).
- Bolleme Geneviève, La leçon de Flaubert, Paris, René Julliard, 1964.
- Izzo Donatella, « The Portrait of a Lady and modern Narrative » dans Joel Porte, The American Novel, New essays on The Portrait of a Lady, Cambridge University Press, 1990.
- Palante Georges, La philosophie du Bovarysme, Du Sandre, Paris, 2007.
- Culler, Jonathan, The realism of ‘Madame Bovary'(Flaubert), MLN 122, 2007, 683-696.
- Culler, Jonathan., Flaubert’s Provocation, Text Matters, 2017.
- Μαρία Καλόμοιρου, «Πρότυπα γυναικείων μορφών στην κοινωνία του 19ου αιώνα: Μια συγκριτική μελέτη των μυθιστορημάτων Νανά του Εμίλ Ζολά και Μαντάμ Μποβαρί του Γκυστάβ Φλωμπέρ», Διπλωματική Μεταπτυχιακή Εργασία, ΕΑΠ, Φεβρουάριος 2019.
