Η άβολη στιγμή της αλήθειας και το victim blaming
Κάπου εδώ, είναι η στιγμή που μια φιγούρα σταυρώνει τα χέρια και στέκεται επιβλητικά πάνω στη σκηνή. Το κοινό είναι η κοινωνία, φωνές εκφράζουν αποδοκιμασία, ουρλιάζουν και αρνούνται να ακούσουν. Η φιγούρα με τρεμάμενη φωνή αλλά με αναλλοίωτη αποφασιστικότητα στο πρόσωπο αγγίζει με τα δάχτυλα το μικρόφωνο. Αρχικά, ηχεί ο ανατριχιαστικός ήχος του μικροφώνου, το κοινό συνοφρυώνει το πρόσωπό του. Tώρα η φιγούρα έχει την προσοχή του, αυτό έχει σημασία, έχει την προσοχή του κοινού. Σιωπή. Η φιγούρα, πλέον, βρίσκεται κάτω από το φως της σκηνής. Tώρα έχει ταυτότητα, κάποιοι τη γνωρίζουν, κάποιοι άλλοι όχι, όμως τώρα αυτή η φιγούρα έχει ταυτότητα. Φοβισμένη, μα και απτόητη συνάμα, με βλέμμα αυστηρό, απαρέγκλιτο, κοιτάζει το κοινό και φωνάζει ανάμεσα σε λυγμούς, ”Ας μιλήσουμε επιτέλους για τον βιασμό, έχει συμβεί και σε εμένα!!”. Κάπου εδώ αναμένεται το φαινόμενο του victim blaming.
”Καλά που της ήρθε αυτής της θρασύτατης να ανοίξει αυτό το θέμα;” ,”Ποιος τη ρώτησε; Και στην τελική, τι είναι αυτά που φοράει μπροστά σε όλους μας;”,” ΠΡΟΚΑΛΕΙ!!”,” Έχετε μπει να δείτε τις φωτογραφίες που ανεβάζει;”,” Όπως ντύνεσαι, θα σου φέρονται αναλόγως!”, ”Αφού σε κάποιες αρέσει ο βιασμός, είναι η φύση έτσι!”
-Οι φωνές από κάτω
Μερικές γυναίκες, μερικά παιδιά, μερικοί άντρες σκύβουν το κεφάλι και κοιτάζουν με κενό βλέμμα το έδαφος. Mουδιάζουν, ίσως είναι αυτοί που ταυτίζονται και δε θέλουν να ξύσουν τις πληγές. Άλλοι περιμένουν να ακούσουν. Ένα μεγάλο ποσοστό τρομάζει και αμύνεται με επίθεση, συμμετέχοντας στο χλευασμό της ομιλήτριας.
Το rape culture αποτελεί κοινωνικό ζήτημα
Γιατί αντιδράμε κατ’αυτόν τον τρόπο στο άκουσμα του βιασμού; Γιατί η πρώτη μας αντίδραση είναι να επιτεθούμε στην προσωπικότητα και το ήθος του θύματος, δη όταν είναι θηλυκού γένους;
Η κοινωνία μας, όταν έρχεται αντιμέτωπη με τόσο ακραία ζητήματα, εκδηλώνει όλη της τη νοσηρότητα και απεμπολεί μετά μανίας την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Τα πατριαρχικά πρότυπα που έχουν εμφυτευτεί βαθιά στα κεφάλια μας, προωθούν τον μισογυνισμό και το rape culture με τον πιο δεξιοτεχνικό τρόπο. Σε σημαντικό ποσοστό, η παγκόσμια κουλτούρα αναγνωρίζει το γυναικείο σώμα ως ένα σεξουαλικοποιημένο αντικείμενο ηδονής που οφείλει να κρύβεται, διότι προκαλεί, διότι είναι υπεύθυνο να προστατευτεί. Από ποιόν όμως; Σίγουρα από κάποιον που δε φέρει ευθύνη, μη λέμε τα ίδια… Η γυναίκα οφείλει να προστατευτεί.
Δύο μέτρα και δύο σταθμά
Φυσικά, από την αντίπερα όχθη, η κοινωνία δεν υποχρεούται να καταπολεμήσει την κατ’εξακολούθηση προπαγάνδα αυτών των ”αφορισμένων” ιδεολογιών, ούτε να προασπίσει τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η λογική του rape culture και το victim blaming, ενοχοποιούν, στιγματίζουν και αποθαρρύνουν το θύμα από το να μιλήσει, ακόμα και όταν οι αποδείξεις είναι ζωντανές στο σώμα του εκείνη την ώρα. Και αν αποφασίσει να μιλήσει αργότερα; Τώρα το θυμήθηκε; Μετά από πρόχειρους υπολογισμούς, μπορούμε να εικάσουμε πως μάλλον, ΊΣΩΣ, δεν το ξέχασε ποτέ. Μία δόση ενσυναίσθησης και μάλλον οχι κοιν(ωνικ)ής λογικής, μπορεί άνετα να μας προσφέρει ορισμένες εύλογες απαντήσεις.
Γιατί τώρα;
-Είχε ήδη να αντιμετωπίσει τους δικούς του/της δαίμονες και συμπτώματα PTSD.
-Ντρεπόταν και ένιωθε βρόμικος/η, κατηγορούσε τον εαυτό του/της.
-Δεν είναι κάτι εύκολο να μοιραστείς.
-Η διαδικασία του δικαστικού συστήματος πιέζει το θύμα να εξιστορεί αμέτρητες φορές ένα συμβάν το οποίο θέλει να ξεχάσει.
-Εκτός από τον ήδη υπάρχοντα ψυχολογικό πόνο, θα πρέπει να αντιμετωπίσει την αμφισβήτηση και τις κατηγορίες πολλών κοινωνικών παραγόντων.
Υπάρχουν και οι περιπτώσεις που το θύμα δολοφονήθηκε ή αυτοκτόνησε, άρα βυθίστηκε στην αιώνια σιωπή.
Αγαπητή κοινωνία
Αγαπητή κοινωνία, εσύ είσαι που φιμώνεις τα στόματα των θυμάτων, όταν τα κρίνεις από τα ρούχα τους, για τη χρονική και χωρική παρουσία τους που ΤΟΥΣ ΕΦΕΡΕ σε αυτή τη θέση, όταν επιτρέπεις το δίκαιο της πυγμής, όταν δεν ακούς, όταν κρίνεις και όταν καλλιεργείς ψεκασμένα με τοξικά χημικά κυκλώματα και τα θύματα χάνουν τη μιλιά τους στις αναθυμιάσεις.
Σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη στο Ηνωμένο Βασίλειο από την Independent, το 55% των αντρών αποδίδει τον βιασμό των γυναικών στα ρούχα. Ακόμα πιο σοκαριστικό, είναι το γεγονός πως το 41% των γυναικών συμφωνεί πως τα ρούχα συμβάλλουν στην πιθανότητα σεξουαλικής επίθεσης. Αν δεν υπάρχει η προδιάθεση από μέρος του θύτη να βλάψει, τότε οι πιθανότητες του εγκλήματος μειώνονται ολοκληρωτικά. Οφείλουμε να αντιληφθούμε πως οι βιαστές βιάζουν από ανάγκη επιβολής και όχι από σεξουαλική έλξη. Αν σε μια εξελιγμένη χώρα της δυτικής Ευρώπης επικρατούν τέτοιες ιδέες, το μόνο σίγουρο είναι πως αργά ή γρήγορα η νοοτροπία που θρέφουμε θα χτυπήσει την πόρτα όλων μας.
Μας αφορά όλους μας
Φυσικά, ο βιασμός δεν αφορά μόνο τις γυναίκες, συμβαίνει σε παιδιά, σε άντρες ή σε οποιδήποτε φύλο με το οποίο ταυτίζεται ο καθένας. Μας αφορά όλους μας, όχι μόνο γιατί απειλούμαστε αλλά και γιατί όταν επικαλούμαστε μια δημοκρατική κοινωνία, δεν υπάρχει χώρος για ειδεχθείς πράξεις που πλήττουν τη γενετήσια ελευθερία οπουδήποτε φυσικού προσώπου.
Όπως προελέχθη, είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί πως οι γυναίκες δεν αποτελούν τη μοναδική κοινωνική ομάδα που βιάζεται. Υπάρχουν παιδιά που βιάζονται και επικρατεί σιωπή για χάρη της οικογενειακής υστεροφημίας, υπάρχουν άντρες που βιάζονται και δε μιλούν… Γιατί και πάλι, ποιος θα τους πιστέψει; Η πατριαρχία ορίζει τον άντρα ως μια οντότητα που η αξία της καθορίζεται από την ικανότητά του να επιβάλλεται και να έχει τον έλεγχο άρα, ο αντρικός βιασμός συνoδεύεται από ένα στίγμα γελοιοποίησης. Αν λοιπόν, η φίλτατη κοινωνία ενοχλείται και δε θέλει να ακούει για αυτά, είναι γιατί φοβάται να κοιτάξει στο καθρέφτη. Αυτό είναι αποτέλεσμα όλων μας, μοιραζόμαστε μια κοινή ενοχή και μη θέλοντας να την επωμιστούμε ονομάζουμε τις σεξουαλικές παρενοχλήσεις, κανονικότητα και τον βιασμό, φταίξιμο του θύματος. Η άρνηση μιας παρεκλίνουσας συμπεριφοράς, στη προκειμένη περίπτωση το victim blaming, δεν εξαφανίζει, αντιθέτως εντείνει το πρόβλημα.
