Η ζήλεια είναι ένα συναίσθημα και συνήθως αναφέρεται στις σκέψεις ή τα συναισθήματα ανασφάλειας, φόβου, ανησυχίας και άγχους για μια αναμενόμενη απώλεια ή κατάσταση, ιδιαίτερα σε μια ανθρώπινη σχέση. Δεν είναι μυστικό ότι ζούμε σε έναν κόσμο που ενθαρρύνει τον συνεχή ανταγωνισμό και τη σύγκριση.
Το μικρό πράσινο μικρόβιο που ονομάζεται ζήλεια
Είναι ένα αναπόφευκτο συναίσθημα που σχεδόν ο καθένας από εμάς θα βιώσει. Η ζήλεια συχνά αποτελείται από έναν συνδυασμό συναισθημάτων όπως θυμός, αγανάκτηση, ανεπάρκεια, αδυναμία, με το έντονο αυτό συναίσθημα να υπάρχει σε κάθε σχέση (Mollon, 2018).
Υπάρχουν περιπτώσεις που στη ζήλεια δεν είναι όλα αρνητικά. Όμως, μην με παρεξηγείτε, υπάρχουν και περιπτώσεις όπου η ζήλεια θα μπορούσε να μετατραπεί σε κάτι πολύ πιο τοξικό.
Τη στιγμή που αρχίζεις να νιώθεις ζήλεια, αισθάνεσαι απαίσια. Τα χέρια σου ιδρώνουν και δεν ξέρεις αν θες να κλάψεις επειδή είσαι τόσο απογοητευμένος ή τόσο αναστατωμένος. Είναι ένα απαίσιο συναίσθημα. Γιατί όμως αφήνουμε τον εαυτό μας να νιώθει έτσι;
Κάποιοι λένε επειδή υπάρχει ανασφάλεια, άλλοι λένε ότι οι άνθρωποι νοιάζονται πάρα πολύ και γι’ αυτό ζηλεύουν. Άρα αυτό το περίπλοκο συναίσθημα προκαλεί βλάβη στις σχέσεις επειδή οι άνθρωποι είναι ανασφαλείς ή επειδή νοιάζονται υπερβολικά;
Υπάρχει η άποψη ότι η ζήλεια είναι δομικό στοιχείο της βελτίωσης. Όταν δηλαδή οι άνθρωποι βλέπουν άλλους που είναι καλύτεροι από αυτούς, αυτό το μικρό πράσινο τέρας αναλαμβάνει και κάνει αυτό το άτομο να θέλει να βελτιωθεί. Από την άλλη, η ίδια η κοινωνία, είναι τόσο ανταγωνιστική που βλέπουμε ο ένας τον άλλον ως αντίπαλο, και προσπαθούμε να είμαστε καλύτεροι από τον διπλανό μας.
Η τοξική πλευρά της ζήλειας
Ωστόσο, η ζήλεια μπορεί να γίνει κι επικίνδυνη. Μερικές φορές, η ζήλεια μπορεί επίσης να μετατραπεί σε εμμονή ή σε κάτι πολύ χειρότερο. Στην πιο ακραία μορφή της, η ζήλεια μπορεί να είναι εξαιρετικά επιζήμια – είναι όπως δυστυχώς πολλές φορές έχουμε δει, μία από τις αιτίες ανθρωποκτονίας συντρόφων, ιδιαίτερα συζύγων, φιλενάδων και πρώην (Chin, Atkinson, Raheb, Harris & Vernon, 2017).
Επιπλέον, μπορεί να οδηγήσει τους ανθρώπους να επιχειρήσουν να ελέγξουν τους συντρόφους τους με ανθυγιεινούς τρόπους – παρακολουθώντας αδιάκοπα το πού βρίσκονται, αποκόπτοντάς τους από φίλους και συγγενείς ή προσπαθώντας να υπονομεύσουν την αυτοεκτίμησή τους.
Υπάρχουν σίγουρα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα στο να νιώθεις αυτό το συναίσθημα και θα συμφωνήσω ότι υπάρχουν περισσότερα μειονεκτήματα παρά πλεονεκτήματα.
Μέσα από την ανασκόπηση της βιβλιογραφίας έχουν βρεθεί στοιχεία για αρνητικές και θετικές πλευρές της ζήλειας (Güçlü, Şenormancı, Şenormancı & Köktürk, 2017; Pines, 2016). Ίσως αυτό το παράδοξο μοτίβο ευρημάτων να οφείλεται στη χρήση μεθοδολογιών έρευνας και προσεγγίσεων μέτρησης που δεν αποτύπωσαν την πραγματική πολυπλοκότητα αυτής (Murphy & Russell, 2018).
Μπορεί να είναι τρομακτικό να βιώνουμε τι συμβαίνει όταν επιτρέπουμε στη ζήλεια να μας κυριεύσει ή να διαμορφώσει τον τρόπο που νιώθουμε για τον εαυτό μας ή ακόμα και για τον κόσμο γύρω μας. Για αυτό είναι σημαντικό η κατανόηση του από πού προέρχονται πραγματικά τα αισθήματα ζήλειας, αλλά και το να μάθουμε πώς να αντιμετωπίζουμε τη ζήλεια με υγιείς, προσαρμοστικούς τρόπους σε πολλούς τομείς της ζωής μας, από τις διαπροσωπικές μας σχέσεις μέχρι την καριέρα και τους προσωπικούς μας στόχους.
H αντιμετώπιση της ζήλειας έχει να κάνει με το να μάθεις πώς να τη χειρίζεσαι σταδιακά, σε αντίθεση με το να προσπαθείς να την εξαφανίσεις αμέσως. Το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να συνειδητοποιήσετε είναι ότι ακόμη κι αν χρειαστεί να ζητήσετε βοήθεια, έχετε όλα τα εργαλεία που χρειάζεστε για να ελέγξετε τον αντίκτυπο που έχει πάνω σας η ζήλεια και να καταφέρετε έτσι να απελευθερωθείτε απ’ αυτή.
«Η ζήλεια γεννιέται πάντα μαζί με την αγάπη, μα δεν πεθαίνει πάντοτε μαζί της.» ~ François de La Rochefoucauld
Βιβλιογραφικές Αναφορές
Chin, K., Atkinson, B. E., Raheb, H., Harris, E., & Vernon, P. A. (2017). The dark side of romantic jealousy. Personality and Individual Differences, 115, 23-29. Doi: https://doi.org/10.1016/j.paid.2016.10.003
Güçlü, O., Şenormancı, Ö., Şenormancı, G., & Köktürk, F. (2017). Gender differences in romantic jealousy and attachment styles. Psychiatry and Clinical Psychopharmacology, 27(4), 359-365. Doi: https://doi.org/10.1080/24750573.2017.1367554
Mollon, P. (2018). Shame and jealousy: The hidden turmoils. Routledge. E-book, Ανακτήθηκε 19 Οκτωβρίου 2021
Murphy, A. M., & Russell, G. (2018). Rejection sensitivity, jealousy, and the relationship to interpersonal aggression. Journal of interpersonal violence, 33(13), 2118-2129. Doi: https://doi.org/10.1177%2F0886260515622572
Pines, A. M. (2016). Romantic jealousy: Causes, symptoms, cures. Routledge. E-book, Ανακτήθηκε 19 Οκτωβρίου 2021
