Με αφορμή την πρόσφατη πανδημία που έχει εξαπλωθεί ραγδαία ανά το παγκόσμιο, θεωρείται συνετό για κάθε ένα από εμάς να αναθεωρήσουμε το μέχρι τώρα σκεπτικό μας. Αρχικά, προτού γίνει αναφορά σε λοιμώξεις που ταλάνισαν κατά καιρούς την ανθρωπότητα ας δούμε ένα ορισμό της λοίμωξης. Σύμφωνα με τον Κ. Ιωάννη Κοσμίδη, Καθηγητή παθολογίας στην ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, λοίμωξη «είναι μια αρρώστια την οποία προκαλεί κάποιο μικρόβιο, είτε μύκητας, είτε κάποιο άλλο παθογόνο ον, το οποίο εισχωρεί στον οργανισμό μας και μας αναστατώνει».
Ο πιο πάνω ορισμός αφενός κρούει τον κώδωνα του κινδύνου και αφετέρου βοηθά να αντιληφθούμε πως οι λοιμώξεις που προσβάλλουν τον ανθρώπινο οργανισμό χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα σοβαρής λοίμωξης που αιφνιδίασε και στον παρελθόν την ανθρωπότητα ήταν η Ισπανική γρίπη. Εκδηλώθηκε κατά τα έτη 1918-1920 προσβάλλοντας το αναπνευστικό σύστημα. Έχει ονομαστεί Ισπανική όχι επειδή ξεκίνησε από την Ισπανία, αλλά γιατί με αυτήν νόσησαν μέλη της βασιλικής οικογένειας της Ισπανίας.
Όπως αναφέρει στο βιβλίο της η επιστημονική δημοσιογράφος Laura Spinney που μελέτησε την ισπανική γρίπη την εποχή της εμφάνισης της νόσησαν 500 εκατομμύρια άνθρωποι ενώ πέθαναν γύρω στα 50 εκατομμύρια. Όσοι άνθρωποι αντιμετώπιζαν προβλήματα αναπνευστικού συστήματος ήταν πιο ευάλωτοι αν λάβουμε υπόψη και άλλους επιβαρυντικούς παράγοντες όπως το άγχος, η υγρασία και η σκόνη.
Χωρίς αμφιβολία η Ισπανική γρίπη άλλαξε τα δεδομένα της εποχής που εμφανίστηκε. Όπως τα αλλάζει κάθε τι που σπείρει την ανασφάλεια και τον τρόμο. Όταν εκδηλώθηκε δεν υπήρχε δίκτυο κοινωνικής πρόνοιας γεγονός που δυσχέραινε την κατάσταση των ανθρώπων που προσβλήθηκαν από αυτή. Πολλοί από αυτούς παραδόθηκαν στη δίνη της πανδημία χωρίς κανένα μέσο υποστήριξης. Αβοήθητοι ηλικιωμένοι κατέληγαν σε πτωχοκομεία και παιδιά έμεναν άστεγα κάτι που προκαλεί αρκετή θλίψη ώστε φαινόμενα τέτοια να μην επαναλαμβάνονται.
Υπάρχουν ωστόσο φαινόμενα και στη δική μας εποχή που προκαλούν θλίψη. Η βία σήμερα δεν έχει σταματημό. Και μιλώντας για βία δεν αναφερόμαστε σε πράξεις βανδαλισμού. Η πείνα είναι βία. Όπως είναι και ο πόλεμος, ο ρατσισμός , η ανωτερότητα της λευκής φυλής, η ανισότητα των δυο φύλων. Η μη ίση πρόσβαση στην εκπαίδευση των παιδιών όλου του κόσμου είναι επίσης μια μορφή βίας που δεν τους επιτρέπει την περαιτέρω εξέλιξη τους. Ακόμη στην εργασία, στη μάθηση και στην ανέλιξη οι ίσες ευκαιρίες έχουν αντικατασταθεί από την ατομικότητα και τον συναγωνισμό.
Και αν σκεφτούμε πώς οι λοιμώξεις δεν κάνουν διακρίσεις αλλά προσβάλλουν οποιονδήποτε , ίσως με αφορμή την πρόσφατη πανδημία να διδαχθούμε τα βασικά πέρα από τα μέτρα προστασίας που συστήνονται.
Όπως για παράδειγμα την σημασία που έχει η υγεία. Πρώτιστος στόχος λοιπόν είναι η διασφάλιση της, σωματικής και ψυχικής, αφού χωρίς αυτήν δε γίνονται βήματα παραπέρα. Δυστυχώς η εποχή που διανύουμε κάθε άλλο παρά εξάγει υγιείς ανθρώπους. Το σώμα φθείρεται με τη καθιστική ζωή και με την αποκοπή μας από την φύση. Απαρνηθήκαμε με τόση ευκολία τα αγαθά της φύσης που απλόχερα μας προσφέρει και υποταχθήκαμε ολοκληρωτικά στις σύγχρονες ανέσεις. Κίνδυνο διατρέχει επίσης η ψυχική μας ευεξία. Η αγωνία του τι θα φέρει το αύριο και οι συνεχείς βομβαρδισμοί άγχους φέρουν και τις ανάλογες επιπτώσεις στον ψυχικό κόσμο. Πληθαίνουν οι επισκέψεις σε ψυχολόγους και σε ψυχιάτρους από ανθρώπους που νιώθουν χαμένοι με υπαρξιακές και άλλες εσωτερικές αγωνίες. Άνθρωποι με χίλια δυο προβλήματα να τους απασχολούν και να τους τυραννούν.
Προβληματισμό προκαλεί ακόμη η έμμονη προσκόλληση των ατόμων με τα υλικά αντικείμενα. Η απύθμενη διάθεση για πλουτισμό δεν έχει τέλος στις μέρες μας. Χάνεται έτσι κάθε στροφή στις πανανθρώπινες αξίες όπως επίσης χάθηκε και η θέσπιση προτεραιοτήτων που να αναβαθμίζουν την ποιότητα της ζωής. Προτεραιότητες όσο αφορά τον τρόπο που εργαζόμαστε, που περνάμε τον ελεύθερο μας χρόνο και τον τρόπο που ρυθμίζουμε γενικότερα την ζωή μας.
Ό άνθρωπος απώλεσε ηθελημένα ή μη κάθε ελπίδα για τα πιο πάνω. Τον ενδιαφέρει αυτό το οποίο απασχολεί και το σύνολο: Η απόκτηση υλικών αγαθών, η επιτυχία με βάση το επάγγελμα του και μόνο και η κινητήρια δύναμη του χρήματος. Καλά και απαραίτητα όλα αυτά μόνο που το άτομο σήμερα τα βιώνει με υπερβολή. Ο λόγοι είναι πολλοί. Ένας από αυτούς θεωρείται και η ψευδαίσθηση πως μόνο οι υλικές απολαύσεις θα επιφέρουν την πολυπόθητη ευτυχία. Άσχετα αν παρέχουν μια πρόσκαιρη ευχαρίστηση στον άνθρωπο μέχρι να τα βαρεθεί και να ξεκινήσει και πάλι από την αρχή. Αυτό είναι το τίμημα που πληρώνει ο σύγχρονος άνθρωπος για τις ανέσεις της εποχής. Μπλεγμένος σε ένα φαύλο κύκλο απληστίας που δεν έχει τέλος.
Αφού ο άνθρωπος λοιπόν δε σέβεται τον ίδιο του τον εαυτό, πόσο μάλλον θα μπορέσει να σεβαστεί τον συνάνθρωπο του. Δεν μπορεί να νιώσει το όμορφο συναίσθημα της προσφοράς στον άλλον. Οι σχέσεις των ανθρώπων μεταξύ τους αλλοιώνονται και γίνονται μέρα με τη μέρα όλο και πιο επιδερμικές. Χωρίς καμία συστολή ο άνθρωπος σκέπτεται πως για να πάρεις πρέπει πρώτα να δώσεις με αποτέλεσμα η αγάπη, η ανιδιοτέλεια και η φροντίδα για τον συνάνθρωπο να μην προσφέρεται απλόχερα. Αν δεν προσμένει κάποιο αντάλλαγμα ή όφελος ο άνθρωπος δυσκολεύεται ή τσιγκουνεύεται να προσφέρει τα αυτονόητα: μια καλή κουβέντα, μια πράξη ανθρωπιάς, μια αγκαλιά, μια συγνώμη, έναν ενθαρρυντικό λόγο.
Και όσο αυτά συμβαίνουν και χειροτερεύουν μέρα παρά μέρα βλέπουμε και τον τρόπο αντιμετώπισης της φύσης. Για όσο διάστημα είμαστε κάτοικοι αυτού του πλανήτη τον κακοποιούμε και δεν του δείχνουμε τον σεβασμό που θα έπρεπε. Οι τόνοι των σκουπιδιών, η μόλυνση των νερών για το κέρδος και όλες οι βλάβες που με περισσή αναισθησία προκάλεσε ο άνθρωπος στη μητέρα γη αποτελούν τις ενδείξεις. Ενδείξεις της αλαζονείας και του υπέρμετρου εγωισμού του ανθρώπου που θεωρεί το είδος του ως το τελειότερο. Για παράδειγμα το ότι ο άνθρωπος έχει προικιστεί με μυαλό και ομιλία ενώ τα ζώα όχι αυτό δεν του παρέχει και το δικαίωμα της κακομεταχείρισης τους.
Καλείται επομένως ο άνθρωπος να χρησιμοποιήσει όλη αυτή τη σοφία που τόσο περίτεχνα καταχώνιασε μέσα του για την εξυπηρέτηση του κοινού καλού. Η ατομικότητα δεν βοηθάει στον πιο πάνω σκοπό. Αντίθετα δρα ενάντια σε σημείο που ο άνθρωπος όχι μόνο δε θα μπορέσει να αντιμετωπίσει μελλοντικές πανδημίες και ότι άλλο μας επιφυλάσσει το μέλλον αλλά ίσως και να αυτοκαταστραφεί με τα ίδια του τα χέρια. Μια αυτοκτονία του σύγχρονου γένους που θα δικαιολογηθεί σαν μια κρίση παραφροσύνης.
Εκείνο που έχει περισσότερη σημασία δεν είναι τι μας διδάσκει ένα πάθημα, αλλά πόσο οι ίδιοι είμαστε πραγματικά πρόθυμοι να μάθουμε από αυτό. Χρειάζεται επομένως βούληση και προσπάθεια. Ατομική και συλλογική αφύπνιση. Ας ελπίσουμε λοιπόν πως θα έρθει και η εποχή που θα αφυπνιστούμε για να φτιάξουμε ένα πιο υγιές και όμορφο κόσμο για τα παιδιά μας.
