Είναι κοινά αποδεκτό ότι η σχέση της κοινής γνώμης με την επιχειρηματικότητα στη χώρα μας έχει διέλθει από πολλά στάδια στο πέρασμα των ετών. Από τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης, όπου κυριαρχούσε η δημόσια παρέμβαση και ο κρατισμός στην οικονομική ζωή, έως τα πρώτα δειλά βήματα στην κατεύθυνση της προσέλκυσης επενδύσεων στις αρχές του ’90 και την προσπάθεια εκσυγχρονισμού της οικονομίας στα τέλη της αντίστοιχης δεκαετίας, η επιχειρηματικότητα άρχισε να κερδίζει έδαφος στο ελληνικό κοινό.
Στις απαρχές της νέας χιλιετίας η επιχειρηματικότητα είχε συνυφάνει μαζί με τη δημόσια πρωτοβουλία έναν ισχυρό ιστό προώθησης και εξέλιξης της οικονομίας και της κοινωνίας, γεγονός που συνεχίζεται – εν πολλοίς – έως τα τέλη της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα. Το σημείο αυτό αποτέλεσε σημείο καμπής για το ελληνικό κοινωνικοοικονομικό γίγνεσθαι, καθώς σήμανε την αρχή της πιο σφοδρής και επίμονης οικονομικής κρίσης που γνώρισε ο τόπος. Η κρίση αυτή αποτέλεσε σοκ με άμεσο απότοκο την ανατροπή του τρόπου ζωής και της επιχειρηματικής δράσης.
Το ερώτημα που διαμορφώθηκε στην ελληνική κοινή γνώμη είτε ατομικά είτε συλλογικά, ήταν το που οδηγεί η νέα κατάσταση, πόσο θα διαρκέσει η ανατροπή των έως τότε δεδομένων και -φυσικά- ποια ενδεχόμενη λύση μπορεί να προταθεί. Παράλληλα, εμφανίστηκαν και παγιώθηκαν οι δυο πόλοι θέασης της κρίσης της επιχειρηματικότητας. Από τη μια οι νοσταλγοί του παλαιού καθεστώτος, του κρατικού παρεμβατισμού, του οικονομικού πατερναλισμού θεώρησαν επιβεβλημένη την ανάγκη ισχυρής δημόσιας παρέμβασης στην επιχειρηματική δράση στα πλαίσια του κρατικού κεντρικού σχεδιασμού της οικονομίας.
Από την άλλη οι θιασώτες της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, της ελεύθερης αγοράς, του ανταγωνισμού έθεσαν ως επιταγή της νέας εποχής την έκρηξη του “επιχειρείν” ως αρμόζουσας διεξόδου από την οικονομική κρίση. Στη μέση αυτής της αντιπαράθεσης, η ασθμαίνουσα επιχειρηματικότητα που προσπαθούσε να ορθοποδήσει και η κοινή γνώμη ως άθυρμα στα χέρια των ιδεολογικών ταγών των αντιμαχόμενων πλευρών.
Στο διαμορφούμενο πολιτικοοικονομικό τοπίο, το ιδεολογικό δίπολο δημιούργησε τη θέση υπέρ ή κατά της επιχειρηματικότητας. Αυτό όμως, που δεν διαμορφώθηκε αμιγώς ήταν η αδυναμία προσέλκυσης επενδύσεων, είτε λόγω των υφιστάμενων συνθηκών είτε εξαιτίας των συμφωνημένων κρατικών υποχρεώσεων. Συνάμα ήταν και η δύσκολη οικονομική συγκυρία η οποία έθετε στο περιθώριο πληθώρα επίδοξων επενδυτών.
Τελικά, τι έμεινε αυθαίρετο και αδιαμόρφωτο στο εν λόγω σκηνικό; Μα φυσικά η κοινή γνώμη και η διαυγής θέση της αναφορικά με τα τεκταινόμενα γεγονότα. Μια κοινή γνώμη που κατανόησε την άμεση συσχέτιση και συνάφεια επιχειρηματικότητας και θέσεων εργασίας. Μια κοινή γνώμη που αντιλήφθηκε πως η ανάπτυξη υγιούς επιχειρηματικότητας μπορεί να συνεπάγεται με την ανάπτυξη της οικονομίας και την εξασφάλιση νέων βιοτικών πόρων για τα χειμαζόμενα ελληνικά νοικοκυριά. Μια κοινή γνώμη πιο ώριμη από την προγενέστερη εμπειρία μπορεί να καθορίσει τους όρους και τις προϋποθέσεις ανάπτυξης της κοινωνίας, συλλογικά, προς όφελος τόσο της ατομικής όσο και της κοινωνικής ευημερίας.
Εν κατακλείδι, καθίσταται σαφές ότι η κοινή γνώμη αναφορικά με την επιχειρηματικότητα αποτελεί μια σχέση δυναμική που επηρεάζεται από τις θέσεις, τις αντιθέσεις και εν τέλει τις συνθέσεις των απόψεων στο πλαίσιο της καθημερινότητας.
