Αριθμός αδελφών και σχολική απόδοση

Το παρόν άρθρο

Έχει σχέση ο αριθμός των αδελφών με τη σχολική απόδοση ενός παιδιού; Ερευνητικά ευρήματα έχουν δείξει ότι η ύπαρξη αδελφών μπορεί να επηρεάσει τη σχολική απόδοση των παιδιών τόσο θετικά όσο και αρνητικά. Το να έχει ένα παιδί νηπιακής ή πρώτης σχολικής ηλικίας περισσότερα αδέλφια συσχετίζεται αρνητικά ή θετικά με τις επιδόσεις του στο σχολείο; Αυτή η συσχέτιση εντοπίζεται και στα παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας; Ποιος είναι ο ρόλος του οικογενειακού εισοδήματος στην προαναφερόμενη συσχέτιση; Δηλαδή, τα παιδιά των πολύτεκνων οικογενειών χαμηλού εισοδήματος και τα παιδιά των πολύτεκνων εύπορων οικογενειών διαφέρουν μεταξύ τους ως προς τη σχολική τους απόδοση;

Σκοπός του παρόντος άρθρου είναι να παρουσιάσει τα ερευνητικά ευρήματα μίας πρόσφατης επιδημιολογικής έρευνας (Gurgand κ.ά., 2023) στη Γαλλία η οποία εξέτασε εάν το να έχει ένα παιδί περισσότερα αδέλφια συσχετίζεται με τις σχολικές του επιδόσεις στη γλώσσα και την αριθμητική. Η προαναφερόμενη σχέση μελετήθηκε σε περισσότερα από 16,000 παιδιά τα οποία παρακολουθούσαν διάφορες τάξεις στη Γαλλία (νηπιαγωγείο και Πρώτη και Πέμπτη τάξη του Δημοτικού σχολείου).

Τί γνωρίζουμε ήδη

Οι έρευνες έχουν δείξει ότι:

• η σειρά γέννησης και η διαφορά ηλικίας στα αδέρφια παίζουν σημαντικό ρόλο, με τα μεγαλύτερα αδέρφια συχνά να τα πηγαίνουν καλύτερα από τα μικρότερα (Felix κ.ά., 2023).
• έχουν εντοπιστεί θετικές επιδράσεις από τα μεγαλύτερα στα μικρότερα αδέρφια στις λιγότερο εύπορες οικογένειες και αρνητικές επιδράσεις στις πιο εύπορες οικογένειες (Krzysztof & Özek, 2021).
• τα μικρότερα αδέρφια τείνουν να αποδίδουν καλύτερα στις εξετάσεις του Γυμνασίου όταν τα μεγαλύτερα αδέρφια τους διαπρέπουν (Oded κ.ά., 2020).
• οι οικογένειες με περισσότερα παιδιά έχουν λιγότερους διαθέσιμους πόρους για κάθε παιδί.
• η διανοητική ικανότητα ενός παιδιού επηρεάζεται από τη μέση διανοητική ικανότητα της οικογένειάς του. Σε προηγούμενο άρθρο παρουσιάστηκαν πρόσφατα ερευνητικά ευρήματα που δείχνουν ότι τα κορίτσια ξεπερνούν τα αγόρια στις δοκιμασίες που αξιολογούν τις γλωσσικές δεξιότητες και τις δεξιότητες γραμματισμού. Επίσης, έχει φανεί ότι τα αγόρια είναι καλύτερα στα μαθηματικά από τα κορίτσια. Έτσι, το να έχει ένα παιδί για αδέλφια αγόρια, θα πρέπει να αυξάνει τη μαθηματική ικανότητα της οικογένειάς του, και συνακολούθως, την επίδοση του εκάστοτε παιδιού στο μάθημα της αριθμητικής στο σχολείο (Gurgand κ.ά., 2023). Παρομοίως, το να έχει ένα παιδί για αδέλφια κορίτσια, θα πρέπει να αυξάνει τη γλωσσική ικανότητα της οικογένειάς του, και συνακολούθως, την επίδοση του εκάστοτε παιδιού στο γλωσσικό μάθημα του σχολείου (Gurgand κ.ά., 2023).

Μία πρόσφατη επιδημιολογική έρευνα

Η Gurgand και οι συνεργάτες της (2023) προέβλεψαν τα ακόλουθα:

Advertisements

1. Υπάρχει μια αρνητική συσχέτιση μεταξύ του αριθμού των μεγαλύτερων και των μικρότερων αδελφών με τη σχολική επίδοση (αριθμητική και γραμματισμός). Δηλαδή, όσο περισσότερα αδέλφια έχει ένα παιδί (είτε μεγαλύτερα είτε μικρότερα) τόσο χαμηλότερη είναι η επίδοσή του στο σχολείο στο γλωσσικό μάθημα και στο μάθημα της αριθμητικής.
2. Η συσχέτιση μεταξύ του αριθμού των αδελφών και της σχολικής επίδοσης είναι πιο αρνητική για τα μικρότερα από τα μεγαλύτερα αδέρφια.
3. Η επίδοση στις δοκιμασίες γραμματισμού θα πρέπει να συνδέεται πιο αρνητικά με τον αριθμό των αγοριών αδελφών παρά με τον αριθμό των κοριτσιών αδελφών, ενώ η επίδοση στην αριθμητική θα πρέπει να συνδέεται πιο αρνητικά με τον αριθμό των κοριτσιών αδελφών παρά με τον αριθμό των αγοριών αδελφών.
4. Το οικογενειακό εισόδημα μπορεί να μετριάσει την αρνητική συσχέτιση μεταξύ του αριθμού των αδελφών και τη σχολική επίδοση.

Ερευνητικά ευρήματα

Οι ερευνητές βρήκαν ότι:

• Το να έχει ένα παιδί περισσότερα αδέρφια συσχετίζεται αρνητικά με τη σχολική του απόδοση.
• Η προαναφερόμενη αρνητική συσχέτιση παρατηρήθηκε τόσο στα μεγαλύτερα όσο και στα μικρότερα αδέρφια και στα δύο φύλα.
• Ωστόσο, βρέθηκε μία μεγαλύτερη αρνητική συσχέτιση μεταξύ του αριθμού των αδελφών και της σχολικής απόδοσης στα μεγαλύτερα σε σύγκριση με τα μικρότερα αδέρφια.
• Η αρνητική συσχέτιση μεταξύ του αριθμού των αδελφών ενός παιδιού και της σχολικής του απόδοσης μετριάστηκε από το οικογενειακό εισόδημα, με τις μικρότερες συσχετίσεις να παρατηρούνται στις πιο εύπορες οικογένειες από τις οικογένειες με χαμηλό εισόδημα (Gurgand κ.ά., 2023).

Συμπεράσματα

• Τα ερευνητικά ευρήματα δείχνουν ότι το να έχει ένα παιδί περισσότερα αδέρφια σχετίζεται γενικά με φτωχότερα επιτεύγματα στο σχολείο, ανεξάρτητα από τα χαρακτηριστικά των αδελφών του, όπως είναι, επί παραδείγματι, η ηλικία των αδελφών (δηλαδή, εάν είναι μικρότερα στην ηλικία αδέλφια ή μεγαλύτερα στην ηλικία αδέλφια) και το φύλο τους (δηλαδή, εάν τα αδέλφια του είναι κορίτσια ή αγόρια).
• Το να έχει ένα παιδί περισσότερα αδέλφια επιδρά περισσότερο στη σχολική απόδοση των μεγαλύτερων παιδιών μέσα στην οικογένεια σε σύγκριση με τα μικρότερα παιδιά. Δηλαδή, το μεγαλύτερο παιδί της οικογένειας έχει χαμηλότερη σχολική επίδοση στη γλώσσα και την αριθμητική σε σχέση με το μικρότερο παιδί της οικογένειας.
• Το οικογενειακό εισόδημα παίζει ρόλο στη σχέση μεταξύ της ύπαρξης περισσότερων αδελφών και της σχολικής απόδοσης, με τη συσχέτιση του οικογενειακού εισοδήματος να είναι μικρότερη στις εύπορες οικογένειες από τις οικογένειες με χαμηλό οικογενειακό εισόδημα (Gurgand κ.ά., 2023). Αυτό το εύρημα σημαίνει ότι όσο υψηλότερο είναι το οικογενειακό εισόδημα, τόσο περισσότερο μετριάζει την αρνητική συσχέτιση  μεταξύ της ύπαρξης περισσότερων αδελφών και της σχολικής απόδοσης και αντίστροφα, όσο χαμηλότερο είναι το οικογενειακό εισόδημα, τόσο λιγότερο μετριάζει την προαναφερόμενη συσχέτιση. Άρα, ο αριθμός των αδερφών σχετίζονταν λιγότερο αρνητικά με τις επιδόσεις όταν η οικογένεια είχε υψηλότερο παρά χαμηλότερο εισόδημα. 
• Κάθε επιπλέον μεγαλύτερο αδερφάκι συσχετίστηκε κατά μέσο όρο με μείωση 8,7% τυπικών αποκλίσεων στις επιδόσεις στο σχολείο (αριθμητική και γραμματισμός), αφού ελέγχθηκε η επίδραση του κοινωνικοοικονομικού επιπέδου της οικογένειας. Κάθε επιπλέον μικρότερο αδερφάκι συσχετίστηκε κατά μέσο όρο με μείωση 4,1% τυπικών αποκλίσεων στις σχολικές επιδόσεις (αριθμητική και γραμματισμός). Κάθε επιπλέον αδελφή συσχετίστηκε με μείωση 7,5% τυπικών αποκλίσεων, και κάθε επιπλέον αδελφός συσχετίστηκε με μείωση 6,1% τυπικών αποκλίσεων στις επιδόσεις στο σχολείο. Έτσι, ανεξάρτητα από τα χαρακτηριστικά των αδερφών, το να έχει κανείς περισσότερα αδέλφια συσχετίστηκε αρνητικά σε όλες τις περιπτώσεις με τις σχολικές επιδόσεις.

Βιβλιογραφία