Αυτισμός και διατροφή: δύο έννοιες που είναι αλληλένδετες, καθώς η διατροφή επηρεάζει κατά πολύ την συμπεριφορά του ατόμου με αυτισμό. Τα παιδιά με αυτισμό έχουν ασυνήθιστα διατροφικά μοντέλα και μία μελέτη έδειξε ότι η χαμηλή όρεξη, το μικρό εύρος των προτιμώμενων τροφίμων και οι πεπτικές διαταραχές του αυτόνομου νευρικού συστήματος ήταν σημαντικά πιο συχνά στην αυτιστική ομάδα σε σύγκριση με τα υπόλοιπα παιδιά. Τα πεπτικά προβλήματα είναι κοινά σε παιδιά με αυτισμό και περίπου το 30% μπορεί να καταναλώσει μη εδώδιμα είδη (π.χ. χαρτί). Για τη μείωση των συμπτωμάτων του αυτισμού στα παιδιά, χρησιμοποιούνται συχνά ειδικές δίαιτες όπως η δίαιτα χωρίς γλουτένη (που βρίσκεται στο σιτάρι) και η δίαιτα χωρίς καζεΐνη (πρωτεΐνη γάλακτος) αλλά και άλλες αλλαγές στη διατροφή, όπως η χρήση συμπληρωμάτων ω-3 λιπαρών οξέων, βιταμίνης Β6 και μαγνήσιου. Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι συγκεκριμένες αλλαγές στη διατροφή μειώνουν τα συμπτώματα του αυτισμού.
Αυτισμός και διατροφή-Δίαιτα χωρίς γλουτένη/καζεΐνη
Η δίαιτα χωρίς γλουτένη/ καζεΐνη είναι μία από τις πολλές εναλλακτικές θεραπείες για τα παιδιά με αυτισμό. Με αυτήν την περιοριστικού τύπου διατροφή, όλα τα τρόφιμα που περιέχουν γλουτένη (που βρίσκεται στο σιτάρι, το κριθάρι και τη σίκαλη) και καζεΐνη (που βρίσκεται στο γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα) αφαιρούνται από το καθημερινό διαιτολόγιο του παιδιού. Τον τελευταίο καιρό, η δημοτικότητα της έχει αυξηθεί καθώς πολλοί γονείς αναφέρουν βελτίωση των συμπτωμάτων του αυτισμού στο παιδί με αυτό το διατροφικό σχήμα. Ανάμεσα στα οφέλη που αναφέρονται είναι οι βελτιώσεις στην ομιλία και τη συμπεριφορά.
Λίγη έρευνα έχει γίνει, όμως, στην δίαιτα χωρίς γλουτένη/καζεΐνη στον αυτισμό. Το 2010, μια τυχαία κλινική δοκιμή για τη χρήση της δίαιτας χωρίς καζεΐνη και γλουτένη δεν βρήκε επαρκή αποδεικτικά στοιχεία με σαφές όφελος. Ωστόσο, ήταν μια σχετικά μικρής έκτασης μελέτη. Ως εκ τούτου, δεν υπάρχει σαφής απάντηση αν αυτή η δίαιτα λειτουργεί πραγματικά και βελτιώνει τα συμπτώματα των παιδιών με αυτισμό. Για παράδειγμα, η βελτίωση αυτή μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι η νέα δίαιτα αντικαθιστά τα επεξεργασμένα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη και λίπος με πιο υγιεινά τρόφιμα, όπως ολόκληρους κόκκους ρυζιού, φρούτα και λαχανικά.
Είναι σημαντικό λοιπόν, να εξεταστούν αυτοί οι παράμετροι γιατί μια αυστηρή δίαιτα ελεύθερη γλουτένης/καζεΐνης απαιτεί σκληρή δουλειά και μπορεί να είναι δαπανηρή. Το όφελος μιας δίαιτας ελεύθερης γλουτένης/ καζεΐνης βασίζεται στη θεωρία ότι τα παιδιά με αυτισμό μπορεί να έχουν αλλεργία ή υψηλή ευαισθησία σε τροφές που περιέχουν γλουτένη ή καζεΐνη.
Παιδιά με αυτισμό, σύμφωνα με τη θεωρία αυτή, μεταβολίζουν τα πεπτίδια των πρωτεϊνών των τροφίμων που περιέχουν γλουτένη και καζεΐνη διαφορετικά από τους άλλους ανθρώπους. Εικάζεται λοιπόν, ότι αυτή η διαφορά στη μεταβολική διαδικασία μπορεί να επιδεινώσει τα αυτιστικά συμπτώματα. Ορισμένοι πιστεύουν ότι ο εγκέφαλος αντιμετωπίζει αυτές τις πρωτεΐνες, ως ψευτο-οπιούχα, όπως τα χημικά προϊόντα. Η αντίδραση σε αυτές τις χημικές ουσίες, πιστεύεται ότι, οδηγεί ένα παιδί να ενεργήσει με έναν ορισμένο τρόπο.
Οι ερευνητές έχουν διαπιστώσει μη φυσιολογικά επίπεδα των πεπτιδίων σε σωματικά υγρά ατόμων με συμπτώματα του αυτισμού. Υπάρχουν στοιχεία που υποδεικνύουν ότι τα τρόφιμα που περιέχουν γλουτένη και καζεΐνη συμβάλλουν σημαντικά στο φάσμα των διαταραχών του αυτισμού και πρέπει να περιοριστούν από τη διατροφή. Σε καλά οργανωμένες μελέτες, το 80 % των ασθενών με κάποια διαταραχή του αυτισμού βελτιώθηκε μετά τον αυστηρό διαιτητικό αποκλεισμό αυτών των ουσιών. Αναφέρεται επίσης σε μελέτη ότι 13 στους 15 αυτιστικούς ασθενείς έδειξαν βελτίωση της συμπεριφοράς μετά από τον περιορισμό της καζεΐνης και της γλουτένης για ένα έτος.
Η ιδέα πίσω από τη χρήση της δίαιτας είναι η μείωση των συμπτωμάτων και η βελτίωση της κοινωνικής και γνωστικής συμπεριφοράς και της ομιλίας.
Ποια τρόφιμα περιέχουν γλουτένη;
Η γλουτένη είναι μια πρωτεΐνη που βρίσκεται στους σπόρους αρκετών δημητριακών, όπως κριθάρι, σίκαλη και σιτάρι. Ένας τεράστιος αριθμός τροφίμων περιέχουν γλουτένη. Σε μια δίαιτα ελεύθερη γλουτένης, απαγορεύεται το κοινό ψωμί και τα προϊόντα δημητριακών. Γλουτένη παρέχει τη δομή/σύνδεση στα ψημένα προϊόντα.
Αν και είναι πολύ δύσκολο να αποφευχθεί η γλουτένη, πολλά καταστήματα, ιδίως τα βιολογικά καταστήματα τροφίμων, παρέχουν τρόφιμα χωρίς γλουτένη. Η γλουτένη μπορεί να βρεθεί στα τηγανισμένα τρόφιμα που αλευρώνονται, ακόμη και στα καλλυντικά. Ακόμα, είναι σημαντικό να διαβάζονται τις ετικέτες των τροφίμων για εντοπισμό πρόσθετων τροφίμων που περιέχουν γλουτένη.
Ποια τρόφιμα που περιέχουν καζεΐνη;
Η καζεΐνη είναι μια πρωτεΐνη που βρίσκεται στα γαλακτοκομικά προϊόντα και άλλα τρόφιμα που περιέχουν λακτόζη. Ακόμη και στα γαλακτοκομικά προϊόντα χωρίς λακτόζη μπορεί να περιέχεται καζεΐνη.
Επειδή πολλά προϊόντα σόγιας και γαλακτοκομικά προϊόντα απομίμησης περιέχουν επίσης καζεΐνη, είναι σημαντικό να διαβάσετε προσεκτικά τις ετικέτες σε μια αυστηρή δίαιτα χωρίς καζεΐνη. Επειδή η δίαιτα ελεύθερη καζεΐνης στον αυτισμό περιορίζει τα γαλακτοκομικά προϊόντα, θα πρέπει να βεβαιωθείτε ότι η δίαιτα του παιδιού έχει άλλες καλές πηγές ασβεστίου και βιταμίνης D.
Και τα δύο είναι απαραίτητα για γερά κόκαλα και δόντια. Συζητήστε με το γιατρό του παιδιού σας για τα εμπλουτισμένα τρόφιμα ή και συμπληρώματα για να αποφευχθούν τυχόν διατροφικές ελλείψεις.
Αυτισμός χωρίς γλουτένη και καζεΐνη
Αυτισμός και διατροφή λοιπόν, είναι δύο έννοιες που συνδέονται άμεσα και η σχέση του απασχολεί συχνά γονείς και ειδικούς του επαγγέλματος. Σίγουρα, χρειάζονται να γίνουν ακόμα πολλά βήματα στην έρευνα του θέματος αυτισμός και διατροφή.
Αν και υπάρχει κάποια επιστημονική αξία στη διατροφή ελεύθερης γλουτένης/ καζεΐνης παρόλα αυτά, η αποτελεσματικότητα μιας τέτοιας δίαιτας στον αυτισμό δεν έχει υποστηριχθεί από την ιατρική έρευνα. Στην πραγματικότητα, μια ανασκόπηση των πρόσφατων και παλαιότερων μελετών κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπάρχει έλλειψη επιστημονικών αποδείξεων για να συμπεράνουμε αν αυτή η διατροφή είναι χρήσιμη ή όχι.
