Νευροαναπτυξιακές διαταραχές: Περιβαλλοντικές αιτίες

Πηγή εικόνας: Νευροαναπτυξιακές διαταραχές: Περιβαλλοντικές αιτίες

Το παρόν άρθρο, με τίτλο Νευροαναπτυξιακές διαταραχές: Περιβαλλοντικές αιτίες, αποτελεί μετάφραση και προσαρμογή από την αγγλική στην ελληνική γλώσσα της ενότητας “Neurodevelopmental Disorders” του πρωτότυπου άρθρου που μπορεί να βρεθεί εδώ. Οι ενδοκειμενικές αναφορές μπορούν να αναζητηθούν στην ενότητα “Neurodevelopmental Disorders” του πρωτότυπου άρθρου.

Νευροαναπτυξιακές διαταραχές: Ορισμός και παραδείγματα

Οι νευροαναπτυξιακές διαταραχές είναι αναπηρίες που σχετίζονται κυρίως με τη λειτουργία του νευρολογικού συστήματος και του εγκεφάλου.

Παραδείγματα νευροαναπτυξιακών διαταραχών στα παιδιά περιλαμβάνουν τη διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ), τον αυτισμό, τις μαθησιακές δυσκολίες, τη διανοητική αναπηρία, τις διαταραχές διαγωγής, την εγκεφαλική παράλυση και τις διαταραχές στην όραση και την ακοή.

Τα παιδιά με νευροαναπτυξιακές διαταραχές μπορεί να αντιμετωπίσουν δυσκολίες στη γλώσσα και την ομιλία, στις κινητικές δεξιότητες, στη συμπεριφορά, στη μνήμη, στη μάθηση ή σε άλλες νευρολογικές λειτουργίες.

Ενώ τα συμπτώματα και οι συμπεριφορές των νευροαναπτυξιακών διαταραχών συχνά αλλάζουν ή εξελίσσονται καθώς ένα παιδί μεγαλώνει, ορισμένες αναπηρίες είναι μόνιμες.

Η διάγνωση και η θεραπεία αυτών των διαταραχών μπορεί να είναι δύσκολη. Η θεραπεία συχνά περιλαμβάνει έναν συνδυασμό επαγγελματικής θεραπείας, φαρμακευτικών σκευασμάτων και προγραμμάτων στο σπίτι και το σχολείο.

Η συχνότητα των νευροαναπτυξιακών διαταραχών

Με βάση τις απαντήσεις των γονέων στις ερωτήσεις της έρευνας, περίπου το 15% των παιδιών στις Ηνωμένες Πολιτείες ηλικίας 3 έως 17 ετών επηρεάστηκαν από νευροαναπτυξιακές διαταραχές, συμπεριλαμβανομένης της ΔΕΠΥ, των μαθησιακών δυσκολιών, της διανοητικής αναπηρίας, της εγκεφαλικής παράλυσης, του αυτισμού, των επιληπτικών κρίσεων, του τραυλισμού, της μέτριας έως σοβαρής απώλειας ακοής, της τύφλωσης και άλλων αναπτυξιακών καθυστερήσεων, κατά την περίοδο 2006-2008.

Μεταξύ αυτών των διαταραχών, η ΔΕΠΥ και οι μαθησιακές δυσκολίες είχαν τη μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης.

Η συννοσηρότητα στις νευροαναπτυξιακές διαταραχές

Πολλά παιδιά που επηρεάζονται από νευροαναπτυξιακές διαταραχές έχουν περισσότερες από μία από αυτές τις διαταραχές: για παράδειγμα, περίπου το 4% των παιδιών στις ΗΠΑ έχουν ΔΕΠΥ και κάποια μαθησιακή δυσκολία.

Έχουν αυξηθεί οι νευροαναπτυξιακές διαταραχές;

Μερικοί ερευνητές έχουν δηλώσει ότι η συχνότητα εμφάνισης ορισμένων νευροαναπτυξιακών διαταραχών, και συγκεκριμένα του αυτισμού και της ΔΕΠΥ, έχει αυξηθεί τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες.

Οι μακροπρόθεσμες τάσεις σε αυτές τις διαταραχές είναι δύσκολο να ανιχνευθούν με βεβαιότητα, λόγω της έλλειψης δεδομένων για την παρακολούθηση της συχνότητας εμφάνισης κατά τη διάρκεια πολλών ετών, καθώς και λόγω αλλαγών στα διαγνωστικά κριτήρια. Ωστόσο, ορισμένες λεπτομερείς ανασκοπήσεις ιστορικών δεδομένων έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η πραγματική συχνότητα εμφάνισης του αυτισμού φαίνεται να αυξάνεται.

Έρευνες σε εκπαιδευτικούς και παιδιάτρους έχουν αναφέρει αύξηση στον αριθμό των παιδιών που εξετάζονται σε τάξεις και αίθουσες εξετάσεων με διαταραχές συμπεριφοράς και μάθησης.

Αιτίες των νευροαναπτυξιακών διαταραχών

Η γενετική μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο σε πολλές νευροαναπτυξιακές διαταραχές και ορισμένες περιπτώσεις ορισμένων διαταραχές, όπως η διανοητική αναπηρία, σχετίζονται με συγκεκριμένα γονίδια.

Ωστόσο, οι περισσότερες νευροαναπτυξιακές διαταραχές έχουν σύνθετους και πολλαπλούς παράγοντες και όχι μία σαφή αιτία. Αυτές οι διαταραχές πιθανότατα προκύπτουν από έναν συνδυασμό γενετικών, βιολογικών, ψυχοκοινωνικών και περιβαλλοντικών παραγόντων κινδύνου.

Ένα ευρύ φάσμα περιβαλλοντικών παραγόντων κινδύνου μπορεί να επηρεάσει τη νευροανάπτυξη, συμπεριλαμβανομένων:

  • της μητρικής χρήσης αλκοόλ, καπνού ή παράνομων ναρκωτικών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης
  • της χαμηλότερης κοινωνικο-οικονομικής κατάστασης
  • του πρόωρου τοκετού
  • του χαμηλού βάρους γέννησης
  • του φυσικού περιβάλλοντος και της προγεννητικής ή παιδικής έκθεσης σε ορισμένους περιβαλλοντικούς μολυσματικούς παράγοντες.

Μια μεγάλη ποικιλία άλλων περιβαλλοντικών χημικών ουσιών έχουν εντοπιστεί ως πιθανές ανησυχίες για την νευρολογική ανάπτυξη της παιδικής ηλικίας, αλλά δεν έχουν μελετηθεί τόσο καλά για αυτές τις επιπτώσεις όσο ο μόλυβδος, ο υδράργυρος και τα πολυχλωριωμένα διφαινύλια. Οι ανησυχίες για αυτές τις πρόσθετες χημικές ουσίες βασίζονται τόσο σε εργαστηριακές μελέτες σε ζώα όσο και σε επιδημιολογική έρευνα σε ανθρώπους.

Διαβάστε επίσης  Ένα στα 2 παιδιά με ΔΕΠΥ αντιμετωπίζουν συναισθηματικά προβλήματα

Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι επιδημιολογικές μελέτες είναι σχετικά νέες και η βιβλιογραφία μόλις αρχίζει να αναπτύσσεται. Μεταξύ των χημικών ουσιών που μελετώνται για τις πιθανές επιπτώσεις στην νευρολογική ανάπτυξη της παιδικής ηλικίας είναι τα οργανοφωσφορικά φυτοφάρμακα, τα επιβραδυντικά φλόγας πολυβρωμιωμένου διφαινυλαιθέρα, οι φθαλικές ενώσεις, η δισφαινόλη Α, οι πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες, το αρσενικό και το υπερχλωρικό άλας. Η έκθεση σε όλες αυτές τις χημικές ουσίες είναι ευρέως διαδεδομένη στις Ηνωμένες Πολιτείες τόσο για παιδιά όσο και για ενήλικες.

Τα οργανοφωσφορικά φυτοφάρμακα μπορούν να επηρεάσουν την ορθή λειτουργία του νευρικού συστήματος όταν η έκθεση είναι αρκετά υψηλή. Πολλά παιδιά μπορεί να έχουν χαμηλή ικανότητα αποτοξίνωσης από τα οργανοφωσφορικά φυτοφάρμακα μέχρι την ηλικία των 7 ετών. Επιπλέον, πρόσφατες μελέτες έχουν αναφέρει μια συσχέτιση μεταξύ της προγεννητικής έκθεσης στα οργανοφωσφορικά και της ΔΕΠΥ στα παιδιά σε μια κοινότητα των ΗΠΑ με σχετικά υψηλές εκθέσεις σε οργανοφωσφορικά φυτοφάρμακα, καθώς και με εκθέσεις που εντοπίζονται στον γενικό πληθυσμό των ΗΠΑ.

Advertising

Advertisements
Ad 14

Άλλες πρόσφατες μελέτες έχουν περιγράψει τις συσχετίσεις μεταξύ της προγεννητικής έκθεσης σε οργανοφωσφορικά φυτοφάρμακα και μιας ποικιλίας νευροαναπτυξιακών ελλειμμάτων στην παιδική ηλικία, συμπεριλαμβανομένου του μειωμένου IQ, της αντιληπτικής συλλογιστικής και της μνήμης.

Μελέτες ορισμένων επιβραδυντικών φλόγας πολυβρωμιωμένου διφαινυλαιθέρα έχουν βρει δυσμενείς επιπτώσεις στη συμπεριφορά, τη μάθηση και τη μνήμη σε ζώα στο εργαστήριο. Μια πρόσφατη επιδημιολογική μελέτη στη Νέα Υόρκη ανάφερε σημαντικές συσχετίσεις μεταξύ της προγεννητικής έκθεσης των παιδιών σε επιβραδυντικά φλόγας πολυβρωμιωμένου διφαινυλαιθέρα και της μειωμένης απόδοσης σε τεστ IQ και άλλες δοκιμασίες νευρολογικής ανάπτυξης σε παιδιά 6 ετών.

Διαβάστε επίσης  Οπτικοχωρικές δεξιότητες και αριθμητική

Μια άλλη μελέτη στην Ολλανδία ανάφερε σημαντικές συσχετίσεις μεταξύ της προγεννητικής έκθεσης των παιδιών σε επιβραδυντικά φλόγας πολυβρωμιωμένου διφαινυλαιθέρα και της μειωμένης απόδοσης σε ορισμένες νευροαναπτυξιακές δοκιμασίες σε παιδιά 5 και 6 ετών, ενώ παρατηρήθηκαν συσχετίσεις με βελτιωμένη απόδοση και για άλλες δοκιμασίες. Δύο μελέτες σε μια ομάδα παιδιών από τη Νέα Υόρκη ηλικίας 4 έως 9 ετών ανάφεραν συσχετίσεις μεταξύ της προγεννητικής έκθεσης σε ορισμένες φθαλικές ενώσεις και των ελλειμμάτων συμπεριφοράς, συμπεριλαμβανομένων των επιδράσεων στην προσοχή, τη συμπεριφορά και τις κοινωνικές συμπεριφορές.

Μερικά από τα ελλείμματα συμπεριφοράς που παρατηρήθηκαν σε αυτές τις μελέτες είναι παρόμοια με αυτά που εμφανίζονται συνήθως σε παιδιά με ΔΕΠΥ και διαταραχή συμπεριφοράς. Μελέτες που διεξήχθησαν στη Νότια Κορέα σε παιδιά ηλικίας 8 έως 11 ετών ανέφεραν ότι τα παιδιά με υψηλότερα επίπεδα ορισμένων φθαλικών μεταβολιτών στα ούρα τους ήταν πιο απρόσεκτα και υπερκινητικά, εμφάνισαν περισσότερα συμπτώματα ΔΕΠΥ και είχαν χαμηλότερο IQ σε σύγκριση με εκείνα που είχαν χαμηλότερα επίπεδα.

Advertising

Τα επίπεδα έκθεσης σε αυτές τις μελέτες είναι συγκρίσιμα με τις τυπικές εκθέσεις στον πληθυσμό των ΗΠΑ. Το 2008, το Εθνικό Πρόγραμμα Τοχικολογίας (σ.τ.μ. των ΗΠΑ) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπάρχει «κάποια ανησυχία» για τις επιπτώσεις της έκθεσης στη δισφαινόλη Α στην πρώιμη ζωή (συμπεριλαμβανομένης της προγεννητικής) στην ανάπτυξη και τη συμπεριφορά του εγκεφάλου, με βάση τα ευρήματα μελετών σε ζώα που διεξήχθησαν σε σχετικά χαμηλές δόσεις.

Μια επιδημιολογική μελέτη που διεξήχθη στο Οχάιο ανάφερε μια συσχέτιση μεταξύ της προγεννητικής έκθεσης στη δισφαινόλη Α και των επιδράσεων στη συμπεριφορά των παιδιών (αυξημένη υπερκινητικότητα και επιθετικότητα) στην ηλικία των 2 ετών. Μια άλλη μελέτη για την προγεννητική έκθεση σε δισφαινόλη Α στη Νέα Υόρκη δεν ανέφερε καμία συσχέτιση μεταξύ της προγεννητικής έκθεσης στη δισφαινόλη Α και των ελλειμμάτων κοινωνικής συμπεριφοράς σε δοκιμές που διεξήχθησαν σε ηλικίες 7 έως 9 ετών.

Διαβάστε επίσης  ΔΑΦ και ψυχιατρικές διαταραχές

Μια σειρά πρόσφατων μελετών που διεξήχθησαν στη Νέα Υόρκη ανάφερε ότι τα παιδιά γυναικών που εκτέθηκαν σε αυξημένα επίπεδα πολυκυκλικών αρωματικών υδρογονανθράκων (που παράγονται όταν καίγονται βενζίνη και άλλα υλικά) κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι πιο πιθανό να έχουν βιώσει δυσμενείς επιπτώσεις στη νευρολογική ανάπτυξη (για παράδειγμα, μειωμένο IQ και προβλήματα συμπεριφοράς).

Η έκθεση στο αρσενικό πρώιμα στη ζωή έχει συσχετιστεί με μετρήσεις μειωμένης γνωστικής λειτουργίας, συμπεριλαμβανομένων των χαμηλότερων βαθμολογιών σε τεστ που μετρούν τη νευροσυμπεριφορική και πνευματική ανάπτυξη, σε τέσσερις μελέτες που διεξήχθησαν στην Ασία. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένες ασυνέπειες στα ευρήματα αυτών των μελετών. Αυτά τα ευρήματα προέρχονται από χώρες όπου τα επίπεδα αρσενικού στο πόσιμο νερό είναι γενικά πολύ υψηλότερα από ό,τι στις Ηνωμένες Πολιτείες λόγω των υψηλών επιπέδων φυσικώς απαντώμενου αρσενικού στα υπόγεια ύδατα.

Advertising

Το υπερχλωρικό είναι μια φυσική και ανθρωπογενής χημική ουσία που έχει βρεθεί στο πόσιμο νερό και στα τρόφιμα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η έκθεση σε αυξημένα επίπεδα αναστολέων υπερχλωρικού οξέος προκαλεί την πρόσληψη ιωδίου στον θυρεοειδή αδένα, με αποτέλεσμα την πιθανή διαταραχή της λειτουργίας του θυρεοειδούς και την πιθανή μείωση της παραγωγής θυρεοειδικών ορμονών. Μέτρια ελλείμματα στα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών της μητέρας κατά την πρώιμη εγκυμοσύνη έχουν συνδεθεί με μειωμένες βαθμολογίες IQ στην παιδική ηλικία και άλλες νευροαναπτυξιακές επιπτώσεις. Οι αλληλεπιδράσεις περιβαλλοντικών ρύπων και άλλων περιβαλλοντικών παραγόντων μπορεί να συνδυαστούν για να αυξήσουν τον κίνδυνο νευροαναπτυξιακών διαταραχών. Για παράδειγμα, η έκθεση σε μόλυβδο μπορεί να έχει ισχυρότερες επιπτώσεις στη νευροανάπτυξη σε παιδιά χαμηλότερου κοινωνικο-οικονομικού επίπεδου.

Ο εγκέφαλος και το νευρικό σύστημα ενός παιδιού είναι ευάλωτα σε δυσμενείς επιπτώσεις από ρύπους επειδή διανύουν μια μακρά αναπτυξιακή διαδικασία που ξεκινά λίγο μετά τη σύλληψη και συνεχίζεται κατά την εφηβεία. Αυτή η σύνθετη αναπτυξιακή διαδικασία απαιτεί τον ακριβή συντονισμό της κυτταρικής ανάπτυξης και της κίνησης και μπορεί να διαταραχθεί ακόμη και από βραχυπρόθεσμες εκθέσεις σε περιβαλλοντικούς ρύπους εάν εμφανιστούν σε κρίσιμα στάδια ανάπτυξης. Αυτή η διαταραχή μπορεί να οδηγήσει σε νευροαναπτυξιακά ελλείμματα που μπορεί να έχουν επίδραση στα επιτεύγματα και τη συμπεριφορά του παιδιού, ακόμη και όταν δεν οδηγούν σε διαγνώσιμη διαταραχή.

Το παρόν άρθρο, με τίτλο Νευροαναπτυξιακές διαταραχές: Περιβαλλοντικές αιτίες, αποτελεί μετάφραση και προσαρμογή από την αγγλική στην ελληνική γλώσσα της ενότητας “Neurodevelopmental Disorders” του πρωτότυπου άρθρου που μπορεί να βρεθεί εδώ. Οι ενδοκειμενικές αναφορές μπορούν να αναζητηθούν στην ενότητα “Neurodevelopmental Disorders” του πρωτότυπου άρθρου.

Σπούδασα Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο Κρήτης (2008) και ολοκλήρωσα μεταπτυχιακό πρόγραμμα ειδίκευσης στην Ανάπτυξη του Παιδιού στο Τμήμα Ψυχολογίας και Ανθρώπινης Ανάπτυξης του Πανεπιστημιακού Κολλεγίου του Λονδίνου (2012). Το 2014, ξεκίνησα διδακτορικές σπουδές στο Πανεπιστημιακό Κολλέγιο του Λονδίνου. Τον Δεκέμβριο του 2018, υπερασπίστηκα επιτυχώς τη διατριβή μου με τίτλο (στην ελληνική γλώσσα): Η διερεύνηση της οργάνωσης του λεξιλογίου σε παιδιά που μιλούν Ελληνικά με δυσκολίες στη γλώσσα και τον αλφαβητισμό. Η διδακτορική διατριβή μπορεί να βρεθεί εδώ: https://discovery-pp.ucl.ac.uk/id/eprint/10077333/

Αρθρα απο την ιδια κατηγορια

Boyz n the Hood

Boyz n the Hood: Στολίδι από κουκούλες

Το “Boyz n the Hood” είναι μία αμερικανική δραματική ταινία

Πηνελόπη Αναστασοπούλου: Μια γυναίκα με φωνή, ψυχή και φωτιά

Η Πηνελόπη Αναστασοπούλου γεννήθηκε στις 18 Ιουλίου 1977, στην