Ο Bob Marley γεννήθηκε σαν σήμερα, στις 6 Φεβρουαρίου του 1945. Αν ζούσε, θα ήταν 74 χρονών. Αν ζούσε μέχρι τα βαθιά του γεράματα, σίγουρα η reggae μουσική δεν θα ήταν όπως την ξέρουμε. Θα είχε φτάσει ακόμη ψηλότερα στην ιεραρχία, ας μου επιτραπεί η λέξη, της μουσικής.
Δεν θα την είχαμε να παίζει μόνο στα beach-bars κάθε καλοκαίρι, ανάμεσα σε ημίγυμνες κοπελιές και νεαρούς με τόπι. Στην χώρα μας τουλάχιστον. Όχι ότι έχω κάτι με τους παραπάνω ή με το καλοκαίρι, αλλά η μουσική reggae έχει να πει πολλά και να περάσει άλλα τόσα σε όλους μας.
Θα ρωτήσει τώρα κάποιος: “Γιατί, δεν υπήρξαν άλλοι καλλιτέχνες που εδραίωσαν την reggae και την πέρασαν σε αυτιά πέρα από εκείνα της Jamaica;” Βεβαίως κι ευτυχώς, υπήρξαν. Και υπήρξαν πολλοί, αλλά κανένας τους δεν ήταν, δεν είναι και δεν θα είναι ένας Bob Marley.
Ο Bob Marley υπήρξε μια από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες του 20ου αιώνα. Όλοι τον παρουσιάζουν σαν την μεγαλύτερη μουσική προσωπικότητα. Εγώ τον παρομοιάζω, τον παρουσιάζω και τον θυμάμαι σαν την μεγαλύτερη πολιτική προσωπικότητα, η οποία τύχαινε να παράγει και μουσική.
Ήταν ένας άνθρωπος που όταν έβλεπε αδικία, την παρουσίαζε. Όταν έβλεπε το κακό, προσπαθούσε να το καταστείλει. Κι όταν έβλεπε την απελπισία, την βία, το χάος, προσπαθούσε να τα καταπνίξει. Όλα αυτά προσπαθούσε να τα καταφέρει μέσω της μουσικής του.
Για παραπάνω πληροφορίες για το ποιος ήταν ο Bob Marley, τι παρτίδες είχε με την Κυβέρνηση της Jamaica και άλλες συνομοσιολογικές θεωρίες, υπάρχουν βιβλία και ντοκιμαντέρ πλέον. Μπορεί όποιος ενδιαφέρεται για την reggae μουσική να ψάξει ποιος ήταν ο Bob Marley. Ποιος ήταν αυτός που την γνώρισε σε ολόκληρο τον κόσμο. Ποια ήταν η κληρονομιά του που την έχουμε πάρει σαν κουλτούρα και σαν τρόπο ζωής.
Για να είμαστε και δίκαιοι, μπορεί να ψάξει ποιοι ήταν οι Wailers, οι οποίοι έκαναν την reggae γνωστή σε ολόκληρο τον κόσμο.
Επίσης, στο Netflix υπάρχει η σειρά Remastered, η οποία σε ένα επεισόδιο ασχολείται με την αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας εναντίον του Bob Marley. Ανατρέξτε εκεί, καθώς πρόκειται για μια πολύ καλή δουλειά που περιγράφει τις συνθήκες των εμφύλιων συρράξεων στην Jamaica. Την τότε χρονική περίοδο, δηλαδή.
Αλλά στο παρόν κείμενο θα παρουσιάσουμε πέντε κομμάτια του Bob Marley. Γιατί χρησιμοποιώ πληθυντικό;
Πέντε αγαπημένα μου κομμάτια, με τα οποία δέθηκα με τον Bob Marley. Για την ακρίβεια θα τα τιτλοφορήσω όπως πρέπει, αναφέροντας και τους Wailers.
Bob Marley and The Wailers – No Woman, No Cry
Το κομμάτι που έχουμε όλοι παρερμηνεύσει. Όλοι μας έχουμε πειστεί ότι μιλά για την αγάπη και την γυναίκα. Είναι ο ύμνος προς τις γυναίκες όλου του κόσμου. Ναι, θα μπορούσε. Ειδικά αν σκεφτούμε την τρέλα που είχε ο Marley για το γυναικείο φύλο. Όμως το τραγούδι γράφτηκε για να περιγράψει την κατάσταση του γκέτο και τις δυσκολίες που θα αντιμετωπίσει ένας άντρας χωρίς την γυναικεία συντροφιά. Ή για τις δυσκολίες που έτσι κι αλλιώς θα αντιμετωπίσει ενώ παράλληλα δεν έχει τη γυναικεία συντροφιά. Αλλά η ουσία είναι η ίδια. Για αυτό και το ρεφρέν, No woman-No cry.
Αλλά στο τέλος υπάρχει η ελπίδα: “Everything’s gonna be alright”. Είναι και το κομμάτι που έπαιζε αρκετά στην κηδεία του Bob, οπότε θα υπήρχε στην πεντάδα έτσι κι αλλιώς.
Bob Marley and The Wailers – Stir It Up
Θα ήταν το αγαπημένο μου τραγούδι από την μουσική του Bob. Αλλά υπάρχουν άλλα δύο που έχω ξεχωρίσει λίγο περισσότερο. Ήταν το πρώτο κομμάτι που άκουσα γενικά από την reggae. Ήταν και το κομμάτι που με κράτησε στην συγκεκριμένη μουσική. Πρώτη ηχογράφηση με τους Wailers το 1967,πρώτο κομμάτι που έκανε επιτυχία εκτός Jamaica. Πρώτο κομμάτι που άρχισε να σκουντά ανθρώπους και να τους δείχνει προς μια νέα μουσική κατεύθυνση. Επίσης, το Stir It Up ακούγεται και στην ταινία “I Am Legend”. Εκεί υπάρχει και η περιγραφή του Will Smith για τον Bob και τα πιστεύω του. Αναφέρει και την απόπειρα δολοφονίας εναντίον του Marley αλλά και την περίφημη φράση του:
“Οι άνθρωποι που κάνουν τον κόσμο χειρότερο δεν σταματάν ούτε μια μέρα, μπορώ να σταματήσω εγώ;”. Απάντηση στην ερώτηση δημοσιογράφου, για ποιο λόγο έδωσε συναυλία δυο μέρες μετά την απόπειρα δολοφονίας εναντίον του.
Bob Marley and The Wailers – Small Axe
Το θεωρώ το καλύτερο του κομμάτι. Καθαρά από άποψη στίχων και νοήματος. Αν και στην αρχή όλοι νόμιζαν ότι περιγράφει το Big Tree της μουσικής βιομηχανίας της Jamaica. Τα άτομα που έβγαζαν ότι δίσκους ήθελαν με ότι κόστος νόμιζαν, αφήνοντας έξω το οτιδήποτε καινοτόμο. Και το Small Axe ήταν όλοι οι ενωμένοι μουσικοί της Jamaica, που προσπαθούσαν ανεξάρτητα να βγάλουν την μουσική τους.
Βέβαια, όταν ακούς το κομμάτι πάλι, μπορείς να καταλάβεις ότι το Big Tree είναι το οποιοδήποτε κατεστημένο. Η οποιαδήποτε καταπίεση και τυραννία ενάντια στην ελευθερία του απλού ανθρώπου. Και το Small Axe είμαστε όλοι εμείς, ενωμένοι. Για αυτό και οι παρακάτω στίχοι δεν θα σβηστούν ποτέ από το μυαλό μου:
So if you are the big tree / We are the small axe
Ready to cut you down (well sharp) / To cut you down
Bob Marley and the Wailers – Redemption Song
Εδώ είναι τα δύσκολα. Πρόκειται σίγουρα για ένα από τα ωραιότερα κομμάτια που έχουν γραφτεί ποτέ. Πρόκειται για ένα από τα καλύτερα του Bob. Είναι μάλλον μια κατάθεση ψυχής του και ένας απολογισμός ζωής. Το Redemption Song γράφτηκε το 1979, όταν του είχε διαγνωστεί ήδη ο καρκίνος. Πρόκειται για το μοναδικό κομμάτι που δεν έχει ίχνος από reggae στοιχεία. Μόνο μια ακουστική μελωδία και μια φωνή.
Τώρα, το συγκεκριμένο κομμάτι έχει αναδειχθεί σε ένα από τα καλύτερα κομμάτια όλων των εποχών. Επίσης σαν ένα από τα κομμάτια με την μεγαλύτερη επιρροή παγκόσμια. Αλλά εγώ το ακούω κάθε φορά σαν ένα αντίο του μεγάλου Bob Marley. Kι όσο και να θες να το παίξεις σκληρός, δεν γίνεται να μην βουρκώσεις, έστω τις πρώτες φορές που θα το ακούσεις.
Γιατί; Γιατί στο Redemption Song ακούς το Αντίο του.
Γι αυτό.
Bob Marley and The Wailers – Sun Is Shining
Σκέφτηκα να αφήσω το Sun Is Shining για το τέλος. Όχι ότι το προτιμώ από τα άλλα και το κατατάσσω στην κορυφή. Αλλά το συγκεκριμένο κομμάτι έχει έναν χαρακτηριστικό ήχο που μου αρέσει υπερβολικά.
Βέβαια στις μέρες μας είναι το κομμάτι που έχει γνωρίσει και τα περισσότερα remixes. Καλό από την μια, καθώς η μουσική περνά από αυτιά που δεν την γνωρίζουν. Κακό από την άλλη, γιατί είναι Bob Marley και η θέση του δεν είναι σε clubs με πισίνες. Οι στίχοι του κομματιού είναι ένα γρήγορο πέρασμα της ζωής. Οι στίχοι είναι η πραγματικότητα που κανείς μας δεν λογαριάζει. Περιγράφεται η ζωή, που εμείς, στις μέρες μας, δεν εκτιμάμε καθόλου.
Και έρχεται ο Bob Marley, τόσα χρόνια από τον θάνατο του και μας τραβά το αυτί με το παραπάνω κομμάτι. Μας λέει το πιο απλό: “Ζείτε παιδιά, οπότε Ζήστε, μην το αφήνετε”.
Επίλογος
Ο Bob Marley γεννήθηκε σαν σήμερα και αν δεν ήταν κολλημένος στις ιδέες του, ίσως να βρισκόταν ακόμη μαζί μας. Αλλά δεν μπορείς να τον κατηγορήσεις για την επιλογή του αυτή. Ίσα – ίσα μπορείς μόνο να τον σεβαστείς και να αναγνωρίσεις ότι είχε μια σταθερή θέση και αντίληψη για την ζωή. Σωστή ή λάθος, δεν θα την κρίνουμε εμείς. Σκεφτόταν συλλογικά, είχε στο μυαλό του όλη την ανθρωπότητα ενωμένη να ζει αρμονικά.
Οι στίχοι από το War μας θυμίζουν ότι:
Until the colour of a man’s skin / Is of no more significance than the colour of his eyes – Me say war.
Αυτή ήταν η αντίληψη του Bob Marley για τους ανθρώπους, για τον κόσμο, για όλους μας.
Και αυτή του την αντίληψη προσπάθησε να την περάσει και στα τραγούδια του για να ακουστεί παντού και να ακούγεται για πάντα.
Και τα κατάφερε.
